ΟΡΕΙΝΟΣ

Πάτημα σταφυλιών!

Ο θείος Τζίμης από την Αμερική!

«Πρέπει να ‘σαι πάντα μεθυσμένος» αποφαίνεται ο Σαρλ Μποντλέρ* στο ποίημά του «Μεθύστε» και συνεχίζει: «Για να μη νιώθετε το φριχτό φορτίο του Χρόνου/ που σπάζει τους ώμους σας και σας γέρνει στη γη,/ πρέπει να μεθάτε αδιάκοπα…».

Αν δεν ήταν τόσο πρόσφατες έρευνες σύμφωνα με τις οποίες «ακόμα και μικρές ποσότητες αλκοόλ μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες για την υγεία μας», θα ανταποκρινόμασταν πιθανώς με μεγαλύτερη ζέση στην προτροπή του, αν και, κακά τα ψέματα, τον χρόνο δεν τον ξεγελάς ούτε με μεθύσια ούτε με τίποτε..

*Υπήρξε ο δημιουργός της θρυλικής ποιητικής συλλογής “Τα άνθη του κακού”,Γάλλος ποιητής, μεταφραστής και κριτικός τέχνης.

“Οι άνθρωποι είναι αλλεργικοί στην αλλαγή. Λατρεύουν να λένε,”Ετσι το κάναμε πάντα”. Προσπαθώ να το καταπολεμήσω. Γι ‘αυτό έχω ένα ρολόι στον τοίχο μου που γυρίζει αριστερόστροφα. “

Γκρέις Χόπερ

Πριν μερικές μέρες ψάχνοντας στο αρχείο μου βρήκα τις σημειώσεις από τα τα μαθήματα πληροφορικές που παρακολουθούσε το 1987 σε μια σχολή υπολογιστών που λειτουργούσε στην Ακαδημίας κοντά στην πλατεία Κάνιγκος. Οι περισσότερες αφορούσαν την γλώσσα προγραμματισμού COBOL που έχει δημιουργήσει η Γκρέις Χόπερ που εφηύρε τον πρώτο μεταγλωττιστή ανθρώπινης γλώσσας σε γλώσσα μηχανής και δικαίως κατέκτησε τον τίτλο της «Βασίλισσας του Κώδικα».

Παραθέτω πιο κάτω το βιογραφικό της .

Κ Μ

Γκρέις Χόπερ: Η γυναίκα που έμαθε στους υπολογιστές να «μιλούν» την ανθρώπινη γλώσσα.

Ένα, μηδέν, μηδέν, ένα, μηδέν, ένα. Μηδέν, ένα, ένα…

Αυτή είνα η γλώσσα των υπολογιστών. Μια σειρά από 1 και 0. Κάθε έξυπνο πράγμα που κάνει ο υπολογιστής σας – τηλεφωνική κλήση, αναζήτηση βάσης δεδομένων (Google), κάποιο παιγνίδι, – καταλήγει σε αυτούς τους άσσους και τα μηδενικά. Στην πραγματικότητα είναι την παρουσία (ένα) ή την απουσία (μηδέν) ρεύματος σε μικροσκοπικά τρανζίστορ σε ένα τσιπ ημιαγωγών.

Ευτυχώς, δεν χρειάζεται να προγραμματίζουμε υπολογιστές σε μηδενικά και σε άσσους.

Τα Microsoft Windows, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν 20 GB ή 170 δισεκατομμύρια 0 και 1.  

Φανταστείτε να ρυθμίζετε χειροκίνητα κάθε τρανζίστορ. Αγνοώντας κατά πόσο αυτό θα ήταν δυνατόν, εάν χρειαζοτανε ένα δευτερόλεπτο για να γυρίσει κάθε διακόπτης, η εγκατάσταση των Windows θα διαρκούσε 5.000 χρόνια.

Αλλά το 1944, ο πρώτος υπολογιστής Μάρκ I (Mark I) προγραμματιζότανε έτσι.

Ένας λόγος για την εκπληκτική εξέλιξη των υπολογιστών σίγουρα τα μικρκοσκοπικά στοιχεία που έχει.

