Στα τέλη του 1948 άρχισε να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα η τελική νίκη των κυβερνητικών δυνάμεων επί του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), στον εμφύλιο πόλεμο που μαινόταν από το 1946. Ο Εθνικός Στρατός είχε αναδιοργανωθεί πλήρως, είχε εξοπλιστεί με τα κατάλληλα όπλα και εφόδια για τη διεκπεραίωση των επιχειρήσεων εναντίον των ανταρτών και είχε καταφέρει να αυξήσει σημαντικά τη δύναμή του. 

Από την άλλη, ο ΔΣΕ, παρότι είχε καταφέρει διάφορες επιτυχίες στα πεδία των μαχών, ιδιαίτερα μέσα στο 1947, είχε φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων του. Ο ανεφοδιασμός του γινόταν διαμέσου κομμουνιστικών κρατών που συνόρευαν με την Ελλάδα και οι δυνατότητες στρατολόγησης από πληθυσμούς των πόλεων και της υπαίθρου είχαν περιοριστεί στο ελάχιστο, μετά τα μέτρα που έλαβαν οι κυβερνητικές δυνάμεις το 1947.

Τον Δεκέμβριο του 1948 ξεκίνησαν οι επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού για την εκκαθάριση της Πελοποννήσου από τους μαχητές του ΔΣΕ. Την ίδια περίοδο ο Δημοκρατικός Στρατός πραγματοποίησε επιχειρήσεις για την κατάληψη της Εδεσσας, της Νάουσας, του Καρπενησίου και της Φλώρινας. Η επίθεση κατά της Φλώρινας εκδηλώθηκε τα μεσάνυχτα της 12ης Φεβρουαρίου 1949 και διήρκεσε λιγότερο από 48 ώρες. Οι απώλειες σε μαχητές για τους αντάρτες ήταν τεράστιες, ξεπερνώντας το 10% της αρχικής δύναμής τους. Ακόμη και αν καταλάμβαναν την πόλη, οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού θα βρίσκονταν στη συνέχεια αντιμέτωποι με την αεροπορία και τις τεθωρακισμένες μονάδες των κυβερνητικών δυνάμεων, οι οποίες βρίσκονταν στα ανατολικά της Φλώρινας.

Οι κυβερνητικές δυνάμεις, άλλωστε, είχαν ενδυναμωθεί ψυχολογικά έπειτα από την ανάθεση της γενικής αρχηγίας των ενόπλων δυνάμεων στον Αλέξανδρο Παπάγο, αρχιστράτηγο του έπους του 1940-1941, στις 19 Ιανουαρίου 1949. Με ανεβασμένο το ηθικό, ο Εθνικός Στρατός προέβη τους επόμενους μήνες στην εκκαθάριση ολόκληρων περιοχών από μαχητές του ΔΣΕ. Μέσα στην άνοιξη, οι αντάρτες απώλεσαν τα ερείσματά τους στην κεντρική Ελλάδα, περιορίζοντας τη δράση τους στα βορειοδυτικά, στα βουνά Γράμμος και Βίτσι. Σε αυτά τα βουνά εκτυλίχθηκε και η τελευταία φάση του ελληνικού δράματος του εμφυλίου σπαραγμού.

Μέσα στον Αύγουστο του 1949 πραγματοποιήθηκαν οι τελευταίες επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού για την οριστική επικράτηση επί των αντιπάλων του. Στόχος του επιτελείου του Παπάγου δεν ήταν μόνον η κατάληψη του Γράμμου αλλά και η αιχμαλωσία των ανταρτών. Απέναντι στους περίπου 150.000 στρατιώτες που παρέταξε ο Εθνικός Στρατός, η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση υπό τον Μάρκο Βαφειάδη παρέταξε μόλις 15.000 μαχητές. Υπό τον κίνδυνο αιχμαλωσίας των δυνάμεών τους, η Προσωρινή Κυβέρνηση και ο Δημοκρατικός Στρατός εγκατέλειψαν το ελληνικό έδαφος εισερχόμενοι στην Αλβανία τη νύχτα της 29ης προς την 30ή Αυγούστου 1949.

