JOHN ARCHIBALD WHEELER*

*Ο John Archibald Wheeler ήταν Αμερικανός θεωρητικός φυσικός.

Ναι κύριε,
εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο,
στο χώρο και στον τομέα που βρίσκεσαι!

Κορνήλιος Καστοριάδης*

*Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, που έδρασε και δημιούργησε στη Γαλλία. Από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα, συνένωσε στο έργο του την πολιτική, τη φιλοσοφία και την ψυχανάλυση. Αποκλήθηκε «φιλόσοφος της αυτονομίας», υπήρξε συγγραφέας του σημαντικού βιβλίου «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» και συνιδρυτής του περιοδικού «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα».

Δύο φορές περνάμε από τον Παράδεισο. Στα παιδικά χρόνια μας, και σε ένα έρωτα αληθινό. Όσο διαρκούν.
Μετά, στην ουσία ζούμε με τις αναμνήσεις τους.

Μ.Βαμβουνάκη

Σύσσημον

«Τι είναι ο άνθρωπος!/ πράγμα ζυμωμένο με νερό / σημείο τρόμου / κάθε κομμάτι της σάρκας του / και παροιμία για τις επόμενες γενιές./ — «Ώστε όταν πια δεν είμαι τίποτα / τότε γίνομαι πραγματικά άνθρωπος;» / Κτίσμα από χώμα και νερό σημείο τρόμου / σε μένα δόθηκε η γλώσσα των παροιμιών σου / για να ζωογονήσω το πνεύμα των ταραγμένων / σύμφωνα με το μέτρο της γνώσης / των επιγόνων του μικρού καιρού / και τη δικαίωση του δημιουργήματος της λάσπης —/ (πράγμα ζυμωμένο με νερό / πες μου έχεις απλώσει χέρι στα μυστήρια;)»

Νίκος Παναγιωτόπουλος στο Σύσσημον ή Τα Κεφάλαια, Βιβλίο Δεύτερο, σ. 67)

Οδός Ερμού

(Φωτό Κ Καραγιάννη)

Φιλότι Ναξου. Φωτο by nikolas.

---

Υπάρχουν αρκετές ιστορίες για καταραμένες ταινίες ή ρόλους που στοίχισαν την ζωή σε ανθρώπους, όμως το «The Conqueror» με πρωταγωνιστή τον Τζον Γουέιν, άφησε πίσω της συνολικά 46 νεκρούς.

Παραγωγός της ταινίας ήταν ο επιχειρηματίας και μεγιστάνας, Χάουαρντ Χιούζ. Πρωταγωνιστικούς ρόλους στην ταινία είχαν ο σπουδαίος Τζον Γουέιν και η πανέμορφη η Σούζαν Χέιγουρντ, ενώ σκηνοθέτης της ταινίας ήταν ο εξαιρετικός Ντικ Πάουελ.

Η ιστορία της ταινίας πολύ απλή: Ο Τζένγκις Χαν θα ερωτευόταν παράφορα την κόρη του μεγαλύτερου εχθρού του. Το σενάριο αμέσως προκάλεσε ντελίριο ενθουσιασμού στο Χόλιγουντ και όλοι περίμεναν μια ταινία που θα σάρωνε στα ταμεία αλλά και στα Όσκαρ. Φευ…

Τα γυρίσματα του θανάτου

Η ταινία προφανώς θα έπρεπε να είναι αληθοφανής καθώς θα πραγματευόταν το love story του θρυλικού Μογγόλου αυτοκράτορα, οπότε θα έπρεπε να γυριστεί σε κάποια έρημο με απόκοσμα τοπία. Μετά από πολλές εβδομάδες αναζήτησης του κατάλληλου μέρους, η έρημος Σεντ Τζορτζ στη Γιούτα, θεωρήθηκε ιδανική από τον σκηνοθέτη, Ντικ Πάουελ.

Οι βράχοι είχαν ποτιστεί με ραδιενέργεια

Αυτό που αποσιώπησε, ωστόσο, ο παραγωγός της ταινίας (και ελάχιστοι ακόμα) ήταν πως 200 χιλιόμετρα πιο μακριά εξελίσσονταν πυρηνικές δοκιμές από τον Αμερικανικό Στρατό για τουλάχιστον μια δεκαετία!

Οι άγονοι λόφοι γύρω από την περιοχή που γινόντουσαν τα γυρίσματα ήταν καλυμμένοι από ραδιενεργή σκόνη. Οι μετρήσεις που έγιναν από ειδικούς ανέφεραν πως η ραδιενέργεια ήταν αρκετές μονάδες πάνω από το ασφαλές όριο. Ήταν τόσο μεγάλη η συγκέντρωση ραδιενέργειας, που από το 1956 έως το 2007 η περιοχή θεωρούνταν μολυσμένη!

