ΟΡΕΙΝΟΣ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Το μεγαλύτερο και καλύτερο σούπερ μάρκετ των παιδικών μας χρόνων ήταν η ίδια η φύση. Χωρίς καθόλου χρήματα μάθαμε να ζούμε ψαρεύοντας, κυνηγώντας και βοτανίζοντας, ζώντας έτσι τις εποχές, τη χλωρίδα-πανίδα της κάθε εποχής, αποχτούσαμε δεξιότητες, και είμαστε γεμάτοι αυτοπεποίθηση, αισιοδοξία και ευτυχία, γιατί από αυτές τις δραστηριότητες, εκτός τα προς το «ΖΕΙΝ», εξασφαλίζαμε και το χαρτζιλίκι μας, και πραγματοποιούσαμε τα παιδικά μας όνειρα, αγοράζοντας τα περιοδικά της εποχής και πηγαίνοντας στην Καλαμάτα κινηματογράφο στην ΗΛΕΚΤΡΑ.

Έχουμε παλαιότερη ανάρτηση στην ιστοσελίδα μας με περιγραφή των τρόπων ψαρέματος κτυπώντας τον τίτλο:Ψαρεύοντας στο ποτάμι της Μαυροζούμενας.

Οι τρόποι ψαρέματος, των παιδικών μας χρόνων ήταν:

Με καλαμωτές.

Με κοφίνες.

Με πατητή.

Με δίκτυα.

Με βρόχια.

Με απόχες.

Με αγκίστρια

Με πεζόβολο.

Με καβούλα.

Με πεταχτό.

Με δυναμίτη.

Με βαριοπούλα.

Με κατσαφάνα.

Με πέτρες.

Με κυνηγετικο όπλο και λάστιχο, ορισμένες φορές.

Με τα χέρια στις τρύπες του ποταμού.

Με καμάκι, λαμαρίνα και ασετυλίνη, τη νύκτα.

Με φλώμομα και

Με το ψαροβότανο.

Θα περιγράψουμε την καλαμωτη που πιάναμε ψαρόχελα στο ποτάμι της Μαυροζούμενας.

ΚΑΛΑΜΩΤΗ.

Για την κατασκευή της καλαμωτής θα χρειαστούν τα: Μαθηματικά, φυσική ιστορία, γλώσσα, εικαστικά, τεχνικές δεξιότητες, γνώση υλικών, αντοχή υλικών, επαφή με τη φύση, μετεωρολογία, υπολογισμός παροχής νερού, λήψη απόφασης, συνεργασία, επικοινωνία, αυτοπεποίθηση και χαρά από την επιτυχία, για την καλή ψαριά από την άνοιξη μέχρι και τις αρχές φθινοπώρου που αρχίζουν τα πρωτοβρόχια.

Διαλέγαμε τρίχρονα καλάμια, τα καθαρίζαμε και πλέκαμε καλαμωτό χρησιμοποιώντας 3 κλάρες ευλίγιστες από λυγιά, πικροδάφνη ή μουριά, και πλέκαμε τα καλάμια με σύρμα ,βάζοντας τις κλάρες σε ιση απόσταση μεταξύ τους.

Η τελευταία κλάρα ήταν η πιο ευλίγιστη ,για να φτειαχτεί το χωνί, το οποίο σφραγίζαμε με κατσαφάνα ή δικτυωτο συρματόπλεγμα με το οποίο φτιάχναμε και το δρυμώνι για το δρυμώνισμα της σταφίδας.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΛΙΜΝΗΣ.

Η επιλογή της λίμνης γινόταν στο τέλος της, που η κλίση της και η ροή του νερού ήταν ομαλή. Στη συνέχεια από τις δυο όχθες της λίμνης με καλάμια, πέτρες , ξύλα, χόρτα, σε σχήμα V κατέληγε στην καλαμωτή.

ΣΤΗΣΙΜΟ ΚΑΛΑΜΩΤΗΣ.

Για να μην παρασυρθεί από την ορμή του νερού έμπαιναν παλούκια που δέναμε στερεά την καλαμωτή με τις τρεις βέργες.

Αφου στήναμε την καλαμωτή η κλίση της ήταν τέτοια ώστε όταν έμπαιναν μέσα τα ψαρόχελα να μην μπορούν να γυρίσουν πίσω.

