ΟΡΕΙΝΟΣ

Όσο κι αν κανείς προσέχει

όσο κι αν το κυνηγά

πάντα, πάντα θα ‘ναι αργά

δεύτερη ζωή δεν έχει.

(από Το Παράπονο, του Οδ. Ελύτη)

Υπάρχει Θεός; Το ερώτημα αυτό απασχολεί τους φιλοσόφους και τους θεολόγους εδώ και δεκάδες αιώνες. Ξαφνικά πριν από λίγους μήνες εμφανίστηκε η είδηση ότι δύο ευρωπαίοι μαθηματικοί, χρησιμοποιώντας έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και τη σχετική θεωρία του αυστριακού μαθηματικού Κουρτ Γκέντελ, κατάφεραν να αποδείξουν μαθηματικά την ύπαρξη του Θεού! Το τι ακριβώς απέδειξαν και με ποιον τρόπο σχετίζεται άμεσα με την κατανόηση της Μαθηματικής Λογικής και των κανόνων που τη διέπουν.

Το θεώρημα του Θεού

Λίγο πριν από τον θάνατό του ο μεγάλος αυστριακός μαθηματικός Κουρτ Γκέντελ (Kurt Gödel) δημοσιοποίησε μια μαθηματική απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού την οποία επεξεργαζόταν επί 30 χρόνια. Η απόδειξη αυτή βασίζεται στη σύγχρονη αξιωματική θεμελίωση των Μαθηματικών, η οποία με τη σειρά της αποτελεί συνέχεια της αρχαιοελληνικής μαθηματικής παράδοσης και της Γεωμετρίας του Ευκλείδη. Σε αυτόν τον τρόπο θεμελίωσης ξεκινάμε με τη διατύπωση αξιωμάτων, δηλαδή υποθέσεων που δεν αποδεικνύονται αλλά φαίνονται προφανείς. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια των αξιωμάτων και της Μαθηματικής Λογικής, μπορούμε να αποδείξουμε θεωρήματα και να οικοδομήσουμε μια ολόκληρη θεωρία. Για παράδειγμα, ένα από τα πέντε αξιώματα της Ευκλείδειας Γεωμετρίας είναι το ότι όλες οι ορθές γωνίες είναι ίσες μεταξύ τους. Ο Γκέντελ προσπάθησε να «αποδείξει» την ύπαρξη του Θεού ως ένα θεώρημα ξεκινώντας από ένα σύνολο πέντε αξιωμάτων που φαίνονται «προφανή» στο πλαίσιο της Μαθηματικής Λογικής. 

Η «απόδειξη» αυτή φάνηκε εξαρχής ότι είχε δύο αδύνατα σημεία. Πρώτον, είναι άραγε τα αξιώματα όντως προφανή και, δεύτερον, είναι άραγε συμβατά μεταξύ τους ώστε να μην έχουν κρυφές ασυνέπειες; Για το πρώτο δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα, αφού τα αξιώματα στα Μαθηματικά μπορεί να φαίνονται «λογικά» αλλά κατά τα άλλα είναι αυθαίρετα, οπότε ο Θεός υπάρχει αν τα αξιώματα αυτά αληθεύουν. Το δεύτερο όμως αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας για πάνω από 40 χρόνια επειδή έπρεπε να αποδειχθεί ότι τα πέντε αυτά αξιώματα δεν περιέχουν κρυφές αντιφάσεις και άρα είναι αυτοσυνεπή. 

Το κατόρθωμα των δύο ευρωπαίων μαθηματικών, του Γερμανού Κρίστοφ Μπεντζμίλερ (Christoph Benzmüller) και του Αυστριακού Μπρούνο Βολτσενλόγκελ Παλέο (Bruno Woltzenlogel Paleo), ήταν ότι κατάφεραν να αναπαραστήσουν τα αξιώματα του Γκέντελ και τους συλλογισμούς του με μαθηματικά σύμβολα. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια εξειδικευμένου λογισμικού που χειρίζεται έννοιες λογικής σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, μπόρεσαν αφενός μεν να διαπιστώσουν ότι τα αξιώματα δεν περιέχουν κρυφές αντιφάσεις και αφετέρου να επιβεβαιώσουν την απόδειξη του θεωρήματος.