Αλλά είναι επίσης επειδή οι προγραμματιστές μπορούν να γράψουν κώδικα σε γλώσσα που μοιάζει με ανθρώπινη γλώσσα και να μεταφράσουν αυτή την γλώσσα σε άσσους και μηδενικά, τα ρεύματα ή τα μη-ρεύματα, που τελικά κάνουν τη δουλειά.

Το «πράγμα» που άρχισε να το κάνει αυτό ονομάστηκε μεταγλωττιστής (Compiler).

Και πίσω από τον μεταγλωττιστή υπάρχει μία γυναίκα που ονομάζεται Γκρέις Χόπερ.

Η Γκρέις Χόπερ ήταν εξαιρετική μαθηματικός, σπουδαία προγραμματίστρια, υπεύθυνη αξιωματικός. Εφηύρε τον πρώτο μεταγλωττιστή ανθρώπινης γλώσσας σε γλώσσα μηχανής και τάραξε τον κόσμο της τεχνολογίας. Κατέκτησε, μάλιστα, τον τίτλο της «Βασίλισσας του Κώδικα». Κι όμως, υπάρχουν πολλοί που δεν έχουν ακούσει ποτέ το όνομά της. Ο λόγος για την ΓκρέιςΧόπερ.

Έφερε στη ζωή την COBOL, μία γλώσσα προγραμματισμού που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, πολέμησε κατά των Γερμανών και διακρίθηκε για το έργο της. Η θαυμάσια αυτή γυναίκα δε θα μπορούσε παρά να έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία.

Γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1906 στη Νέα Υόρκη. Ήταν το τρίτο και τελευταίο παιδί μίας μεσοαστικής οικογένειας και, από μικρή, έδειξε πως θα έφτανε ψηλά. Δεν είχε κλείσει ακόμη τα 8, όταν αποφάσισε να μάθει μόνη της πώς λειτουργούν τα ξυπνητήρια. Στο πλαίσιο της «έρευνάς» της, διέλυσε επτά – όμως τα κατάφερε.

Σπούδασε μαθηματικά και φυσική στο Πανεπιστήμιο Vassar, απ’ όπου αποφοίτησε το 1928 και, το 1930, ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στο Yale. Τέσσερα χρόνια αργότερα, πήρε από εκεί το διδακτορικό της και δημοσίευσε τη διατριβή της.

Στα 26 της χρόνια ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τον καθηγητή ΒίνσεντΦόστερ Χόπερ. Ο γάμος τους, όμως, δεν κράτησε πολύ. Πήραν διαζύγιο το 1945 και η Γρέις αποφάσισε πως δεν είχε ανάγκη από κανέναν σύντροφο στη ζωή της.ΑποθήκευσηMath — not computer science — was Grace Hopper’s first languageYaleNewsMath — not computer science — was Grace Hopper’s first language | YaleNews

Η καριέρα της στην επιστήμη είχε μόλις ξεκινήσει όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Θεώρησε πως ήταν χρέος της να υπηρετήσει τη χώρα της κι αποφάσισε να καταταγεί στο ναυτικό. Ήταν όμως, πολύ λεπτή και καθόλου ψηλή. Η μόρφωσή της την καθιστούσε «υπερβολικά πολύτιμη» για το κράτος, κι έτσι την απέρριψαν – στην αρχή. Επέμεινε και, τελικά, δοκίμασε την τύχη της στο εφεδρικό σώμα, το 1943. Φημολογείται, μάλιστα, πως τότε ξεκίνησε και η κρίση στο γάμο της.