Αργότερα στο πίσω μέρος της καλαμωτής βάζαμε σακί ή δίχτυ μεταλλικό, το οποίο ήταν μέσα στο νερό, γιατί πολλά αρπακτικά πήγαιναν και τα έτρωγαν, διασφαλίζοντας ζωντανά ψαρόχελα.

Το προστατεύαμε δένοντας το, δεξιά και αριστερά σε στηρίγματα με παλούκια που ήταν μπηγμένα στο έδαφος και για μεγα΄΄η σταθερότητα βάζαμε γύρω-γύρω πέτρες.

Ο Αχιλλέας Μπατάλιας βρήκε εύκολη την κατασκευή καλαμωτής με δικτυωτό σύρμα, αλλά δεν είχε τη σταθερότητα της καλαμωτής από τα καλάμια.

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ

Η βιωματική μας μάθηση-εκπαίδευση μας δυναμώνει να αποκτούμε αυτοεκτίμηση, να λειτουργούν με αξίες και να οδεύουμε σε υψηλούς στόχους. Να πλησιάζουμε τον καλύτερο εαυτό μας, μέσα από τη διαδικασία της κατασκευής της καλαμωτής.

Μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα από αυτά που νομίζουμε αρκεί να βρεθεί ο κατάλληλοςΔάσκαλοςνα ξεκλειδώσει τις δυνάμεις μας , να ενθαρρύνει τη σκέψη μας και να προωθήσει τις ιδέες μας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΚΑΛΑΜΩΤΕΣ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ.

Το ψάρεμα στο ποτάμι -αυλάκι με φλόμο, αλεβούρι, ασβέστη, λαμαρίνες, ασυτελίνη, καλαμωτές, κόφες, δίχτυα, βρόχια, κοφίνες, αγκίστρια, καβούλα, πεταχτό, δυναμίτη κ.λ.π και το κυνήγι στον κάμπο με δόκανα, αγκίστρια, ή λάστιχο, ήταν για μας τρόπος ζωής, το καλοκαίρι.

Ήταν τρεις στην παρέα. Η συμφωνία κλείστηκε.Το πρωινό της άλλης ημέρας θα πήγαιναν στο διπλανό χωριό να κόψουν αλεβουρι,για να φλωμόσουν την Πινημένη.Χώρισαν και πήγαν για ύπνο. Η αγωνία δεν τον άφηνε να κοιμηθεί. Η ώρα είναι 4. Σηκώνεται σα γάτα παίρνει το σακκί και μια ψαλίδα και πάει να πάρει το ποδηλατό του.Το ένα λάστιχο είναι ξεφούσκωτο.Φοβάται να γυρίσει πίσω για να πάρει την τρόμπα, μήπως τον ακούσουν και βγαίνει έξω στο δρόμο. Ακούγεται το γαύγισμα του σκύλου του. Το καλόπιασμα τον ησυχάζει. Θέλει να καβαλήσει το ποδηλατό του και να φύγει γρήγορα. Τελικά το πάει με τα πόδια και ο σκύλος από κοντα. Στη δεύτερη στροφή ο σκύλος ορμά σεναν άλλον. Τα γαυγίσματα δυναμώνουν. Ο φίλος του πετάγεται στο παράθυρο. Του λέει δεν θα πάει μαζί του, γιατί το έμαθαν οι δικοί του. Τα σκυλιά ησύχασαν ακούγοντας τις διαταγές των αφεντικών τους. Πως τόμαθαν οι δικοί σου. Να, χτές το βράδυ που το συζητάγαμε μας άκουσε ο σαμαράς και το είπε στους δικούς μου. Καλύτερα να αφήσουμε το αλεβούρι και να πάμε με το δίκτυ και τις κόφες . Δος μου την τρόμπα του ποδηλάτου σου και θα πάω μόνος μου.Εγώ φταίω που σας είπα το μυστικό μου, για το αλεβούρι. Πήγαινε μόνος σου μιας και ξέρεις το μέρος και μόλις γυρίσεις πάμε μαζί και το ρίχνούμε στο ποτάμι. Καλά , μόλις θα γυρίσω θα συναντηθούμε στο λιοτρίβι του Μακρή, θα το κρύψουμε και θα αποφασίσουμε πότε θα το κόψουμε στο ποτάμι. Παίρνει την τρόμπα, φουσκώνει το ποδήλατο και φεύγει με το σκύλο του.

