ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΓΙΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ στα ορεινα  χωριά του ΒΑΛΤΟΥ


ΤΑΞΙΔΙΑ


Χωριά του Ορεινού Βάλτου: Οδοιπορικό στη κοινωνία των κτηνοτρόφων

10/06/2011 11:56 ·



Φεύγεις με την υπόσχεση να επιστρέψεις. Είναι οι άνθρωποι και η φύση, που με την ηρεμία και την ομορφιά τους σε “απογειώνουν στο υψόμετρο” των 700 και πλέον μέτρων. Η απόδραση στα χωριά του Ορεινού Βάλτου, εκεί που συναντώνται τέσσερις Νομοί, της Ευρυτανίας, της Καρδίτσας, της Άρτας και της Αιτωλοακαρνανίας, στο “τετραεθνές”, όπως λένε την περιοχή οι ντόπιοι, αποτελεί μια διαφορετική διαδρομή.
Τρία χωριά, το Περδικάκι, τα Βρουβιανά και το Αυλάκι βρίσκονται στον αυχένα του βουνού, στην “αγκαλιά” του δάσους, στο βουητό του Αχελώου και στο σμαραγδί φόντο της Λίμνης των Κρεμαστών.
Ο ελληνικός καφές στο καφενείο στο Περδικάκι είναι καλοψημένος και συνοδεύεται με νόστιμο ραβανί. Αμέσως, αντιλαμβάνεσαι ότι η μικρή κοινωνία του βουνού είναι φιλόξενη. Άνθρωποι αυθεντικοί, καλοσυνάτοι, σε κερδίζουν με την ηρεμία και το χαμόγελό τους.
Οι περισσότεροι είναι κτηνοτρόφοι. Από τα χαράματα βγαίνουν στις πλαγιές ή τα χειμαδιά, μαζί με το κοπάδι, από τα παιδικά τους χρόνια. Κάποιοι δεν αποχωρίζονται την γκλίτσα ούτε στο καφενείο.
Η συζήτηση με το Νίκο Κουτσό μας (καθ)οδηγεί στην ιστορία του τόπου. Παλαιότερα, το χωριό λεγόταν Σακαρέτσι και ο ποταμός Αχελώος, που στο πέρασμά του άφηνε ασπρολίθαρα, λεγόταν Άσπρος. Ποτέ εκεί δεν πάτησε κατακτητής. Επί Τουρκοκρατίας ήταν ελεύθερη περιοχή, λημέρι αρματολών και κλεφτών. Εκεί γεννήθηκε και ο οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, Γεώργιος Καραϊσκάκης. Πολλοί ιστορικοί συγγραφείς, αλλά και οι ίδιοι θεωρούν ότι από το χωριό τους κατάγονται οι Σαρακατσαναίοι.
Η απάντηση στην ερώτηση γιατί, σήμερα, το χωριό λέγεται Περδικάκι ήταν αναπάντεχη. Ο κ. Κουτσός έφυγε για λίγο από το καφενείο και επέστρεψε με ένα μικρό θάμνο στο χέρι. Μας είπε, ότι είναι το φυτό που ευδοκιμεί στην περιοχή και λέγεται περδικάκι, για αυτό και το Σακαρέτσι πήρε το όνομά του.
Όπως μας εξηγεί, είναι βότανο που μυρίζει σαν το θυμάρι, έχει θεραπευτικές ιδιότητες και θυμάται από τα παιδικά του χρόνια, να έρχονται εργάτες από φαρμακοβιομηχανίες να το μαζεύουν σε σακιά κάθε χρόνο.
Ένα δρόμος μέσα από το χωριό σε οδηγεί στα απομεινάρια των αρχαίων Κυκλώπειων τειχών, ενώ η στροφή στην έξοδο του οικισμού είναι το μπαλκόνι με θέα που κόβει την ανάσα. Το βλέμμα χάνεται στα κανάλια της τεχνητής λίμνης των Κρεμαστών, ενώ στο βάθος διακρίνεις τη γέφυρα της Τατάρνας, στον Αχελώο.