Όλοι οι υποψήφιοι θα έπρεπε να είναι μεταξύ 25 και 30 ετών – η Γρκέις ήταν 37, να έχουν άριστη όραση και ακοή, να είναι ικανοί ομιλητές, με γρήγορα αντανακλαστικά και να δρουν αποτελεσματικά υπό πίεση. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως μία γυναίκα φαινομενικά αδύναμη και μεγαλύτερη απ’ όσο θα έπρεπε, θα δυσκολευόταν ιδιαίτερα να περάσει τα τεστ. Eκείνη, βέβαια, τα κατάφερε. Μπήκε, λοιπόν, στη Ναυτική Ακαδημία του Smith College, αποφοίτησε με διάκριση και της ανατέθηκε το ερευνητικό πρόγραμμα του Γραφείου Συντονισμού Υπολογιστών στα εργαστήρια Cruft του Πανεπιστημίου Harvard.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, συνεργάστηκε με τον Χάουαρντ Άικενστον υπολογιστή Mark I, ο οποίος της ανέθεσε να γράψει το εγχειρίδιο για τον υπολογιστή εκείνο, την πρώτη κιόλας μέρα. Της φάνηκε άθλος.

«Δεν μπορώ να γράψω βιβλίο», του είπε. «Είσαι στο Ναυτικό τώρα», ήταν η μοναδική απόκριση. «Κι έτσι, έγραψα ένα βιβλίο», εκμυστηρεύτηκε σε συνέντευξή της το 1987.

Από το πρώτο λεπτό, «κολύμπησε στα βαθιά». Πριν γράψει οτιδήποτε, έπρεπε να μάθει πώς λειτουργούσαν όλα. Έπρεπε να γνωρίσει σε βάθος εκείνο το μηχάνημα και δεν υπήρχε κανείς να τη διδάξει. Η ιστορία τη θέλει να βρίσκει εκεί ένα έντομο (στα αγγλικά bug), το οποίο προκάλεσε βραχυκύκλωμα σε έναν από τους 17.000 ηλεκτρονόμους του Mark I και έκτοτε όλα τα σφάλματα των υπολογιστών ονομάζονται «bugs».

Ο πόλεμος τελείωσε και η Χόπερ προσπάθησε να γίνει κανονική αξιωματικός. Η ηλικία της, όμως, ήταν πια απαγορευτική. Μέχρι τότε, ήταν ήδη ερευνήτρια στο Harvard, όπου βοήθησε στο «χτίσιμο» ορισμένων από τους πρώτους υπολογιστές, των Mark II και Mark III.

Προκειμένου να συνεχίσει η συνεργασία της με το Ναυτικό και να μη φύγει από το Harvard, όταν το Vassar της πρότεινε να γίνει καθηγήτρια εκεί, απάντησε ένα μεγαλοπρεπές «όχι». Έμεινε στη συγκεκριμένη θέση ως ερευνήτρια μέχρι το 1949, όταν πια μπήκε στην «οικογένεια» της Eckert–Mauchly Computer Corporation. Και τότε, έκανε τις κορυφαίες ανακαλύψεις της καριέρας της.ΑποθήκευσηOnline Coding Bootcamp | Grace HopperThe Grace Hopper Program

Της ανέθεσαν να εργαστεί στο UNIVAC (Universal Automatic Comuputer), τον μεγαλύτερο υπολογιστή της εποχής. Ήταν, μάλιστα, αρκετά ισχυρότερος από τον Mark I.

Δεν άργησε να συνειδητοποιήσει πως μία νέα μέθοδος επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπου και μηχανήματος, θα μπορούσε να πάει την τεχνολογία ένα βήμα παραπέρα. «Τι θα γινόταν, αν οι υπολογιστές καταλάβαιναν φυσικές γλώσσες, όπως τα αγγλικά;», αναρωτήθηκε. Κι αποφάσισε να βρει την απάντηση.

Οι – άνδρες – συνάδελφοί της, της επεσήμαναν πως «ένα μηχάνημα δεν καταλαβαίνει ανθρώπους» και συνέχισαν ό, τι έκαναν. Έπειτα από μία ακούραστη προσπάθεια τριών ετών, όμως, το 1952, η Γκρέις Χόπερ κατάφερε να δημοσιεύσει την έρευνά της. Εκείνη την εποχή, την Eckert – Mauchly Computer Corporation αγόρασε η Remington Rand Corporation και έδωσε στην επιστήμονα το «πράσινο φως» να προχωρήσει την ιδέα της. Μέχρι το τέλος της χρονιάς, είχε εφεύρει τον πρώτο compiler της ιστορίας.