Η απόσταση είναι κάπως μακρυνή. Η αγωνία αυξάνει όσο πλησιάζει στο άλλο χωριό.Θα βρεί αλεβούρι οσο χρειάζεται για να φλωμόσουν την Πινημένη.Περνά το χωριό και φτάνει στο βουνό του χωριού.Κρύβει το ποδήλατο σε μια πατουλιά και με το σκύλο του ψάχνει για αλεβούρι, σαν να τον κυνηγάνε. Ο σκύλος τρέχει δεξιά και αριστερά παίζοντας με τις ακρίδες.Άρχισε να ξημερώνει. Το καρδιοχτύπι και η αγωνία κορυφώνονται. Το αλεβούρι δεν γέμισε το σακκί.Ο χρόνος περνά γρήγορα και σε λίγο φάνηκε ο ήλιος και η ζέστη διαπερνά το κορμί του.Βλέπει μια μεγάλη αλεβουριά και γεμίζει το σακκί. Η ικανοποίηση είναι μεγάλη. Δένει το σακκί με το σύρμα και καλεί το σκύλο του να πάνε στο μέρος που είχε κρυμμένο το ποδήλατο. Το δένει βιαστικά πίσω στη σκάρα γεμάτος αγωνία. Εκείνη τη στιγμή περνά κάποιος άγνωστος. Ο σκύλος του επιτίθεται και ο άνθρωπος το βάζει στα πόδια. Καβαλλάει το ποδηλατό του, ευχαριστεί το σκύλο του για τη βοήθειά του και αρχίζει το τραγούδι, μιας και το αλεβούρι είναι σακκιασμένο. Πλήσιάζοντας στο χωριό αποφασίζει να πάει στο ποτάμι,για να μην τον ιδούν και χαλάσουν τα σχέδια. Πηγαίνει στο Μπεζεστένι,σκεπάζει το σακκί με καλάμια, παραμένει μερικά λεπτά, βλέπει πως δεν τον παρακολουθεί κάποιος ,χαιδεύει το σκύλο του και πάει στο χωριό.

Αρχίζει να σουρουπώνει.Τρία άτομα πλησιάζουν στο ποτάμι μ’ενα γαιδούρι φορτωμένο δυο κόφες με τα σύνεργα για το ψάρεμα και παρέα το σκύλο. Ξεφορτώνουν το γαιδούρι και ο Γιάννης πάει να φέρει το σακκί με το αλεβούρι. Ο Σπύρος και ο Κώστας φτειάχνουν το χύμα και τοποθετούν μέσα το δίχτυ και δίπλα τις κόφες. Ο σκύλος κάνει το μπάνιο του παίζοντας με τα ποταμίσια πουλιά. Αφού δέσανε το γαίδαρο κάτω από τον ίσκιο του πλάτανου και του έβαλαν να φάει κλαρί από ιτιές και φύλλα από καλαμιές, άρχισαν να βγάζουν από τις κόφες τα σύνεργα. Φακούς, λαμαρίνες,απόχες, δίχτυ,βρόχια, ψαλίδες,τσεκούρια, αξίνα, φτυάρι, βρόχια και μια απόχη. Εκείνη τη στιγμή εμφανίζεται η Βάσω με την οποίο κάναμε μαζί μπάνιο στο μύλο. Παιδιά να βοηθήσω και εγώ ,για να πάρω μερτικό. Βοήθησε και θα πάρεις και συ το μερτικό σου.Βάλε τα σμερούχια και καλάμια για να φράξουμε τη λίμνη και κάτσε να πιάνεις τα κεφαλόπουλα που θα προσπαθούν να φύγουν από τη μια λίμνη στην άλλη