Ιδέα με αρχαίες βάσεις

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, πέρα από το καθαρά μαθηματικό μέρος, η βάση της απόδειξης του Γκέντελ περί της υπάρξεως του Θεού δεν ήταν εντελώς καινούργια αφού έμοιαζε με το επιχείρημα του άγγλου θεολόγου και φιλοσόφου του 11ου αιώνα Ανσέλμου του Καντέρμπουρι, το οποίο, με τη σειρά του, βασίζεται στη μέθοδο της «εις άτοπον απαγωγής» των αρχαίων ελλήνων φιλοσόφων και μαθηματικών. Ο συλλογισμός του Ανσέλμου ήταν ο εξής:

1. Ο Θεός είναι η υπέρτατη ύπαρξη.

2. Η ιδέα του Θεού υπάρχει στη σκέψη μας.

3. Μια ύπαρξη που υπάρχει τόσο στη σκέψη όσο και στην πραγματικότητα είναι ανώτερη από μια ύπαρξη που υπάρχει μόνο στη σκέψη.

4. Αν ο Θεός υπήρχε μόνο στη σκέψη μας, τότε θα μπορούσαμε να συλλάβουμε την ιδέα μιας ανώτερης ύπαρξης η οποία υπάρχει και στην  πραγματικότητα.

5.  Αλλά δεν μπορούμε να φανταστούμε μια ύπαρξη ανώτερη από τον Θεό.

6. Αρα ο Θεός υπάρχει στην πραγματικότητα. 

Η βασική συνεισφορά του Γκέντελ ήταν η μαθηματική περιγραφή του παραπάνω συλλογισμού και ειδικά των σημείων 3 και 4. Εκεί χρησιμοποίησε την έννοια της πιθανής αλήθειας μιας πρότασης, η οποία επεκτείνει την αριστοτελική λογική που δέχεται ότι μια πρόταση είναι είτε αληθής είτε ψευδής.

1+1 κάνουν 2;

Ο Γκέντελ έγινε διάσημος σε νεαρή ηλικία όταν διατύπωσε το περίφημο «θεώρημα της μη πληρότητας». Συνέπεια του θεωρήματος αυτού είναι ότι, στο πλαίσιο της «Απλής Αριθμητικής» των ακεραίων αριθμών, η οποία βασίζεται σε αξιώματα όπως το γνωστό «1+1=2», υπάρχουν προτάσεις που δεν είναι δυνατόν να διαπιστώσουμε αν αληθεύουν ή όχι βασιζόμενοι μόνο στα αξιώματα αυτά.

Οι προτάσεις αυτές χαρακτηρίζονται από μια αυτοαναφορά και το πιο γνωστό ανάλογό τους στο πλαίσιο της απλής λογικής είναι το παράδοξο του αρχαίου έλληνα φιλοσόφου Ευβουλίδη, σύμφωνα με το οποίο «αν κάποιος παραδεχθεί ότι ψεύδεται, αυτό που λέει είναι αλήθεια ή ψέμα;». Η πρόταση αυτή οδηγεί σε φαύλο κύκλο, αφού αν η πρόταση είναι αληθής συμπεραίνουμε ότι ο συνομιλητής μας ψεύδεται ενώ αν η πρόταση είναι ψευδής συμπεραίνουμε ότι ο συνομιλητής μας λέει την αλήθεια. Το θεώρημα της μη πληρότητας του Γκέντελ είχε σοβαρότατες συνέπειες στη θεμελίωση των Μαθηματικών με βάση την αξιωματική μέθοδο, η οποία στη δεκαετία του 1920 φαινόταν ότι θα κατάφερνε να ενοποιήσει όλους τους κλάδους αυτής της επιστήμης σε ένα ενιαίο οικοδόμημα. Παράλληλα όμως υπήρξε ο λόγος που του προσφέρθηκε το 1940 μια θέση στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών του Πρίνστον, όπου και παρέμεινε ως καθηγητής ως τον θάνατό του το 1978. Η συνεισφορά του Γκέντελ στη θεμελίωση της Μαθηματικής Λογικής αναγνωρίστηκε επανειλημμένως, με σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου το βραβείο Αϊνστάιν του Ινστιτούτου που του απονεμήθηκε το 1951 από τον ίδιο τον Αϊνστάιν, ο οποίος ήταν συνάδελφός του σε αυτό το ίδρυμα και στενός φίλος του.  