Ουσιαστικά οι συντελεστές πήγαν σαν πρόβατα σε σφαγή, με την έρημο να «φτύνει» καρκίνο, καθώς από το 1950 έγιναν πάνω από 100 πυρηνικές δοκιμές στην περιοχή ενώ μόλις δυο χρόνια πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, το 1953, έγιναν 11!

Καταδικασμένοι από το πρώτο γύρισμα

Αφού οι συντελεστές ξεκίνησαν τα γυρίσματα, όλα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά. Καθυστερήσεις, τσακωμοί και μια ταινία η οποία ψηφίστηκε ως μια από τις πλέον χειρότερες στην ιστορία του κινηματογράφου, «σφράγισαν» τη μοίρα του «The Conqueror». Μέχρι που το «κτήνος» της ραδιενέργειας άρχισε να αφήνει τα σημάδια του πάνω στα σώματα των συντελεστών της ταινίας.

Συνολικά περίπου 220 άνθρωποι απασχολήθηκαν στα εξωτερικά γυρίσματα της ταινίας στην περιοχή του Σεντ Τζορτζ της Γιούτα. Από αυτούς μέσα στα επόμενα χρόνια είχαν νοσήσει οι 91! Οι 46 δεν τα κατάφεραν και πέθαναν. Ανάμεσα σε αυτούς τόσο οι δυο πρωταγωνιστές όσο και ο σκηνοθέτης της ταινίας.

Ο Τζον Γουέιν πέθανε στα 72 του, το 1979 χτυπημένος σφοδρά από τον καρκίνο του πνεύμονα και του στομάχου. Ο ίδιος ποτέ δεν δέχτηκε ανοιχτά πως τα γυρίσματα στην έρημο του Σεντ Τζορτζ ευθύνονταν για την μάχη του με τη νόσο. Την ίδια τύχη είχε και η συμπρωταγωνίστριά του, Σούζαν Χέιγουορντ, καθώς περίπου 15 χρόνια μετά την ταινία διαγνώστηκε με όγκο στον εγκέφαλο.

Οι γιοι του Γουέιν απέδειξαν την αλήθεια… νοσώντας!

Και αν ο θρυλικότερος καουμπόι στην ιστορία του κινηματογράφου δεν δέχτηκε την αλήθεια για την ραδιενέργεια στην έρημο της Γιούτα, δυο γιοι του αποφάσισαν να δείξουν πως ο πατέρας του νόσησε στα γυρίσματα του «The Conqueror».

Για αρκετούς μήνες έκαναν μετρήσεις στους λόφους και στα σημεία που έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας και το αποτέλεσμα ήταν ανατριχιαστικό: Αμφότεροι ανέπτυξαν καλοήθεις όγκους, οι οποίο χειρουργήθηκαν και αφαιρέθηκαν. Όσο για ποιο λόγο ο Γουέιν απέφευγε μετά βδελυγμίας να δεχτεί το ενδεχόμενο «δηλητηρίασης» από την ραδιενέργεια;

Οι ΗΠΑ βρίσκονταν στα πρόθυρα πυρηνικής σύρραξης με την Ρωσία και ο πατριώτης (και φανατικός αντικομμουνιστής) Γουέιν, δεν ήθελε σε καμία των περιπτώσεων να ρίξει το φταίξιμο στις δοκιμές όπλων. Ούτε όμως και η Κυβέρνηση ήθελε ποτέ να δηλώσει δημόσια ένα από τα μεγαλύτερα αστέρια του Χόλιγουντ, πως πέθανε επειδή εκείνοι τέσταρε όπλα.

Προσπάθησαν να εξαφανίσουν τις κόπιες

Σύμφωνα με έναν αστικό μύθο, ο Χάουαρντ Χιούζ, ο παραγωγός της ταινίας προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ξόδεψε πάνω από 12 εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να αγοράσει όλα τα αντίγραφα της ταινίας που είχαν κυκλοφορήσει.

Τελικά, η εταιρεία παραγωγής Paramount, που «μυρίστηκε» λαβράκι με τον ντόρο που είχε δημιουργηθεί τον πλησίασε και τον πλήρωσε αδρά προκειμένου να αγοράσει τα δικαιώματα της ταινίας και το αρχικό φιλμ.