Ένα ακόμη “αξιοθέατο” της περιοχής είναι η μονάδα με τα προστατευόμενα άγρια άλογα. Χρειάζεται ησυχία και ηρεμία για να τα πλησιάσεις. Δεν πρέπει να φοβηθούν και να χαθούν στα μονοπάτια του δάσους.
Στην άλλη πλευρά του βουνού ,10 χλμ μετά το Περδικάκι, τα Βρουβιανά και το Αυλάκι απλώνονται νωχελικά απέναντι από τα Άγραφα, μέσα σε μια καταπράσινη πλαγιά. Κάποτε, αποτελούσαν ένα μεγάλο χωριό, όμως πριν από μερικές δεκαετίες, ο πάνω οικισμός, το σημερινό Αυλάκι, έγινε ξεχωριστή κοινότητα, παίρνοντας, μάλιστα, το όνομά της από κάποιο ρέμα που τη διασχίζει.
Τον τόπο ζώνουν μύθοι, παραδόσεις και ιστορίες από το παρελθόν, που θα τις ακούσεις στην πλατεία και τα καφενεία.
Η μεγάλη καμπάνα του πετρόχτιστου Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει τη δική της ιστορία. Πριν από έναν αιώνα, κάποιος κάτοικος του χωριού, επιστρέφοντας από τα Τρίκαλα σταμάτησε στο ξωκλήσι του Αη-Γιάννη για να ανάψει ένα κερί. Μέσα στην κουφάλα ενός γέρικου δένδρου είδε ένα κουνάβι και σκέφτηκε να το σκοτώσει, γιατί το τομάρι, εκείνη την εποχή, τού έδινε ένα σεβαστό χρηματικό ποσό. Πάλεψε με το κουνάβι και τα κατάφερε, κάτι που το απέδωσε σε θαύμα. Μόλις πήρε τα χρήματα, αγόρασε στα Τρίκαλα την καμπάνα βάρους 80 οκάδων και τη μετέφερε στην εκκλησία.
“Κόσμημα” της περιοχής αποτελεί το γεφύρι της Τέμπλας. Είναι ένα έργο τέχνης, που γεφυρώνει την Αιτωλοακαρνανία με την Ευρυτανία και την Καρδίτσα. Μαστόροι της πέτρας από την Ήπειρο, χρειάστηκαν τρία χρόνια, από 1908 έως το 1911, για να το κτίσουν. Έχει μήκος 75μ., πλάτος 4.10μ., ενώ το ύψος του στο μεσαίο και ψηλότερο τόξο είναι 17,5μ. Δεξιά και αριστερά του υπάρχουν μικρότερες καμάρες.
Η λέξη “τέμπλα”, σύμφωνα με το τοπικό ιδίωμα, σημαίνει μεγάλο ξύλινο μαδέρι, όπως μας λένε οι κάτοικοι, που είναι πρόθυμοι να μας δώσουν όλες τις πληροφορίες. Προτού κτιστεί το πέτρινο γεφύρι, έκοβαν κορμούς από έλατα, έκαναν τρεις ώρες δρόμο για να τα μεταφέρουν σε εκείνο το σημείο που είναι το πιο στενό πέρασμα στο ποτάμι, για να επικοινωνούν με τα χωριά της απέναντι όχθης.
Σήμερα, “πνοή” στην περιοχή αναμένεται να δώσει, το φράγμα που κατασκευάζεται και μάλιστα βρίσκεται στην φάση της ολοκλήρωσης του.
Αξίζει ο επισκέπτης, πριν φύγει από την περιοχή, να προμηθευτεί ντόπια τυριά από το τυροκομείο, και να γευτεί νόστιμα ψητά κρεατικά στο καφενείο στο Αυλάκι.
Πώς θα φτάσετε
Χρειάζεται να διανύσεις 75χλμ από το Αγρίνιο για να φτάσεις στο πρώτο χωριό, το Περδικάκι. Στο δρόμο για την Αμφιλοχία, συναντάς τη γέφυρα του Αχελώου και στρίβεις αμέσως δεξιά. Η διαδρομή είναι ευχάριστη. Στα πρώτα χιλιόμετρα ταξιδεύεις δίπλα στην τεχνίτη λίμνη των Κρεμαστών, ενώ στη συνέχεια, ο δρόμος ανηφορίζει μέσα στο δάσος από έλατα καστανιές και οξυές.