Οι συνθήκες θανάτου του Γκέντελ ήταν πολύ ασυνήθιστες και αποτέλεσαν την έμπνευση για το θεατρικό έργο «Δέκατη έβδομη νύχτα» του Απόστολου Δοξιάδη. Ο Γκέντελ έπασχε από έλκος του δωδεκαδακτύλου και ακολουθούσε, με δική του πρωτοβουλία, μια πολύ αυστηρή δίαιτα. Σιγά-σιγά άρχισε να πιστεύει ότι τον δηλητηριάζουν και κατέληξε να αρνείται να φάει το φαγητό του. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, θα έλεγε κανείς, αποτέλεσε το κορυφαίο λογικό παράδοξο υλοποιημένο – και όχι διατυπωμένο – από τον θεμελιωτή της Μαθηματικής Λογικής. Αν δεν έτρωγε, ήταν σίγουρο ότι ο Γκέντελ θα πέθαινε από ασιτία. Αν έτρωγε ίσως να πέθαινε από δηλητηρίαση – αλλά και ίσως όχι. Ο Γκέντελ, πέρα από κάθε λογική, διάλεξε ενσυνείδητα την πρώτη επιλογή – και πέθανε από ασιτία.

Χάρης Βάρβογλης είναι καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ.

Όταν ο Μάρκος Μπότσαρης πήγαινε στη μάχη του Καρπενησίου, όπου και φονεύθηκε, πέρασε από το μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας. Μπήκε στο Καθολικό της Μονής, προσκύνησε την θαυματουργή εικόνα της και βγαίνοντας τράβηξε το πουγγί του,το έδωσε σε έναν καλόγερο και του είπε:
«Πάρ΄ το να μοιράσεις τα γρόσια που έχει μέσα για την ψυχή του Μάρκου Μπότσαρη».
Ο καλόγερος, που ποτέ δεν είχε δει τον ήρωα και δεν τον γνώρισε, τον ρώτησε παραξενεμένος:
«Τι; Πέθανε ο Μάρκος;»
και ο Μπότσαρης προχώρησε προς το άλογό του λέγοντάς του:
« Όχι, αλλά πηγαίνει για να πεθάνει».

Λίγες ώρες αργότερα τα τελευταία λόγια πριν αφήσει την τελευταία του πνοή ήταν:
“Αδέλφια, εγώ έκαμα το χρέος μου και πεθαίνω ευχαριστημένος. Μείνετε πιστοί στην Πατρίδα και πιστοί δούλοι του Θεού. Αφήστε με και τρεχάτε εκείνα που εγώ άρχισα”.

Ο σπουδαίος αγωνιστής Γεώργιος Καραϊσκάκης, συμπολεμιστής του Μπότσαρη σε πλειάδα μαχών, δεν έκρυψε τον απεριόριστο σεβασμό του για τον στρατηγό των Σουλιωτών:
«Ο Μάρκος ήταν τρανός. Είχε νου που δεν είχε άλλος. Είχε καρδιά λιονταριού και γνώμη δίκαιη σαν του Χριστού. Εμείς όλοι ούτε στο δάχτυλό του δεν φθάνουμε».

Ο Καραϊσκάκης θρήνησε αργότερα την άψυχη σορό του μεγάλου αγωνιστή στο Μοναστήρι του Προυσού με τη σπαρακτική οιμωγή του:
«Ωρέ, σαν τον Μάρκο ήρωα γυιό, μάνα δεν ματαγεννάει».

Νέα έρευνα του London School of Economics δείχνει ότι το περπάτημα 5.000 βημάτων τρεις φορές την εβδομάδα, για περισσότερα από δύο χρόνια, προσθέτει 2,5 χρόνια στο προσδόκιμο ζωής των σωματικά αδρανών – εκείνων δηλαδή που κάνουν λιγότερα από 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα – ανδρών και τρία χρόνια για τις γυναίκες.

Μάλιστα, τα οφέλη είναι πιο έντονα όσο πιο ηλικιωμένοι ήταν οι άνθρωποι. Οι άνω των 65 θα μπορούσαν δυνητικά να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου τους κατά 72% εάν έκαναν 7.500 βήματα μερικές φορές την εβδομάδα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι 55χρονοι με διαβήτη τύπου 2 θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου τους κατά 40% αν άρχιζαν να περπατούν μόλις 5.000 βήματα τρεις φορές την εβδομάδα.

Άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στο British Journal of SportsMedicine έδειξε ότι τα 4.000 βήματα καθημερινά μειώνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 20% και ότι κάθε βήμα πάνω από 2.200 βήματα την ημέρα βελτιώνει την υγεία και μειώνει τη θνησιμότητα. Μήπως όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι τα «10.000 βήματα την ημέρα» ήταν εξ αρχής ένας μύθος;

Ποιος «ανακάλυψε» τα 10.000 βήματα

Ο αριθμός αυτός προέκυψε αρχικά το 1964, όταν μια ιαπωνική διαφημιστική καμπάνια χρησιμοποίησε την ιδέα για να προωθήσει ένα βηματόμετρο με την ονομασία «manpo-kei»που μεταφράζεται ως «μετρητής 10.000 βημάτων». Από τότε, έχει γίνει παγκόσμιο πρότυπο και ενώ είναι ένας σπουδαίος στόχος, δεν σημαίνει ότι μόνο επιτυγχάνοντάς τον μπορείς να αποκομίσεις οφέλη.

Η διαφήμιση του 1964 για το ιαπωνικό βηματόμετρο που καθιέρωσε τα 10.000 βήματαYamasa Tokei Keiki

Μετά από εκείνη την ιαπωνική καμπάνια, οι ερευνητές μελετούν τον αριθμό των βημάτων τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Ενώ η έρευνα δείχνει ότι οποιαδήποτε άσκηση είναι καλύτερη από την καθόλου άσκηση, και ότι όσα περισσότερα βήματα κάνει κάποιος τόσο το καλύτερο για εκείνον, χρειάστηκε να οριστεί και ένας ελάχιστος αριθμός βημάτων από τον οποίο και πάνω ενισχύεται η υγεία.

Η έρευνα του British Journal of Sports Medicine διαπίστωσε ότι κάθε επιπλέον βήμα πάνω από τα 2.200 την ημέρα, μείωνε τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και πρόωρου θανάτου∙ ενώ ο χαμηλότερος κίνδυνος ήταν μεταξύ των ατόμων που έκαναν 9.000 έως 10.500 βήματα ημερησίως. Ο χαμηλότερος κίνδυνος καρδιακής προσβολής διαπιστώθηκε σε όσους έκαναν περίπου 9.700 βήματα την ημέρα.

Σημασία έχει η ένταση

Αν περπατάμε πιο γρήγορα, μπορεί να χρειάζονται λιγότερα βήματα. Το να περπατάμε γρήγορα σε μια δύσκολη επιφάνεια είναι πιο ωφέλιμο από το να περπατάμε πολύ αργά σε μια επίπεδη επιφάνεια. Μάλιστα, δεν θα πρέπει να εστιάζουμε τόσο στον αριθμό των βημάτων, όσο στον ρυθμό. Συνίσταται, για παράδειγμα, να στοχεύουμε στο να περπατάμε ζωηρά κάθε μέρα για τουλάχιστον 10 λεπτά.

Το να περπατάμε γρήγορα σε μια δύσκολη επιφάνεια είναι πιο ωφέλιμο από το να περπατάμε πολύ αργά σε μια επίπεδη επιφάνειαΒruno Νascimento / Unsplash

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Νοέμβριο διαπίστωσε ότι το περπάτημα με έναν «αρκετά ζωηρό» ρυθμό 5-6,5 χλμ/ώρα θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 24%. Το περπάτημα με ρυθμό άνω των 6,5 χλμ/ώρα μειώνει τον κίνδυνο κατά 39%.

Ο ελάχιστος αριθμός βημάτων

Πολλοί άνθρωποι μπορεί να βλέπουν τον στόχο των 10.000 βημάτων ως ανέφικτο και έτσι δεν μπαίνουν στον κόπο να προσπαθήσουν, λέει ο Δρ. Νίκολας Μπέργκερ, ανώτερος λέκτορας στη φυσιολογία της άσκησης στο Πανεπιστήμιο Τίσαϊντ του Μίντλεσμπρο. Και σε ημέρες χαμηλής δραστηριότητας, είναι χρήσιμο να στοχεύουμε σε μια ελάχιστη δραστηριότητα.

«Το σύνολο των νεότερων ερευνών επιβεβαιώνει ότι ο αριθμός των βημάτων για κάποιον που θέλει να είναι καρδιαγγειακά και μεταβολικά υγιής είναι μεταξύ 9.000 και 10.500 καθημερινά. Αλλά αν ψάχνετε για έναν ελάχιστο ημερήσιο αριθμό βημάτων, τότε θα μπορούσατε να κάνετε μόλις 4.000 και να έχετε ακόμα κάποια οφέλη», λέει ο Δρ. Μπέργκερ.