Παιδιά φωνάζει ο Γιάννης. Εγώ θα φτειάξω το χαντάκι για να φεύγει το νερό και σείς θα βάλετε το αλεβούρι στις κόφες, για να το κόψετε με τις ψαλίδες. Πρέπει να φράξουμε τη λίμνη, για να μην φεύγουν τα ψάρια και πηγαίνουν στην άλλη λίμνη. Για να μην αργούμε εγώ θα φτειάξω το χαντάκι λέει ο Σπύρος, εγώ θα κόψω σμερούχια και καλάμια και ο Κώστας θα βάλει τα βρόχια στο νερό. Έτσι έγιναν όλα με μεθοδικότητα και όλοι μαζί άρχισαν με τις ψαλλίδες να κόβουν το αλεβούρι. Σε μια στιγμή έρχεται και ο τέταρτος της παρέας,ο Λέγουρδας. Καλά κατάλαβα ρε Νταλόγιαννη ότι θα φλωμόσεις την Πινημένη. Αχιλλέα δε σε βρήκαμε χτές το βράδυ στην παρέα, γιατί ήσουνα στο Οπα και μάζευες σύκα. Σα μεγαλύτερος που είσαι το ξέρουν στο χωριό; Είπαν, για να μην είναι ο Νταλόγιαννης στα κυπαρίσσια, στου Βίγκου, κάτι θα κάνει στο ποτάμι.Άρχισαν όλοι μαζί να θολώνουν το νερό της λίμνης και τα κεφαλόπουλα πήδαγαν από τη μια λίμνη στην άλλα ή εβγαιναν έξω από το νερό. Τα βατράχια, φίδια και καβούρια έβγαιναν έξω από το νερό.Η Βάσω πήρε το μερτικό της και έφυγε νωρίς γιατί θα ανυσηχούσαν οι δικοί της. Σε μια στιγμή ο σκύλος άρχισε να ουρλιάζει ,γιατί ένας κάβουρας τον δάγκωσε στο πόδι του, τον ήρεμησα και τος αφαίρεσα από το πόδι του. Τα ψάρια και χέλια άρχισαν να κορφιάζουν , τα βρόχια άρχισαν να βαραίνουν από ψάρια και χέλια και η απόχη άδειαζε στην κόφα από ψαρόχελα. Η νύχτα άρχισε να κάνει την παρουσία της. Ανάψαμε το λουξ και την ασυτελίνη και με τους φακούς φωτίζαμε το νερό της λίμνης.Σε μια στιγμή ακούγεται.Νταλόγιαννη χελομάνα. Φέρε τη λαμαρίνα και απόχη,η χελομάνα όμως χάθηκε στο νερό.Η μια κόφα γέμισε, η άλλη είναι στη μέση, τα βρόχια είναι ασήκωτα και εκείνη τη στιγμή η χελομάνα μπαίνει στην απόχη. Ο σκύλος παίζει μαζί της και με γρήγορες κινήσεις ο Λέγουρδας τη σκοτώνει με το τσεκούρι και τη βάζει στην κόφα

Ο σκύλος γαυγίζει δυνατά. Σβύνουν τους φακούς, το λουξ και την ασυτελίνη και επικρατεί ησυχία. Όλοι στήνουν αυτί.Πλησιάζουν τα βήματα όλο και πιο κοντά. Ο σκύλος πήρε το σύνθημα και κάνει αιφνιδιασμό. Οι άλλοι τρείς μπαίνουν στη λίμνη μαζεύουν τα βρόχια και ο Νταλόγιαννης φορτώνει στο γαίδαρο τις κόφες που ήταν βαρειές και ασήκωτες, όπως και τα βρόχια.
Αστυνομία. Σας πιάσαμε, μην κουνηθήτε.Πιάστε το σκύλλο σας.
Αστους να κάνουν ότι θέλουν. Φέρε την απόχη και φύγαμε.
Βοήθεια-βοήθεια, ο σκύλλος με δάγκωσε, θα σας κλείσουμε στο τμήμα

Η παρέα αφού φόρτωσε τα πράγματα στο γαιδούρι, πήρε το δρόμο προς τον αγιο Βλάσση και από εκεί στο νεκροταφείο και ο σκύλλος απειλούσε τους απρόσκλητους επισκέπτες.Σε μια στιγμή ο ενας της παρέας φωτίζει τη λίμνη και βλέπει 4 γύρω από τη λίμνη.