Posted by Picasa

Αφιερωμένο σε όλους τους μικροαμπελοκαλλιεργητές, τους πραγματικούς εραστές της αμπέλου ,
των ορεινών Δερβενοχωρίων.

Ο Σολομών είχε ένα αμπέλι στο Μπααλ-Χαμόν
Και σε δραγάτες το’ δωσε, για να το διαφεντεύουν

Να παίρνουνε το διάφορο και να πουλάν τα φρούτα.
Κράτα το αμπέλι Σολομών, εγώ έχω το δικό μου
Και μόνος μου το συντηρώ, ανάγκη δεν σε έχω.

ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ  ΣΟΛΟΜΩΝ μετάφραση Από τον Μάρκο Γκανή

ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΚΟΥΡΤΑΝΙΩΤΗΣ(Νασς Γάτσης)

Του Θαναση Κυριακου

συνέχεια…..
Υψωσε απο τους πρωτους την σημαια της επαναστασης στην Στερεα Ελλαδα και μαζι με τον Μελετη Βασιλειου απο τα Χασια και τον Δημο Αντωνιου απο την Λιβαδεια κυριευσαν την Αθηνα και πολιορκησαν την Ακροπολη.
Κυριος του χωρου μεταξυ Παρνηθος και Κιθαιρωνα κτυπουσε συχνα τους Τουρκους της Χαλκιδας και εμποδιζε την επικοινωνια τους με την Θηβα και Αθηνα αρπαζοντας εφοδιοπομπες και πολεμοφοδια.
Ο Μακρυγιαννης γραφει σχετικα με την αποκοπη του εφοδιασμου του Δραμαλη: «1822 εβγα του Ιουνη αφου μπηκαν οι Τουρκοι (Δραμαλης) μεσα και πηγαν στον Μωρια,δεν μπορεσαν να μπασουν ζαιρεδες,οτι καθημερινως τους πολεμουσαμε κλεφτικα εις τα στενωματα…»
«…κι οταν οσα περασουν ζαιρεδες καποτε,εκει οπου ριχνουν ορδι τους βαρουσαμε τη νυχτα,στην Πετρα η αλλου και δεν τελεσφορουσαν ποτε.Ο γενναιος κι ατρομητος Θανασης Σκουρτανιωτης με διαλεγμενους απο τη Θηβα και κατου,δεν τους αφηναν να ξεμυτισουν.Τους αφανιζαν και οι Αθηναιοι…».*
Αποφασισμενη η Πυλη να καταπνιξει με καθε τροπο την επανασταση στελνει στην Πελοποννησο τον Ιμπραημ.Ο Κιουταχης διοριζεται αρχιστρατηγος της Ρουμελης και τον Απριλιο 1825 δεκα χιλιαδες Τουρκικος στρατος κατεβαινει στην Ανατολικη Στερεα και αργοτερα ο Τζεχαλεντιν Βεης με 4.000 στρατο και 2.000 ιππεις βρισκεται ενωμενος με το στρατο του Κιουταχη.
Την ιδια εποχη οι Τουρκοι της Χαλκιδας αποθρασυνονται και με καθημερινες σχεδον επιδρομες λεηλατουν και ερημωνουν το χωρο απο -Αυλιδα μεχρι Λιβαδεια.
Οι περιοχες αυτες που ζουν κατω απο διαρκη κινδυνο ζητουν προστασια απο τον Θαναση Σκουρτανιωτη που ειχε το Στρατηγειο στα Δερβενοχωρια.
Ο Σκουρτανιωτης ανταποκρινεται στο καλεσμα συναζει τα παληκαρια του (70 εμπειροπολεμους Δερβενοχωριτες) και ετοιμαζεται για αναχωρηση.
Πολλοι απο τους κατοικους μεταξυ των οποιων κι ο θειος του Παπαδιπλος εναντιωνονται στην αποφαση του αυτη και του επισημαινουν πως εκθετει σε μεγαλο κινδυνο την περιοχη με την αναχωρηση του.
Ο Σκουρτανιωτης προσπαθει να πειση τον Παπαδιπλο,οτι δεν θα εγκαταλειψει τα Δερβενοχωρια,απλως θα μετασταθμευσει σε γειτονικο μερος απο οπου θα εμποδιζει τους Τουρκους να βλαψουν την περιοχη τους και επειδη ο Παπαδιπλος επιμενει ο Σκουρτανιωτης του ειπε«Πατριδα δεν ειναι μονο τα Δερβενοχωρια Παππα αλλα ολοκληρη η Ελλαδα».
Στην απαντηση αυτη ο Παπαδιπλος οργιζεται και καταργιεται τον Σκουρτανιωτη «Τe βεσς εδε τe μος πριρες»(να πας να μη γυρισης).