«Κανείς δεν περίμενε πως λειτουργούσε, κι έτσι κανείς δεν τολμούσε να τον αγγίξει», είπε αργότερα.Αποθήκευσηgrace hopper – BingBingGrace Brewster Murray Hopper was an American computer scientist and United States Navy rear admiral. One of the first programmers of the Harvard Mark I computer, she was a pioneer of computer programming who invented one of the first linkers. She popularized the idea of machine-independent programming languages, which led to the development of COBOL, an early high-level programming language still in use today. She always dreamed of a programming language written in English.

Η εφεύρεσή της μπορούσε να μεταφράσει μαθηματικές έννοιες σε γλώσσα μηχανής. Ενώ ήταν απόλυτα χρήσιμη, όμως, στους μαθηματικούς, κανείς άλλος δεν μπορούσε να την χρησιμοποιήσει. Η Γκρέις, λοιπόν, σκέφτηκε πως θα ήταν καλύτερο να βρει έναν τρόπο που θα μεταγλώττιζε απευθείας την ανθρώπινη γλώσσα σε γλώσσα μηχανής. Και τόσο απλά, μπήκαν τα θεμέλια για την θρυλική γλώσσα COBOL.

Αντί να χρειάζεται η εισαγωγή κάποιας σύνθετης μαθηματικής συνάρτησης, η μετάφραση σε οκταδικό σύστημα ή σύμβολα, ο χρήστης πληκτρολογούσε αυτό που ήθελε στα αγγλικά.

Για το έργο της αυτό, η Χόπερ πήρε προαγωγή σε Διευθύντρια του τμήματος Αυτοματικού Προγραμματισμού. Αργότερα, κυκλοφόρησε κάποιες από τις πρώτες γλώσσες προγραμματισμού, ανάμεσά τους τις  MATH-MATIC και FLOW-MATIC.

Η εξαιρετική αυτή επιστήμονας τιμήθηκε από σχεδόν όλες τις Οργανώσεις των ΗΠΑ που άπτονται των Η/Υ για τη μεγάλη της προσφορά, όπως είναι η Ένωση Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών (IEEE), της Αμερικανικής Εταιρείας για την Πρόοδο των Επιστημών (AAAS). Ήταν η πρώτη γυναίκα που εξελέγη διακεκριμένο μέλος της Βρετανικής Εταιρείας Υπολογιστών, ενώ το 2016, έχοντας φύγει από τη ζωή, της απονεμήθηκε το Μετάλλιο της Ελευθερίας.ΑποθήκευσηThe 75 Most Important Women of the Past 75 YearsGlamourInspiring Woman: Admiral Grace Hopper, Programmer Naval Officer (1906-1992)

Η Γκρέις Χόπερ, άφησε την τελευταία της πνοή την πρωτοχρονιά του 1992, στον ύπνο της. Ήταν 85 ετών και είχε αλλάξει τον κόσμο.

Για τη ιστορία.

Τι συμβούλεψαν οι Αγιορείτες Πατέρες τους αντιμαχόμενους του εμφυλίου (1944 -1948).

«Μη περιμένετε ξένοι να ρυθμίσουν τα καθ’ ημάς. «Μὴ πεποίθατε ἐπ’ ἀρχοντας, ὲπὶ υἱούς ἀνθρώπων οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία»· αρκετήν πείραν ελάβομεν της προστασίας των, η σωτηρία μας θα προέλθη μόνον εξ ημών και εκ της βοηθείας του Θεού, όταν επιστρέψωμεν εις την αγάπην, διότι «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστὶ καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει».

Μη πλανάσθε, αγαπητοί, άνθρωποι μίσους δεν είναι γνήσιοι χριστιανοί, δεν έχουν θέσιν εις την Εκκλησίαν του Χριστού, «ὁ μισῶν τὸν ἀδελφόν αὐτοῦ ἀνθρωποκτόνος ἐστί», λέγει το Θείον Ευαγγέλιον.

