Δύση και Ανατολή από τον Πάνο Ζέρβας

“Η Δύση είναι ένας πολιτισμός που θέτει ερωτήματα’ η Ανατολή έχει μόνο απαντήσεις”

Ας το δεχτούμε, κατ’ αρχήν, ως υπόθεση εργασίας. Η γεωγραφία και η ιστορία τοποθέτησαν την Ελλάδα στο μεταίχμιο των δύο μεγα-συνόλων του πολιτισμού. Επόμενο είναι το ερώτημα, προς τα που κλίνει η χώρα μας, όχι σε πολιτικό επίπεδο (αυτό έχει απαντηθεί από το 1821) αλλά σε πολιτισμικό. Για να το θέσουμε αλλιώς: σε τί συνίσταται (από τι λογής υλικά αποτελείται) η περίφημη ελληνική ιδιοπροσωπία; Υπάρχει κάτι τέτοιο – ή πρόκειται για επινόηση;

Τα ίδια ερωτήματα ισχύουν και για τους γείτονες, που βρίσκονται στο ίδιο γεωγραφικό και ιστορικό μεταίχμιο. Υπάρχει αλβανική, βουλγάρικη, σέρβικη ιδιοπροσωπία – και είναι περισσότερο δυτικής ή ανατολικής ύφανσης; Οι Ρώσοι, είναι Δύση ή Ανατολή; Και πόσο σημαντικό (ή ασήμαντο) ποσοστό δυτικότητας έχει ποτίσει τους πολίτες της Τουρκικής Δημοκρατίας;

Υπάρχει, έστω ως θεωρητική πιθανότητα, περίπτωση να διαμορφωθεί από εμάς ή από εμάς και τους γείτονες σε συνεργασία, μια νέα πρόταση, που θα αμφισβητεί τα θέσφατα του δυτικού παραδείγματος (ανάπτυξη, κυριαρχία στη φύση, κοινωνικός δαρβινισμός) και ταυτόχρονα θα αφήνει πίσω τις έτοιμες απαντήσεις (η σωτηρία της ψυχής, είναι πολύ μεγάλο πράγμα…) της Ανατολής;

Πάνος Ζέρβας