Οι ένοπλες επιχειρήσεις του εμφυλίου πολέμου τερματίστηκαν με τη νίκη του Εθνικού Στρατού. Στις 30 Αυγούστου, η «Καθημερινή» ενημέρωσε τους αναγνώστες της για την κατάληξη των επιχειρήσεων. «Ο Γράμμος κατέρρευσε» έγραφε η επικεφαλίδα στο πρωτοσέλιδο. «Κατά δημοσιογραφικάς πληροφορίας εκ του μετώπου του Γράμμου άπαντα τα κατεχόμενα υπό των συμμοριτών υψώματα περιήλθον εις χείρας των ημετέρων. Από της στιγμής ταύτης ουδεμία αντίστασις υφίσταται εις τον Γράμμον. Κατά τας νικηφόρους αυτάς επιχειρήσεις του στρατού μας συνελήφθησαν πολλοί αιχμάλωτοι και περιήλθεν εις χείρας των ημετέρων άφθονον πολεμικόν υλικόν. Μεταξύ των συλληφθέντων συγκαταλέγεται και ολόκληρον το Επιτελείον της συμμοριακής Μεραρχίας. Ο λαός, ο ηρωικός και μαρτυρικός λαός της περιοχής πανηγυρίζει την απελευθέρωσίν του από το συμμοριακόν άγος», ανέφερε μεταξύ άλλων η ανταπόκριση της εφημερίδας από τη Θεσσαλονίκη. 

Πηγή: Καθημερινή, Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

Και όταν κανείς δεν σε ξυπνάει το πρωί, και κανείς δεν σε περιμένει το βράδυ, και όταν μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις. Πώς το λένε, ελευθερία ή μοναξιά;

Το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές!!

ΤΑ ΦΥΤΑ ἔχουν τὴ δι­κή τους γλῶσ­σα. Ποὺ κα­νέ­νας δὲν μπο­ρεῖ νὰ κα­τα­λά­βει. Κι ὅμως, ὅπως τὰ βλέ­πεις νὰ γέρ­νουν τὸ ἕνα πλάϊ στ’ ἄλ­λο, ν’ ἀκουμ­ποῦν τὰ μέ­λη τους καὶ πά­λι νὰ χω­ρί­ζουν, τὸ νιώ­θεις κα­λὰ πὼς λό­για ἀλ­λά­ζουν μυ­στι­κά, ψι­θυ­ρι­στά, κά­πο­τε ἐρω­τι­κά.

       Οἱ πραγ­μα­τι­κοί τους ἔρω­τες, ὅμως, ἐκτυ­λίσ­σον­ται κά­τω ἀπὸ τὸ χῶ­μα. Ἐκεῖ ὅπου οἱ ρί­ζες δέ­νον­ται σφι­χτά, πα­θια­σμέ­να, ἡδο­νι­κά. Ἀνή­κου­στα συμ­πλέγ­μα­τα καὶ τολ­μη­ρὰ ποὺ κα­νέ­νας δὲν μπό­ρε­σε, πο­τέ, νὰ μαρ­τυ­ρή­σει…

Ευσταθία Δήμου

Κανένας δεν αγαπά περισσότερο
τη ζωή, από εκείνον που γερνάει.

Τα γηρατειά βρίσκουν τον άνθρωπο
ανίσχυρο, μακριά από την κοινωνία
και τους φίλους.

Μοναξιά και αδυναμία… Αυτά είναι
τα μόνα που μου απόμειναν
στα γηρατειά μου.

Σοφοκλής.

Στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι πενταπλασιάστηκαν σε ένα χρόνο. Οι πενιχρές συντάξεις και η γήρανση του πληθυσμού φέρνουν στο προσκήνιο την εργασία των… ασπρομάλληδων

Αφροδίτη Τζιαντζή/in.gr

Στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι που εργάζονται, και δηλώνουν την εργασία τους στον e-EΦΚΑ, ανήλθαν τον Ιούλιο στους  182.000 – από μόλις 36.000 πριν ένα χρόνο.