Έστω εις γνώσιν σας ότι κατά τους θείους και ιερούς κανόνας, ο λαμβάνων αυτοβούλως τα όπλα κατά του αδελφού αυτού και αυτοπροαιρέτως ριπτόμενος εις τον εμφύλιον πόλεμον, φονεύς των αδελφών του λογίζεται, και εδώ μεν θα στένη και θα τρέμη ως ο Κάιν, εκεί δε, εις την άλλην ζωήν, θα κολάζεται αιώνια.

Αι πομπώδεις επαγγελίαι περί σωτηρίας του λαού, της ελευθερίας, της ισότητος κλπ. είναι όλα απατηλά συνθήματα, συγκεκαλυμμένοι τρόποι ανομολόγητων πόθων και σκοπών, τίποτε εξ όλων τούτων δεν δικαιολογεί τον εμφύλιον σπαραγμόν, την θεοστυγή αδελφοκτονίαν. Η Πατρίς σώζεται δια της ειρήνης, ο λαός ευημερεί και προκόπτει δια των ειρηνικών έργων, η ελευθερία έγκειται εις τον σεβασμόν της συνειδήσεως, της ιδεολογίας των άλλων.»

Στα τέλη του 1948 άρχισε να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα η τελική νίκη των κυβερνητικών δυνάμεων επί του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), στον εμφύλιο πόλεμο που μαινόταν από το 1946. Ο Εθνικός Στρατός είχε αναδιοργανωθεί πλήρως, είχε εξοπλιστεί με τα κατάλληλα όπλα και εφόδια για τη διεκπεραίωση των επιχειρήσεων εναντίον των ανταρτών και είχε καταφέρει να αυξήσει σημαντικά τη δύναμή του. 

Από την άλλη, ο ΔΣΕ, παρότι είχε καταφέρει διάφορες επιτυχίες στα πεδία των μαχών, ιδιαίτερα μέσα στο 1947, είχε φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων του. Ο ανεφοδιασμός του γινόταν διαμέσου κομμουνιστικών κρατών που συνόρευαν με την Ελλάδα και οι δυνατότητες στρατολόγησης από πληθυσμούς των πόλεων και της υπαίθρου είχαν περιοριστεί στο ελάχιστο, μετά τα μέτρα που έλαβαν οι κυβερνητικές δυνάμεις το 1947.

Τον Δεκέμβριο του 1948 ξεκίνησαν οι επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού για την εκκαθάριση της Πελοποννήσου από τους μαχητές του ΔΣΕ. Την ίδια περίοδο ο Δημοκρατικός Στρατός πραγματοποίησε επιχειρήσεις για την κατάληψη της Εδεσσας, της Νάουσας, του Καρπενησίου και της Φλώρινας. Η επίθεση κατά της Φλώρινας εκδηλώθηκε τα μεσάνυχτα της 12ης Φεβρουαρίου 1949 και διήρκεσε λιγότερο από 48 ώρες. Οι απώλειες σε μαχητές για τους αντάρτες ήταν τεράστιες, ξεπερνώντας το 10% της αρχικής δύναμής τους. Ακόμη και αν καταλάμβαναν την πόλη, οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού θα βρίσκονταν στη συνέχεια αντιμέτωποι με την αεροπορία και τις τεθωρακισμένες μονάδες των κυβερνητικών δυνάμεων, οι οποίες βρίσκονταν στα ανατολικά της Φλώρινας.

Οι κυβερνητικές δυνάμεις, άλλωστε, είχαν ενδυναμωθεί ψυχολογικά έπειτα από την ανάθεση της γενικής αρχηγίας των ενόπλων δυνάμεων στον Αλέξανδρο Παπάγο, αρχιστράτηγο του έπους του 1940-1941, στις 19 Ιανουαρίου 1949. Με ανεβασμένο το ηθικό, ο Εθνικός Στρατός προέβη τους επόμενους μήνες στην εκκαθάριση ολόκληρων περιοχών από μαχητές του ΔΣΕ. Μέσα στην άνοιξη, οι αντάρτες απώλεσαν τα ερείσματά τους στην κεντρική Ελλάδα, περιορίζοντας τη δράση τους στα βορειοδυτικά, στα βουνά Γράμμος και Βίτσι. Σε αυτά τα βουνά εκτυλίχθηκε και η τελευταία φάση του ελληνικού δράματος του εμφυλίου σπαραγμού.

