ΟΡΕΙΝΟΣ

το κάστρο της Φυλής
Το αρχαίο κάστρο της Φυλής βρίσκεται κοντά στη θέση του αρχαίου δήμου
Φυλασίων (Φυλής) ο οποίος έδωσε το όνομά του στο ομώνυμο χωριό (πιο γνωστό με το
παλιό του όνομα “Χασιά”).

Μεγαλύτερος
χάρτης

Πώς πάμε: Από τα Άνω Λιόσια βγαίνουμε στη Χασιά(ΦΥΛΗ) και από εκεί
ανηφορίζουμε τον ασφαλτόδρομο προς τη Μονή Κλειστών. Περνάμε το φαράγγι της
Γκούρας χωρίς να ακολουθήσουμε την παράκαμψη που οδηγεί στο μοναστήρι.
Προχωρώντας 6,8 χλμ μετά τη διασταύρωση αυτή και στα αριστερά του δρόμου, η
πινακίδα οδηγεί στο σύντομο μονοπάτι για το κάστρο.

Ιστορία: Το οχυρό δε φαίνεται να υπήρχε πριν τις αρχές του 4ου αι.
π.Χ. Τον Ιανουάριο του 403 π.Χ. ο Θρασύβουλος, αρχηγός των εξόριστων
δημοκρατικών Αθηναίων, κατέλαβε οχυρή θέση στον παρακείμενο δήμο Φυλής. Τη θέση
αυτή έκανε ορμητήριο του για την ανατροπή της εξουσίας των Τριάκοντα Τυράννων,
το αιμοσταγές καθεστώς των οποίων είχε επιβληθεί από την Σπάρτη, ως συνέπεια της
νίκης της επί της Αθήνας με τη λήξη του Πελοποννησιακού πολέμου το 404 π.Χ.. Με
μόνο 70 άνδρες αρχικά, ο (ικανότατος στρατιωτικά) Θρασύβουλος αντιστάθηκε στις
επιθέσεις των ολιγαρχικών έως ότου συγκεντρώθηκαν περίπου χίλιοι δημοκρατικοί
που με αιφνιδιασμό κατανίκησαν τους πολιορκητές τους και μετέφεραν τον αγώνα
στον Πειραιά όπου με κατάλληλο στρατήγημα πέτυχαν την τελική νίκη.
Αφού
εκείνη την εποχή δεν είναι βέβαιο ότι υπήρχε το οχυρό που βλέπουμε σήμερα, το
πιθανότερο είναι ότι ο Θρασύβουλος κατέλαβε την πολίχνη (ή οχυρωμένη θέση), της
οποίας υπολείμματα βρέθηκαν στο χώρο της σημερινής πηγής – πάρκου (όπου και το
εκκλησάκι Αγ. Παρασκευής), στρίβοντας δεξιά, λίγο πριν φτάσουμε στο κάστρο
(Παπαχατζής 1974, σ. 417).
Το οχυρό της Φυλής χρησιμοποιήθηκε προπάντων κατά
τους μετέπειτα πολέμους εναντίων των Αθηναίων εναντίον των Μακεδόνων (Παπαχατζής
1974, σ.417). Η σπουδαιότητά του οφείλεται στη δεσπόζουσα θέση του πάνω στο
πέρασμα που από τη Βοιωτία (μέσω της διάβασης της Κάζας και του οροπεδίου των
Δερβενοχωρίων) οδηγεί στα βορειοδυτικά της Αθήνας (Goette 1993, σ. 268).

Περιγραφή: Μόνο οι τρεις πλευρές του οχυρού είναι
χτισμένες, καθώς η τέταρτη (δυτική – νοτιοδυτική) πλευρά είναι πολύ απότομη και
βλέπει σε βαθύ φαράγγι (βλ. κάτοψη, αριστερά). Η θέα από την απόκρημνη δυτική
πλευρά είναι αρκετά εντυπωσιακή.
Η κορυφή του λόφου είχε ισοπεδωθεί και αποκτήσει έκταση περίπου 30×100μ. Μέσα
σ’ αυτή υπάρχουν θεμέλια οικοδομημάτων για τη φρουρά. Στην ευπρόσβλητη
βορειοανατολική γωνία (δεξιά από την κύρια είσοδο του οχυρού), βρίσκεται
κυκλικός πύργος ενώ άλλοι τρεις τετράγωνοι πύργοι πλαισιώνουν το ορθοδομικά
κατασκευασμένο λίθινο τείχος. Στην ανατολική πλευρά βρίσκεται η κύρια πύλη ενώ στη νότια πλευρά προς το φαράγγι είχε κατασκευαστεί ένα παραπόρτι
του οποίου οι υποδοχές της πόρτας και οι οπές για τις αμπάρες (Goette 1993, σ.
268).
Ο κυκλικός πύργος, όπως και οι άλλοι τρεις, δε σώζεται σε ύψος μεγαλύτερο των
υπόλοιπων τειχών γι αυτό πρέπει να πλησιάσετε αρκετά κοντά για να αντιληφθείτε
το σχήμα του.