Πηγή: Νίκος Δρίβας/cineramen.gr

 

•Να σας το περιγράψω με απλά λόγια από την οπτική της ποινικής νομοθεσίας:
•Συλλαμβάνεται κάποιος να κυκλοφορεί «ασκόπως» με ένα μπιτονι βενζίνη και στουπιά σε ένα δάσος,ας πούμε,στις 8 το βράδυ.Δεν είναι θεωρητικό παράδειγμα έχει συμβεί.΅Ερωτάται γιατί τα έχει αυτά και δεν απαντά η λέει τρα λα λα. Μπαίνει λοιπόν η σχετική ερώτηση στους φοιτητές του τρίτου έτους της νομικής.Τι έχει διαπραχθεί από τη σκοπιά του ποινικού δικαίου; Η σωστή απάντηση είναι τίποτα απολύτως.Πρόκειται το πολύ για ατιμώρητη προπαρασκευαστική πράξη. Δεν είναι καν απόπειρα γιατί δεν υπάρχει «αρχή εκτελέσεως» του εγκλήματος.Ναι μεν εισερχόμαστε στο «πεδίο ειρηνεύσεως» του εννόμου αγαθού αλλά δεν έχει πληγεί ο «πυρήνας» του.Αυτά μάθαμε στο πανεπιστήμιο.Για να τιμωρηθεί η προπαρασκευαστική πράξη πρέπει να υπάρχει ειδική πρόβλεψη.Υπάρχει;όχι.Άρα ουδέν συνέβη.
•Το γύρο του Διαδικτύου κάνει η ιστορία της Βαλια Καλντα.Της παραμυθένιας κοιλάδας της Πίνδου.Παρέα ηλιθίων κατασκηνώνει και ανάβει φωτιά για να ψήσει μπιφτέκια.Ο δημοσιογράφος Κακόσης έτυχε να είναι εκεί.Σβήνει τη φωτιά με μπουκάλια εμφιαλωμένου αντιμετωπίζοντας «μπόλικο τσαμπουκά» όπως καταγγέλλει.Δεν θα μου πεις εσύ τι θα κάνω του λέει οργισμένος ο κατασκηνωτής ψήστης. Με ηλικία όπως φάνηκε στη φωτό. Όχι πιτσιρικάς.Καλείται η αστυνομία.Δεν κινείται αυτόφωρο γιατί,δεν το ήξερα αυτό,δεν είναι αρμόδια η αστυνομία αλλά η πυροσβεστική και η φωτιά «δεν είχε εξαπλωθεί». Αλλά και αυτόφωρο να είχαμε θα είχε αθωωθεί ο κατηγορούμενος.Γιατί «ουδέν συνέβη». Το πολύ ένα πρόστιμο.
•Και η Ελλάδα καίγεται.Είναι η κλιματική κρίση.
•Η ελληνική τρέλα.Η αβάσταχτη ελαφρότητα του νομοθετειν.Η νομοθεσία χρειάζεται επείγουσα,κατεπείγουσα αναμόρφωση.Σοβαρή όχι ελαφριά όπως έλεγε η γιαγιά μου τις ,κατά την άποψη της , «επιπόλαιες» νεαρές.

Πάνος Μπιτσαξής

«Σφήκα είναι ο φθόνος που δεν αφήνει τον άνθρωπο να κοιμηθεί το βράδυ γιατί του φταις εσύ που δεν σε ξέρει καν. Σφήκες είναι οι άνθρωποι που νομίζουν πως παίρνουν αξία, ψάχνοντας να βρουν κάτι κακό στον άλλον, είναι οι άνθρωποι χωρίς φως, χωρίς ύπαρξη, το σύστημα όλο είναι μία Σφήκα, είναι η διαπλοκή, η διαφθορά, είναι το φακελάκι, είναι αυτός που γίνεται υποχείριο του οποιουδήποτε για να ανέλθει, η ανθρώπινη φύση είναι μία τεράστια Σφήκα».

Από συνέντευξη στην εφημερίδα Μακεδονία της Λ. Κιτσοπουλου.