Αν και οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι παραμένουν ένα μικρό ποσοστό στο σύνολο όσων λαμβάνουν σύνταξη (2.486.565 άτομα), ο αριθμός τους διαρκώς αυξάνεται.  Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι πενταπλασιάστηκαν μετά τη νέα διάταξη,  που αντί για περικοπή του 30% της σύνταξης σε όσους εργάζονται, επιβάλλει πόρο 10% επί του μισθού υπέρ του  e-ΕΦΚΑ

Αν λάβουμε υπ’όψιν ότι το 27% των συνταξιούχων (σχεδόν 680.000 άτομα) είναι άνω των 81 ετών, άρα είναι δύσκολο εκ των πραγμάτων να εργαστούν,  αμέσως το ποσοστό των εργαζόμενων ανάμεσα στους συνταξιούχους ως 80 ετών ανεβαίνει στο 10%. Aν μάλιστα υπολογίσουμε ότι συντάξεις γήρατος λαμβάνουν λιγότερα από 1,9 εκατ. άτομα, τα ποσοστά των εργαζόμενων συνταξιούχων ανάμεσά τους είναι πιθανόν πολύ υψηλότερα.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν φυσικά εκτιμήσεις, και δεν αποτυπώνουν με ακρίβεια το πόσοι συμπολίτες μας είναι αναγκασμένοι να εργάζονται ενώ πλησιάζουν ή διανύουν τα… τρίτα –ήντα. Eκφράζουν ωστόσο μια υπαρκτή τάση: Όσο η σύνταξη δεν φτάνει ούτε για τα βασικά, ενώ παράλληλα ανεβαίνουν τα όρια συνταξιοδότησης, τόσο η εφ’όρου ζωής εργασία, ακόμα και για όσους ανήκουν στην «τρίτη ηλικία», θα προβάλλεται ως  λύση. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αποκαλεί το φαινόμενο «απο-συνταξιοδότηση» (unretirement), και το συνδέει με τη γήρανση του πληθυσμού, ειδικά στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες.

Οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι και η «ενεργός γήρανση»

Τυπικά η εργασία μετά τη σύνταξη ανήκει στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την «ενεργό γήρανση». Η ατζέντα της ενεργού γήρανσης βγήκε στο προσκήνιο πιο δυναμικά το 2012, όταν η Ελλάδα, μαζί με τις υπόλοιπες χώρες που αποκαλούσαν υποτιμητικά PIIGS, βρίσκονταν στη δίνη της οικονομικής κρίσης.

Η ενεργός γήρανση παρουσιάστηκε από τον τότε επίτροπο της ΕΕ για την απασχόληση Lazlo Andor  (σημερινό πρόεδρο του σοσιαλδημοκρατικού Ιδρύματος Προοδευτικών Μελετών FEPS -), σχεδόν ως φιλολαϊκό μέτρο. Κάτι σαν «χάρη» στον έναν στους τρεις εργαζόμενους, που σε έρευνα του ευρωβαρόμετρου είχαν εκφράσει την επιθυμία να συνεχίσουν να εργάζονται και μετά τα 65 χρόνια. Βέβαια η έρευνα δεν μας έλεγε αν η επιθυμία αυτή προέκυπτε από την αγάπη για τη δουλειά ως τα βαθιά γεράματα, ή επειδή προέβλεπαν ότι με τη σύνταξη δεν μπορούν να επιβιώσουν.

Σήμερα, 12 χρόνια μετά, βλέπουμε ότι η δουλειά μετά τη σύνταξη δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη, για όλο και περισσότερους συνταξιούχους που καλούνται να τα βγάλουν πέρα με συντάξεις κατώτερες και από τον βασικό μισθό.

Συντάξεις πείνας

Οι 6 στους 10 συνταξιούχους στην Ελλάδα έχουν σύνταξη κάτω από 1000 ευρώ μεικτά, ενώ η μέση σύνταξη δεν ξεπερνάει τα 820 ευρώ μεικτά.

Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας (ΗΔΙΚΑ-Πληροφοριακό Σύστημα Ήλιος), σχεδόν οι 4 στους 10 συνταξιούχους (38,5% ή 958.188), λαμβάνουν λιγότερα από 660 ευρώ καθαρή σύνταξη. Από αυτούς σχεδόν μισό εκατομμύριο, (496,392), λαμβάνουν κυριολεκτικά συντάξεις πείνας, κάτω από 470 ευρώ καθαρά.