Οι Δερβενοχωριτες τα παιδια της λεβεντομανας ελληνικης γης ξεκινησαν με ενα ψηλο στοχο με ενα ακοιμητο ποθο.Να σταθουν βιγλατωρες αγρυπνοι φρουροι των πιο υπεροχων ιδανικων της φυλης που σαν κληρο και σαν προνομιο εχει να διατηρησει το πνευμα της Λευτεριας.
Εφυγε ο Σκουρτανιωτης και δεν ξαναγυρισε με τα παληκαρια του.Ολοι τοτε απεδωσαν τον χαμο τους στην καταρα του Παπαδιπλου.
Εφυγε και εκει στο Μαυροματι στις 26 του Οκτωβρη 1925 στο μοναδικο εκκλησακι του χωριου την Αγια Σωτηρα εγραψε μια απο τις λαμπροτερες σελιδες δοξας στην ιστορια της πατριδας.
Περικυκλωμενος απο τουρκικα φουσατα (κατα τον Σπηλιαδη Τουρκοι ιππεις 600 κατα τον μικρο Τασο Καββα η τουρκικη δυναμη ξεπερνουσε τους 800) ταμπουρονεται με τα 70 παλικαρια αρχικα στο μαντροτοιχο της εκκλησιας.
Σκεψη για υποχωρηση εχει εγκαταληφθει,καλει τεσσερα απο τα πιο γοργοποδαρα παληκαρια του γαι να αναγγειλουν στους καπεταναιους της περιοχης τα οσα συμβαινουν στο Μαυροματι.Καλουσε αυτους «να ερθουν να τους βοηθησουν η να τους θαψουν».
Κανεις απο τους Τουρκους δεν μπορεσε να πλησιασει το μαντροτοιχο και οι επιθεσεις διαδεχονταν η μια την αλλη.Οι Αρβανιτες αφωνοι και με θαυμαστη αταραξια κεραυνοβολουν με τα καριοφυλια τους οσους τολμουν να πλησιασουν το μαντροτοιχο της εκκλησιας.
Οι αλλεπαλληλες επιθεσεις σιγα-σιγα αρχιζουν να αραιωνουν και στις 3 μετα το μεσημερι σιγουν τα καριοφιλια.«Σε λιγο η θα φυγουν οι Τουρκοι η θα ερθει σε αυτους βοηθεια».Αυτο σημαινει η παυση της επιθεσης ειπε στους ανδρες του.
Δεν προλαβε να τελειωσει την φραση του και ο μικρος παρατηρητης Τασος Καββας πηδαει την μαντρα φωναζωντας «ερχονται και αλλοι πολλοι,απο εδω και απο εκει και καβαλαραιοι απο επανω» τραγικη ειδηση,ειδηση που ισοδυναμει με αγγελμα θανατου.
Ο Σκουρτανιωτης δεν απελπιζεται ξερει αυτος πως στον ατιμο αλλοπροσαλλο τουτο κοσμο ζουν και βασιλευουν μερικες θεμελιακες αρχες,θυγατερες του ανθρωπου που αυτες τις επλασε με ιδρωτα,αιμα και κλαματα και ειναι αθανατες,οι περισσοτερες γεννηθηκαν στην Ελλαδα,η ελευθερια,η αξιοπρεπεια του ανθρωπου,η διψα της δικαιοσυνης.
Αν ειχαμε πολεμοφοδια σκεφτηκε ας ερχοντουσαν και αλλοι τοσοι η Αγια Σωτηρα θα επισκιαζε το Χανι της Γραβιας.Η θεση τους ηταν τραγικη.
Ο καθενας τους δεν διεθετε περισσοτερα απο 5 φυσιγγια και οι τουρκικες επιθεσεις διαδεχονταν η μια την αλλη.
Ο Σκουρτανιωτης διεταξε τους ανδρες του να μπουν στην εκκλησια λεγοντας τους «πολεμωντας μεσα απο την εκκλησια μπορουμε να νικησουμε εαν ο καθενας μας σκοτωσει 5 τουρκους.Ατυχια ομως για αυτους τα παραθυρα της εκκλησιας δεν προσφερονται για μαχη.
Οι Τουρκοι επιτιθενται ομαδικα κατα της εκκλησιας,ανεβαινουν στην στεγη,ανοιγουν τρυπες και ριχνουν ευφλεκτες υλες που καιομενες αναδιδουν δυσοσμα και δηλητηριωδη αερια.
Ο Σκουρτανιωτης με τους αγωνιστες παραδοθηκαν ζωντανοι στις φλογες,αλλα ταυτοχρονα εστησαν στην Αγια Σωτηρα ενα εθνικο θυσιαστηριο.