•Απέναντι από το Γαυριο της Ανδρου είναι ένας λόφος.Ο Χάρακας.Εκεί με πολύ κόπο και χρημα ,πέτρα τη πέτρα, η Μαρίνα κι εγώ χτίσαμε ,πριν 20 χρόνια,ένα πέτρινο σπίτι και πηγαίνουμε τα καλοκαιρια.Η Μαρίνα είχε γίνει μαυροτσούκαλο εποπτεύοντας τα φορτία με την άμμο και τις πέτρες που ανέβαιναν τον κακοτράχαλο δύσκολο δρόμο.Ο τόπος είναι ξερός,το τοπίο τυπικό κυκλαδίτικο.Φτιάξαμε και μια αντιπυρική ζώνη.Πεταμένα λεφτά σκεφτόμουν τότε.Εδώ αποκλείεται να μπει φωτιά.Τα πουρνάρια,οι σχινοι και οι διάσπαρτες πικροδάφνες θρεφονται από τον ήλιο.Υπερηφανως στο ξερο και άνυδρο τοπίο φύτεψα με τα χεράκια μου δυο δέντρα.Το μαχητικό αρμυρικι και τη κυανόφιλη.Απίστευτη η ανθεκτικότητα τους στους αέρηδες και τη ντάλα.Χωρίς πότισμα.
•Κι όμως φωτιά μπήκε.Κατεβαινε από τον Ανω Φελό,ένα ορεινό σημείο στη συνέχεια του Γαυριου.Έφτασε κοντά στο σπίτι μας.Μην το ψάχνεις είναι εμπρησμοί μας λέγαν όλοι.100% εμπρησμοί.Βάζουν φωτιά οι βοσκοί.Οι μαυρισμένες πλαγιές σύντομα πρασινιζουν και κατεβάζουν τις ημιάγριες,ημιαδεσποτες αιγες και απολαμβάνουν το φρέσκο θρεπτικό χόρτο και παχαίνουν γρήγορα.112 δεν υπήρχε.Με το μάτι όταν αισθανθήκαμε κίνδυνο φύγαμε αρον αρον.Τυχεροί ίσως και να έπρεπε να το κάνουμε νωρίτερα.Με τα λάστιχα προσπαθούσαμε να καταβρέξουμε τη περίμετρο της ξερολιθιας.

•Εκείνη τη στιγμή στα πρώτα μετρα της διαφυγής ,ξυστά στην λοφωδη κορυφογραμμή ξεπροβαλε ένα canadair.Μουγκριζε και ταρακουνιόταν από τον άνεμο.Έκανε ένα απίθανο παν δύσκολο ,ελιγμό,βούτηξε .Το βλέπαμε από πάνω μας ελάχιστα μέτρα σπο το έδαφος.Έριξε το νερό και τελείωσε άψε σβήσε την πλησίον φωτιά.Το σπίτι μου ήθελε να σώσει και το έσωσε.Τι κάνει ο άνθρωπος σκεφτόμουν αποσβολωμενος.

Τι κανει;Αν είναι δυνατόν.Ελισσοταν σαν χέλι ανάμεσα στα βουνα 50 μέτρα το πολύ από το εδαφος.Κινδυνευε.Με εργαλεία τα μάτια και τα χέρια του.Δυο πράγματα πέρασαν εκείνη τη στιγμή από το μυαλό μου.Αστο αγόρι μου να πάει στο διάλο.Μη πάθεις τίποτα δεν θελω.Το δεύτερο όταν ανυψώθηκε κι εφυγε.Είμαι περήφανος γι αυτά τα παιδιά.Τους κακοπληρωμενους ήρωες.Που τους σαρώνει η ισοπεδωτικη κριτική για τους δημόσιους υπαλλήλους .Υπάρχουν και αυτοι οι δημόσιοι υπάλληλοι.Δεν ξέρω τι οδηγίες εμπλοκής ειχε το αγόρι αυτο.Ξέρω πως έδειξε τον ηρωισμό και το ζήλο και την αισθηση αποστολής που κανένας δεν θα την αναγνώριζε ειδικά.Το ξέρει μόνο ο ιδιος.Γιατί είναι ένας ηρωισμός και ζήλος σε κάθε πτηση που κάνουν.Καθε μέρα κάθε ώρα.
•Έτσι έγινε στον Πλατανιστο Εύβοιας.Ακριβώς έτσι.
•Θέλησα να τον ευχαριστήσω.Πήρα τηλ να μάθω ποιος είναι.Να του κάνω ένα τραπέζι αδελφέ μου να τον γνωρίσω.Δεν μου έδωσαν το όνομα.Δεν είναι ατομικό θέμα μου είπαν.Όλοι οι πιλότοι κάνουν το ίδιο.Δεν έκανε κάτι ιδιαίτερο ήταν καθήκον του.Δεν τον συνάντησα ποτέ.

Πάνος Μπιτσαξής

να λες οτι νιώθεις ακόμη και όταν ξέρεις ότι δεν έχεις καμία ελπίδα….