Σύμφωνα με τον e-ΕΦΚΑ, η διάταξη που αντικαθιστά την περικοπή της σύνταξης με πόρο υπέρ του ταμείου, εντάσσεται στην πολιτική ενεργού γήρανσης. Χαρακτηρίζεται ως ευνοϊκή για τους συνταξιούχους, που έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν το εισόδημά τους και τη μελλοντική σύνταξή τους. Τέλος, καταπολεμά την ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, και αυξάνει τα έσοδα του δημόσιου ταμείου.

Βέβαια στην πράξη, για την πλειονότητα των συνταξιούχων που εργάζονται ως μισθωτοί, ακόμα και με τη νέα ρύθμιση, η υπερφορολόγηση μειώνει κατά πολύ τα όποια – συνήθως χαμηλά –  συμπληρωματικά εισοδήματα.

Από την άλλη, σε μια χώρα που η ανεργία στους νέους (ως 29 ετών) παραμένει η υψηλότερη στην Ευρώπη (21,8% το 2023 σύμφωνα με τη Εurostat, σχεδόν διπλάσια από το μέσο όρο της ΕΕ), είναι μάλλον οξύμωρο να παρατείνεται ο εργάσιμος βίος για τους μεγαλύτερους. Αντί να ανοίγουν ποιοτικές θέσεις απασχόλησης για τους νέους – και όχι για γκαρσόνια και ευκαιριακές δουλειές σεζόν, αυτό που ενθαρρύνεται είναι η φθηνή εργασία, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Τι συμβαίνει στο εξωτερικό

Στην Ευρώπη η μέση ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 64 έτη. Ωστόσο ο αριθμός των ατόμων που συνεχίζουν να εργάζονται μετά τα 65 βαίνει αυξανόμενος. Σύμφωνα με τα τελευταία συγκεντρωτικά στοιχεία της Εurostat για την γήρανση στην Ευρώπη, ο αριθμός των εργαζομένων άνω των 65 ετών το 2019 ήταν περίπου 5,1 εκατομμύρια – σε σύνολο 200 εκατομμυρίων, περίπου 2,5% της εργατικής δύναμης.

Τα στοιχεία της Εurostat συμπίπτουν με νεότερα δεδομένα του ΟΟΣΑ και του Παγκόσμιου Οικονομικού φόρουμ, σύμφωνα με τα οποία οι χώρες της ΕΕ έχουν σχετικά χαμηλά ποσοστά εργαζομένων άνω των 65 ετών σε σχέση με άλλες χώρες. Τα υψηλότερα ποσοστά εργαζομένων άνω των 65 έχει η Βρετανία – σχεδόν 3,8%,  και τα χαμηλότερα η Ισπανία, 1,3%

Τα υψηλότερα ποσοστά εργαζόμενων συνταξιούχων έχουν η Ιαπωνία και η Κορέα, με 13,6% και 13% αντίστοιχα και ακολουθούν οι ΗΠΑ με 6,6%.

Ο Παόλιο Κοέλιο μας έδωσε μια κατεύθυνση: Μια συνεχή δυσαρέσκεια ψάχνει απεγνωσμένα για λύτρωση. Θα μπορούσαμε άραγε να σταματήσουμε να βλέπουμε τον κόσμο αχάριστα;

ο Πάολο Κοέλιο εκφράζει την ιδέα ότι οι άνθρωποι συχνά παραβλέπουν την ομορφιά και την αφθονία γύρω τους, ενώ εστιάζουν σε αυτό που τους λείπει. Αναφέροντας τον ήλιο, τη θάλασσα, τα όμορφα νησιά , ο Κοέλιο τονίζει την παρουσία θετικών και όμορφων στοιχείων στη ζωή. Παρά αυτές τις ευλογίες, τα εν λόγω άτομα φαίνεται να είναι προσηλωμένα σε αυτό που αντιλαμβάνονται ως ελλείψεις, λέγοντας συνεχώς: “Δεν έχω!”.