Μέσα στον Αύγουστο του 1949 πραγματοποιήθηκαν οι τελευταίες επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού για την οριστική επικράτηση επί των αντιπάλων του. Στόχος του επιτελείου του Παπάγου δεν ήταν μόνον η κατάληψη του Γράμμου αλλά και η αιχμαλωσία των ανταρτών. Απέναντι στους περίπου 150.000 στρατιώτες που παρέταξε ο Εθνικός Στρατός, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση υπό τον Μάρκο Βαφειάδη παρέταξε μόλις 15.000 μαχητές. Υπό τον κίνδυνο αιχμαλωσίας των δυνάμεών τους, η Προσωρινή Κυβέρνηση και ο Δημοκρατικός Στρατός εγκατέλειψαν το ελληνικό έδαφος εισερχόμενοι στην Αλβανία τη νύχτα της 29ης προς την 30ή Αυγούστου 1949.

Οι ένοπλες επιχειρήσεις του εμφυλίου πολέμου τερματίστηκαν με τη νίκη του Εθνικού Στρατού. Στις 30 Αυγούστου, η «Καθημερινή» ενημέρωσε τους αναγνώστες της για την κατάληξη των επιχειρήσεων. «Ο Γράμμος κατέρρευσε» έγραφε η επικεφαλίδα στο πρωτοσέλιδο. «Κατά δημοσιογραφικάς πληροφορίας εκ του μετώπου του Γράμμου άπαντα τα κατεχόμενα υπό των συμμοριτών υψώματα περιήλθον εις χείρας των ημετέρων. Από της στιγμής ταύτης ουδεμία αντίστασις υφίσταται εις τον Γράμμον. Κατά τας νικηφόρους αυτάς επιχειρήσεις του στρατού μας συνελήφθησαν πολλοί αιχμάλωτοι και περιήλθεν εις χείρας των ημετέρων άφθονον πολεμικόν υλικόν. Μεταξύ των συλληφθέντων συγκαταλέγεται και ολόκληρον το Επιτελείον της συμμοριακής Μεραρχίας. Ο λαός, ο ηρωικός και μαρτυρικός λαός της περιοχής πανηγυρίζει την απελευθέρωσίν του από το συμμοριακόν άγος», ανέφερε μεταξύ άλλων η ανταπόκριση της εφημερίδας από τη Θεσσαλονίκη. 

Πηγή: Καθημερινή, Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

Και όταν κανείς δεν σε ξυπνάει το πρωί, και κανείς δεν σε περιμένει το βράδυ, και όταν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Πώς το λένε, ελευθερία ή μοναξιά;

Το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές!!

ΤΑ ΦΥΤΑ ἔχουν τὴ δι­κή τους γλῶσ­σα. Ποὺ κα­νέ­νας δὲν μπο­ρεῖ νὰ κα­τα­λά­βει. Κι ὅμως, ὅπως τὰ βλέ­πεις νὰ γέρ­νουν τὸ ἕνα πλάϊ στ’ ἄλ­λο, ν’ ἀκουμ­ποῦν τὰ μέ­λη τους καὶ πά­λι νὰ χω­ρί­ζουν, τὸ νιώ­θεις κα­λὰ πὼς λό­για ἀλ­λά­ζουν μυ­στι­κά, ψι­θυ­ρι­στά, κά­πο­τε ἐρω­τι­κά.

       Οἱ πραγ­μα­τι­κοί τους ἔρω­τες, ὅμως, ἐκτυ­λίσ­σον­ται κά­τω ἀπὸ τὸ χῶ­μα. Ἐκεῖ ὅπου οἱ ρί­ζες δέ­νον­ται σφι­χτά, πα­θια­σμέ­να, ἡδο­νι­κά. Ἀνή­κου­στα συμ­πλέγ­μα­τα καὶ τολ­μη­ρὰ ποὺ κα­νέ­νας δὲν μπό­ρε­σε, πο­τέ, νὰ μαρ­τυ­ρή­σει…

Ευσταθία Δήμου

Κανένας δεν αγαπά περισσότερο
τη ζωή, από εκείνον που γερνάει.