Ποιος είσαι ρε κερατά που φωτίζεις. Ότι πήρατε πήρατε, τα υπόλοιπα ψαρόχελα είναι δικά μας.
Καλεί το σκύλο και το βαθύ σκοτάδι καλύπτει τις κινήσεις τους. Τρέχοντας μαζί με το σκύλλο συναντά την παρέα και ο Σπύρος τον ρωτά
Ποιοί ήταν.
Ο αδερφός μου με κάτι ξύπνιους.
Εμείς τη δουλειά μας την κάναμε. Χάσαμε μερικά ψάρια. Τα πιο πολλά τα πιάσαμε. Θα πάμε να τα μοιράσουμε στο νεκροταφείο.

Στο νεκροταφείο με το φως των καντηλιών των μνημάτων, γίνεται η δίκαιη μοιρασιά.Ξεχωρίζουν τα χέλια και τα ψάρια, τα κάνουν βουρλιές και φεύγουν για το χωριό.Τα καφενεία και οι ταβέρνες είναι ακόμη ανοιχτά και το τσου μπόξ, παίζει τραγούδια του Καζαντζίδη. Ενα φορτηγό αυτοκίνητο εκείνη τη στιγμή με τα φώτα τυφλώνει το γαιδαρο και τον τραβούν από το καπίστρι, για να μην γίνει ατύχημα.

Η παρέα χωρίζει, βάζουν τα ψάρια στο ψυγείο πάγου και την άλλη ημέρα πάνε όλοι μαζί στη λίμνη.Το θέαμα ήταν συναρπαστικό. Πάνω από 50 άτομα άνδρες, γυναίκες, νέοι, γέροι,σκυλιά ,μέσα και έξω από τη λίμνη της Πινημένης. Σωστό πανδαιμόνιο. Ψαρεύουν όλοι.

Μια σκυλομαρίνα με δάγκωσε. Βοήθεια……..

Δεν ξέρεις ότι οι σκυλομαρίνες έχουν δόντια. Μήπως την πέρασες για χαμοσούρτη.

Η παρέα χαίρεται για το θέαμα. Το αλεβούρι έκανε το θαύμα του. Όλο το χωριό θα γιορτάσει.

Την άλλη ημέρα ξημέρωνε 6 Αυγούστου. Ήταν η γιορτή του Σωτήρος που το έθιμο απαιτεί ψάρι και γινόταν μεγάλο πανηγύρι-γιορτή την παραμονή και ανήμερα, στο Αντρομονάστηρο, κοντά στο χωριό Πετράλωνα, με πλήθος πιστών από τη Μεσσηνία και τους γύρω νομούς. Υπάρχει και παλιά φωτογραφία με μεγάλη παρέα από τη Βαλύρα.

ΤΟΠΟΙ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ

Ποτάμια Μαυροζούμενα, Πάμμισος, αυλάκι Βαλύρας κυρίως το Σάββατο , ρέματα Βαλύρας-Λάμπαινας-Λυγίδι-Νιοχώρι-Μήλα-Φίλια.

ΕΙΔΗ

Ψάρια (χαμοσούρτια, σκυλομαρίνες,τριχόπουλα, κεφαλόπουλα, ,μενίδες κόκκινες, μενίδες γκαστρούδες, μπάφες),χέλια,κυπρίνους ή ιταλούς ,γλυστρίτες, καβούρια,πεταλίδες και κατά λάθος φίδια.

ΣΥΝΕΡΓΑ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ.

Δυναμίτις, γαλαζόπετρα, ασβέστης, χλωρίνη, αλεβούρι, φλώμος, κιόπανοι, βάρκα σκουλήκια, σούμπες, ακρίδες, γλίστρες, λαμαρίνες, αγκίστρια, καμάκι, ασυτιλίνη,λουξ,σπίρτα, φωτιά, φακός, σκύλος, γαιδούρι, κατσαφάνες, βαριοπούλα, καλαμωτή, κόφα, σακκί, πιζόβολο, απόχη, δίχτυα, βρόχια, καβούλα, πεταχτό, χελοκοφίνες, ψαροκοφίνες, ψαροβότανο, και τα χέρια μέσα στις τρύπες.