«Το σώμα μας είναι σχεδιασμένο να λειτουργεί μεταβολικά και αυτό μπορείτε να το πετύχετε μόνο αν κινείστε», λέει ο Δρ. Μπεργκερ. «Οι μύες και τα οστά πρέπει να καταπονούνται και πρέπει να μεταβολίζετε τις τροφές που καταναλώνετε μέσα στη μέρα. Αν συνεχίσετε να το κάνετε αυτό, τότε το σώμα σας θα λειτουργεί σε υψηλό επίπεδο και θα έχετε λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξετε μεταβολικές και καρδιαγγειακές παθήσεις».

Πράγματι, για την υγεία της καρδιάς πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε τον χρόνο που καθόμαστε. Ακριβώς όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και το κάπνισμα, το καθισιό για μεγάλα χρονικά διαστήματα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιακές και κυκλοφορικές παθήσεις, καθώς μπορεί να οδηγήσει στη συσσώρευση λιπαρού υλικού στις αρτηρίες μας, το οποίο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια καρδιακή προσβολή ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τελικά, πόσα βήματα να κάνουμε;

Πόσα βήματα πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Εξαρτάται από το τι θέλουμε. Αν το ζητούμενο είναι απλά να ζήσουμε περισσότερο, μπορούμε να μείνουμε στα 5.000 βήματα μερικές φορές την εβδομάδα. Αλλά για στόχους όπως η απώλεια βάρους, καταλήγουμε στον «μαγικό αριθμό» των Ιαπώνων. Έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έχασαν πάνω από το 10% του σωματικού τους βάρους σε διάστημα 18 μηνών έκαναν πράγματι 10.000 βήματα την ημέρα.

Οι άνω των 65 θα μπορούσαν δυνητικά να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου τους κατά 72% εάν έκαναν 7.500 βήματα μερικές φορές την εβδομάδαFreepik

Αν όμως η υγεία της καρδιάς είναι ο στόχος μας, οτιδήποτε είναι πραγματικά καλύτερο από το τίποτα. Μια μελέτη του 2023 από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία διαπίστωσε ότι στους άνω των 70 ετών κάθε επιπλέον 500 βήματα που πραγματοποιούνται ισοδυναμούσαν με 14% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής ανεπάρκειας. Επιπλέον, οι ενήλικες που έκαναν μόλις 4.500 βήματα την ημέρα είχαν 77% λιγότερες πιθανότητες καρδιακής προσβολής από εκείνους που έκαναν λιγότερα από 2.000 βήματα. 

«Περπατήστε λίγο πιο μακριά ή αν δεν μπορείτε, τότε περπατήστε πιο γρήγορα μέχρι τη στάση του λεωφορείου ή ανεβείτε τις σκάλες με πιο γρήγορο ρυθμό», λέει ο Στίβεν Χάριτζ, καθηγητής φυσιολογίας στο King’s College του Λονδίνου. «Αν δεν μπορείτε να διανύσετε την απόσταση, αυξήστε την ένταση. Ακόμα καλύτερα, κάντε και τα δύο.

Αλλά μην κολλάτε στα 10.000 βήματα ημερησίως –απλώς κάντε κάτι περισσότερο από ό,τι κάνατε χθες».

Ο καπετάνιος της Δωρίδας, Δήμος Σκαλτσάς ή Σκαλτσοδήμος.

Ο Δήμος Σκαλτσάς (ή Σκαλτσοδήμος) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης που γεννήθηκε κατά το 1760 ή 1765 στην Αρτοτίνα Φωκίδας. Μικρός έβοσκε πρόβατα στα Βαρδούσια ενώ όταν ήταν νέος υπηρέτησε και στην Αυλή του Αλή Πασά.

Ο Σκαλτσάς εντάχθηκε στο σώμα του Αρβανιτοκλέφτη Τσαμ Καλόγερο τον οποίο και αντικατέστησε μετά την αποχώρησή του. Πρωτοπαλήκαρα είχε τους συγχωριανούς του Γούλα και Αθανάσιο Διάκο.
Όταν ο τελευταίος φεύγει για τα Σάλωνα γίνεται ο αναμφισβήτητος καπετάνιος της Δωρίδας.

Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία λίγο πριν την επανάσταση, ήταν καλά προετοιμασμένος για το μεγάλο ξεσηκωμό.
Έτσι στις 28 Μαρτίου 1821 απελευθέρωσε μαζί με τους Αναγνώστη Λιδωρίκη και παπα-Γιώργη Πολίτη το Λιδωρίκι, ενώ ταυτόχρονα το πρωτοπαλίκαρό του, ο Θοδωρής Χαλβατζής το Μαλανδρίνο.

Τον Μάιο του 1821, ύστερα από την Μάχη της Γραβιάς, μαζί με τον Γιάννη Γκούρα και τον Αντρίτσο Σαφάκα, κατέλαβε τη θέση Αετός για να χτυπήσει τους Τούρκους στην Υπάτη, κυκλώθηκε όμως με τους άντρες του από 1.500 Τουρκαλβανούς και αναγκάστηκε να υποχωρήσει.

Στις 2 Απριλίου του 1822 μαζί με τον Σαφάκα, τον Δυοβουνιώτη και τον Μήτσο Κοντογιάννη νίκησε το Δράμαλη στην περιοχή της Υπάτης ενώ διακρίθηκε και στην Μάχη της Άμπλιανης.
Στις 30 Ιουνίου του 1826 ο Σκαλτσοδήμος νίκησε στην τελευταία του μάχη τους Τούρκους στο Χάνι του Σκορδά (Καραπιστόλη αργότερα), μετά από τη μάχη στους Πενταγιούς.

Αποσύρθηκε στην Πελοπόννησο μετά την πτώση του Μεσολογγίου, όπου και πέθανε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1826.

Ο Δήμος Σκαλτσάς (ή Σκαλτσοδήμος) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης που γεννήθηκε κατά το 1760 ή 1765 στην Αρτοτίνα Φωκίδας. Μικρός έβοσκε πρόβατα στα Βαρδούσια ενώ όταν ήταν νέος υπηρέτησε και στην Αυλή του Αλή Πασά.

Ο Σκαλτσάς εντάχθηκε στο σώμα του Αρβανιτοκλέφτη Τσαμ Καλόγερο τον οποίο και αντικατέστησε μετά την αποχώρησή του. Πρωτοπαλήκαρα είχε τους συγχωριανούς του Γούλα και Αθανάσιο Διάκο.
Όταν ο τελευταίος φεύγει για τα Σάλωνα γίνεται ο αναμφισβήτητος καπετάνιος της Δωρίδας.

Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία λίγο πριν την επανάσταση, ήταν καλά προετοιμασμένος για το μεγάλο ξεσηκωμό.
Έτσι στις 28 Μαρτίου 1821 απελευθέρωσε μαζί με τους Αναγνώστη Λιδωρίκη και παπα-Γιώργη Πολίτη το Λιδωρίκι, ενώ ταυτόχρονα το πρωτοπαλίκαρό του, ο Θοδωρής Χαλβατζής το Μαλανδρίνο.

Τον Μάιο του 1821, ύστερα από την Μάχη της Γραβιάς, μαζί με τον Γιάννη Γκούρα και τον Αντρίτσο Σαφάκα, κατέλαβε τη θέση Αετός για να χτυπήσει τους Τούρκους στην Υπάτη, κυκλώθηκε όμως με τους άντρες του από 1.500 Τουρκαλβανούς και αναγκάστηκε να υποχωρήσει.

Στις 2 Απριλίου του 1822 μαζί με τον Σαφάκα, τον Δυοβουνιώτη και τον Μήτσο Κοντογιάννη νίκησε το Δράμαλη στην περιοχή της Υπάτης ενώ διακρίθηκε και στην Μάχη της Άμπλιανης.
Στις 30 Ιουνίου του 1826 ο Σκαλτσοδήμος νίκησε στην τελευταία του μάχη τους Τούρκους στο Χάνι του Σκορδά (Καραπιστόλη αργότερα), μετά από τη μάχη στους Πενταγιούς.

Αποσύρθηκε στην Πελοπόννησο μετά την πτώση του Μεσολογγίου, όπου και πέθανε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1826.

 Όλοι είναι ανασφαλείς. Απλά κάποιοι το κρύβουν καλύτερα.

Χρόνια πολλά πατριώτες !!