Τα γηρατειά βρίσκουν τον άνθρωπο
ανίσχυρο, μακριά από την κοινωνία
και τους φίλους.

Μοναξιά και αδυναμία… Αυτά είναι
τα μόνα που μου απόμειναν
στα γηρατειά μου.

Σοφοκλής.

Στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι πενταπλασιάστηκαν σε ένα χρόνο. Οι πενιχρές συντάξεις και η γήρανση του πληθυσμού φέρνουν στο προσκήνιο την εργασία των… ασπρομάλληδων

Αφροδίτη Τζιαντζή/in.gr

Στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι που εργάζονται, και δηλώνουν την εργασία τους στον e-EΦΚΑ, ανήλθαν τον Ιούλιο στους  182.000 – από μόλις 36.000 πριν ένα χρόνο.

Αν και οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι παραμένουν ένα μικρό ποσοστό στο σύνολο όσων λαμβάνουν σύνταξη (2.486.565 άτομα), ο αριθμός τους διαρκώς αυξάνεται.  Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι πενταπλασιάστηκαν μετά τη νέα διάταξη,  που αντί για περικοπή του 30% της σύνταξης σε όσους εργάζονται, επιβάλλει πόρο 10% επί του μισθού υπέρ του  e-ΕΦΚΑ

Αν λάβουμε υπ’όψιν ότι το 27% των συνταξιούχων (σχεδόν 680.000 άτομα) είναι άνω των 81 ετών, άρα είναι δύσκολο εκ των πραγμάτων να εργαστούν,  αμέσως το ποσοστό των εργαζόμενων ανάμεσα στους συνταξιούχους ως 80 ετών ανεβαίνει στο 10%. Aν μάλιστα υπολογίσουμε ότι συντάξεις γήρατος λαμβάνουν λιγότερα από 1,9 εκατ. άτομα, τα ποσοστά των εργαζόμενων συνταξιούχων ανάμεσά τους είναι πιθανόν πολύ υψηλότερα.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν φυσικά εκτιμήσεις, και δεν αποτυπώνουν με ακρίβεια το πόσοι συμπολίτες μας είναι αναγκασμένοι να εργάζονται ενώ πλησιάζουν ή διανύουν τα… τρίτα –ήντα. Eκφράζουν ωστόσο μια υπαρκτή τάση: Όσο η σύνταξη δεν φτάνει ούτε για τα βασικά, ενώ παράλληλα ανεβαίνουν τα όρια συνταξιοδότησης, τόσο η εφ’όρου ζωής εργασία, ακόμα και για όσους ανήκουν στην «τρίτη ηλικία», θα προβάλλεται ως  λύση. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αποκαλεί το φαινόμενο «απο-συνταξιοδότηση» (unretirement), και το συνδέει με τη γήρανση του πληθυσμού, ειδικά στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες.

Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι και η «ενεργός γήρανση»

Τυπικά η εργασία μετά τη σύνταξη ανήκει στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την «ενεργό γήρανση». Η ατζέντα της ενεργού γήρανσης βγήκε στο προσκήνιο πιο δυναμικά το 2012, όταν η Ελλάδα, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες που αποκαλούσαν υποτιμητικά PIIGS, βρίσκονταν στη δίνη της οικονομικής κρίσης.

Η ενεργός γήρανση παρουσιάστηκε από τον τότε επίτροπο της ΕΕ για την απασχόληση Lazlo Andor  (σημερινό πρόεδρο του σοσιαλδημοκρατικού Ιδρύματος Προοδευτικών Μελετών FEPS -), σχεδόν ως φιλολαϊκό μέτρο. Κάτι σαν «χάρη» στον έναν στους τρεις εργαζόμενους, που σε έρευνα του ευρωβαρόμετρου είχαν εκφράσει την επιθυμία να συνεχίσουν να εργάζονται και μετά τα 65 χρόνια. Βέβαια η έρευνα δεν μας έλεγε αν η επιθυμία αυτή προέκυπτε από την αγάπη για τη δουλειά ως τα βαθιά γεράματα, ή επειδή προέβλεπαν ότι με τη σύνταξη δεν μπορούν να επιβιώσουν.