Ο Κοέλιο υποδηλώνει ότι αυτή η νοοτροπία συνεχούς δυσαρέσκειας μπορεί να πηγάζει από αχαριστία ή από αδυναμία εκτίμησης του πλούτου των εμπειριών της ζωής. Το απόσπασμα ενθαρρύνει τον προβληματισμό σχετικά με την προοπτική του ατόμου και τη στροφή προς την ευγνωμοσύνη για τις υπάρχουσες ευλογίες. Χρησιμεύει ως υπενθύμιση να αναγνωρίζουμε και να είμαστε ευγνώμονες για τις θετικές πτυχές της ζωής αντί να μένουμε στις αντιληπτές ελλείψεις. Στην ουσία, ο Κοέλιο προτρέπει τους ανθρώπους να καλλιεργήσουν μια πιο εκτιμητική και ικανοποιητική νοοτροπία μέσα στην ομορφιά και την αφθονία που τους περιβάλλει!

Αγρότισσα φροντίζει το μωρό της

«Το μόνο που μένει τώρα είναι να γίνουμε όλοι πρωθυπουργοί». Ετσι απάντησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στους πολιτικούς του φίλους που τον παρότρυναν, προς τα τέλη Σεπτεμβρίου 1955, να βγει μπροστά και να αναλάβει αυτός την αρχηγία του Συναγερμού, με δεδομένη τη σοβαρή ασθένεια του Αλέξανδρου Παπάγου.

Δεν θόλωσε το μυαλό του Κ. Καραμανλή από την υψηλή δημοτικότητα που απολάμβανε, σε αντίθεση με τους δύο αντιπροέδρους του Συναγερμού, τους Στέφανο Στεφανόπουλο και Παναγιώτη Κανελλόπουλο, που υστερούσαν σε αυτόν τον τομέα.

Περίμενε να δει πώς θα εξελιχθεί η υγεία του πρωθυπουργού, διότι έκρινε πως ήταν απρεπές να εγείρει θέμα ηγεσίας ζώντος του Παπάγου. Μια ακόμη στιγμή ευθυκρισίας που τελικά επιβραβεύθηκε.

Από την άλλη μεριά ο Στέφανος Στεφανόπουλος διέπραξε ένα τραγικό λάθος. Ενώ τα Ανάκτορα, μετά τον θάνατο του Παπάγου, ανέθεσαν σε αυτόν την πρωθυπουργία, ο ίδιος ζήτησε να ορκιστεί μετά την κηδεία. Στο μεσοδιάστημα επικράτησαν δεύτερες σκέψεις στο βασιλικό περιβάλλον και ο Στεφανόπουλος είδε το τρένο της πρωθυπουργίας να περνάει από μπροστά του με επιβάτη τον Κ. Καραμανλή.

Ολο αυτό το σκηνικό επιβεβαιώνει τον κανόνα πως δεν κάνουν όλοι για αρχηγοί. Η ηγεσία απαιτεί πληθώρα προσόντων που προφανώς δεν τα διαθέτουν όλοι όσοι νομίζουν ότι τα διαθέτουν. Τελικά το να γνωρίζει κάποιος τα όριά του –και όχι μόνο στην πολιτική– τον βοηθά σημαντικά στο να μην εκτίθεται, να μη δαπανά το κεφάλαιό του σε άσκοπες κινήσεις και, το κυριότερο, να κρατά τις θέσεις του και τις δυνάμεις του γι’ αργότερα.

Το να είσαι δεύτερο ή τρίτο βιολί είναι προτιμότερο από το να είσαι ένας ηττημένος διεκδικητής της ηγεσίας, είτε αυτή αφορά κόμμα, είτε επιχείρηση, είτε οποιασδήποτε μορφής συλλογικότητα.

Η υπομονή και το κτίσιμο θέσεων και συμμαχιών διακρίνουν τον ηγέτη από τον σωρό των ανταγωνιστών του, καθώς αυτά τα προσόντα αποτελούν τα απαραίτητα στοιχεία της στρατηγικής θεώρησης των πραγμάτων. Και ηγέτης μόνο με τακτικές κινήσεις δεν είναι ηγέτης. Τελικά, οι έχοντες το γνώθι σαυτόν πάντοτε βγαίνουν κερδισμένοι διότι, στη χειρότερη περίπτωση γι’ αυτούς, αποφεύγουν περιττά ρίσκα και κακοτοπιές.

Σάκης Μουμτζής /Καθημερινη