Πριν ακομα διαλυθει στον ουρανο ο καπνος απο το ολοκαυτωμα ολοκληρη η Βοιωτια ειχε πληροφορηθει και πενθουσε το χαμο των ηρωων που αντικρυσαν τον θανατο ορθιοι και επεσαν ηρωικα υπερασιζομενοι το πολιτιμοτερο αγαθο του ανθρωπου:την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Βιβλιογραφια
Ιστορια των Θηβων και της Βοιωτιας Γ.Δ.ΤΣΕΒΑ
Απομνημονευματα Μακρυγιαννη
Θηβα και Λιβαδεια χωραιται και χωρικοι στο 21
Γιωργη Β. Λουκα -Φανοπουλου.

*Σημ.ιστ.Ο Μακρυγιαννης αναφερει οτι ο Σκουρτανιωτης προδοθηκε.Απευθυνομενος στον Σουρμελη,οταν ο τελευταιος κατηγορουσε τον Αντρουτσο ως προδοτη,του λει ο Μακρυγιαννης«Ιστοριογραφο,πες ολη την αληθεια,και ποιος ακομα προδωσε τον Σκουρτανιωτη και καηκε ζωντανος με τα παληκαρια του στην εκκλησια».
Ειναι προφανες οτι ο Μακρυγιαννης αναφερεται στους πολιτικοφαναριωτες,και συνδεει τις δολοφονιες των αγωνιστων.Να σημειωθει οτι ο Σουρμελης ειναι ο πλεον αντιαρβανιτης.
Φυσικα δεν θελει και πολυ να καταλαβει κανεις,για τις δολοφονιες των αγωνιστων,και την σχεση τους για την πραγματοποιηση του Ελληνο-Αλβανικου μετωπου που πραγματοποιηθηκε τον πρωτο χρονο της Επαναστασης,και με ποιους τροπους διαλυθηκε και κατασυκοφαντηθηκαν αγωνιστες.(Βλπ.προηγουμενα αρθρα για Αντρουτσο και Καραισκακη)