Σήμερα, 12 χρόνια μετά, βλέπουμε ότι η δουλειά μετά τη σύνταξη δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη, για όλο και περισσότερους συνταξιούχους που καλούνται να τα βγάλουν πέρα με συντάξεις κατώτερες και από τον βασικό μισθό.

Συντάξεις πείνας

Οι 6 στους 10 συνταξιούχους στην Ελλάδα έχουν σύνταξη κάτω από 1000 ευρώ μεικτά, ενώ η μέση σύνταξη δεν ξεπερνάει τα 820 ευρώ μεικτά.

Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας (ΗΔΙΚΑ-Πληροφοριακό Σύστημα Ήλιος), σχεδόν οι 4 στους 10 συνταξιούχους (38,5% ή 958.188), λαμβάνουν λιγότερα από 660 ευρώ καθαρή σύνταξη. Από αυτούς σχεδόν μισό εκατομμύριο, (496,392), λαμβάνουν κυριολεκτικά συντάξεις πείνας, κάτω από 470 ευρώ καθαρά.

Σύμφωνα με τον e-ΕΦΚΑ, η διάταξη που αντικαθιστά την περικοπή της σύνταξης με πόρο υπέρ του ταμείου, εντάσσεται στην πολιτική ενεργού γήρανσης. Χαρακτηρίζεται ως ευνοϊκή για τους συνταξιούχους, που έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν το εισόδημά τους και τη μελλοντική σύνταξή τους. Τέλος, καταπολεμά την ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, και αυξάνει τα έσοδα του δημόσιου ταμείου.

Βέβαια στην πράξη, για την πλειονότητα των συνταξιούχων που εργάζονται ως μισθωτοί, ακόμα και με τη νέα ρύθμιση, η υπερφορολόγηση μειώνει κατά πολύ τα όποια – συνήθως χαμηλά –  συμπληρωματικά εισοδήματα.

Από την άλλη, σε μια χώρα που η ανεργία στους νέους (ως 29 ετών) παραμένει η υψηλότερη στην Ευρώπη (21,8% το 2023 σύμφωνα με τη Εurostat, σχεδόν διπλάσια από το μέσο όρο της ΕΕ), είναι μάλλον οξύμωρο να παρατείνεται ο εργάσιμος βίος για τους μεγαλύτερους. Αντί να ανοίγουν ποιοτικές θέσεις απασχόλησης για τους νέους – και όχι για γκαρσόνια και ευκαιριακές δουλειές σεζόν, αυτό που ενθαρρύνεται είναι η φθηνή εργασία, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Τι συμβαίνει στο εξωτερικό

Στην Ευρώπη η μέση ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 64 έτη. Ωστόσο ο αριθμός των ατόμων που συνεχίζουν να εργάζονται μετά τα 65 βαίνει αυξανόμενος. Σύμφωνα με τα τελευταία συγκεντρωτικά στοιχεία της Εurostat για την γήρανση στην Ευρώπη, ο αριθμός των εργαζομένων άνω των 65 ετών το 2019 ήταν περίπου 5,1 εκατομμύρια – σε σύνολο 200 εκατομμυρίων, περίπου 2,5% της εργατικής δύναμης.

Τα στοιχεία της Εurostat συμπίπτουν με νεότερα δεδομένα του ΟΟΣΑ και του Παγκόσμιου Οικονομικού φόρουμ, σύμφωνα με τα οποία οι χώρες της ΕΕ έχουν σχετικά χαμηλά ποσοστά εργαζομένων άνω των 65 ετών σε σχέση με άλλες χώρες. Τα υψηλότερα ποσοστά εργαζομένων άνω των 65 έχει η Βρετανία – σχεδόν 3,8%,  και τα χαμηλότερα η Ισπανία, 1,3%

Τα υψηλότερα ποσοστά εργαζόμενων συνταξιούχων έχουν η Ιαπωνία και η Κορέα, με 13,6% και 13% αντίστοιχα και ακολουθούν οι ΗΠΑ με 6,6%.