ΛΙΜΝΕΣ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑΣ, ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΒΑΛΥΡΑΣ

Ερχόμενοι από Ζέζα (Ανθούσα) προς Βαλύρα μέσα από το ποτάμι υπάρχει ένας μικρός οικισμός τα Δανηλέϊκα. Αριστερά είναι ένα πέτρινο γεφύρι και ο μύλος του Καραβίτη, ενώ παρακάτω είναι ο παλιόμυλος που ανήκε στο μοναστήρι του Βουλκάνου, εκεί που βρίσκεται τώρα η φάρμα του Κρεοπωλείου, των αδελφών Μπουρίκα.

Το καλοκαίρι όταν σταματoύσε η ροή στο ποτάμι σχηματίζονταν διάφορες λίμνες. Εκεί κάναμε μπάνιο, στήναμε καλαμωτές και πιάναψε ψάρια ψαρεύαμε, βάζαμε λινάρι, καλάμια, λυγιές, ποτίζαμε κτήματα και ζώα , πλέναμε τα χειμωνιάτικα ρούχα , ζώα, πλενόμαστε με πράσινο σαπούνι που φτιάνανε οι μανάδες μας από μούργα – τηγανισμένα λάδια – λαρδί από παστό και έσφυζε από ζωή το ποτάμι όλο το καλοκαίρι. Σε προγράμματα της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης υπάρχει δίκτυο σχολείων στην Ελλάδα και σε συνεργασία με σχολεία του εξωτερικού που έχουν θέμα το ποτάμι.

Οι φωνές και δραστηριότητες σώπασαν ,μιας και η εξέλιξη περιφρόνησε το ποτάμι, τη θέση του κάμποτου ή Αδάμ πήρε το μαγιό, ο κόπανος η σκάφη και το σαπούνι αντικαταστάθηκαν από το πλυντήριο και τα απορρυπαντικά, το γαϊδούρι αντικαταστάθηκε με το αυτοκίνητο, τα ομαδικά τραγούδια και παιχνίδια από τη τηλεόραση και η θάλασσα πήρε τα πάνω της, κάνοντας έτσι τη ζωή πιο μοναχική, άχαρη και μίζερη.

Οι λίμνες του ποταμού Μαυροζούμενα στην περιοχή της Βαλύρας, με τη σειρά είναι :

Μαρινέϊκα , Μαύρη, Κάκαβος , Δέση, Κοτρόνια , Γκρεμίνα, Μπουζαλά,

Μούλκια(Άνω-Κάτω) Στρογγυλή , Μακρυά, Μαντά, Μύλος, Θεοφιλένας(Γεωργίας Νικολοπούλου που βρισκόταν ένα σπιτάκι κοντά στο ποτάμι), Γύρες, Κατάστημα(πάνω ήταν το παλιό λιοτρίβι των αδελφών Μακρή,που σήμερα λειτουργεί το γεωπονικό καταστημα ο Ηλίας Μακρής), Πινημένη, Κουβέλια, Διπόταμα.

Με τα έργα του αναδασμού (στην εποχή της Χούντας) πολλές από τις λίμνες άλλαξαν τη μορφή τους λόγο της αμμοληψίας που γινόταν.

Μέσα στη ροή του ποταμού υπάρχουν 2 αρχαία γεφύρια τα οποία έχουμε φωτογραφήσει και αναρτήσει. Το ένα βρίσκεται πάνω από τον Κάκκαβο και το άλλο Νοτιοδυτικά στα 50 μέτρα από το χειμερινό νερόμυλο. Υπάρχει η Δέση έργο ρωμαϊκής κατασκευής, το αυλάκι με τις καμάρες του, που τροφοδοτούσε με νερό και λειτουργούσαν οι 2 νερόμυλοι. Υπάρχει άραγε ελπίδα σωτηρίας, για διάσωση, συντήρηση και προβολή τους, από τις εκλεγμένες τοπικές ηγεσίες και τις εφορείες αρχαιοτήτων;

*Η ομάδα ψαρέματος ήταν ο Γιάννης Λύρας, Σπύρος Καρτερολιώτης, Κώστας Περιβολάρης, Αχιλλέας Μπατάλιας και η Βάσω Μανωλοπούλου. Η παρέα που τους έκανε την κασκαρίκα ήταν ο Θανάσης Λύρας, Θανάσης Παπασαραντόπουλος, Αριστείδης Μακρής, Αριστείδης Λιοντήρης και Σταύρος Τσιλίκας.

πηγή:/lyrasi.blogspot.com/ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