Κατά τα χρόνια της Επανάστασης του 1821 πολλοί μεγάλοι ζωγράφοι της εποχής, εμπνευσμένοι από τα ηρωικά κατορθώματα και τις θυσίες των Ελλήνων, απεικόνιζαν την Ελλάδα στους πίνακές τους. Κι η Ελλάδα πάντα στα έργα αυτά εμφανιζόταν ως μια όμορφη γυναίκα. Σεμνή, με καθαρό, ήρεμο, γλυκό και συγκαταβατικό βλέμμα. Καλλίγραμμη, περήφανη και αξιοπρεπής.

Αυτός ο συμβολισμός δεν έπαψε ποτέ να αντιπροσωπεύει την αθάνατη, αγνή, ελληνική λαϊκή ψυχή. Πώς όμως θα μπορούσαμε να συμβολίσουμε την ελληνική κρατική οντότητα από τα χρόνια της Βαυαροκρατίας μέχρι και σήμερα;

Στη συνέντευξη του Οδυσσέα Ελύτη στην οποία αναφερθήκαμε στο προηγούμενο άρθρο μας, ο μεγάλος μας ποιητής λέει την εξής σκληρή –και πάντα επίκαιρη, δυστυχώς– αλήθεια: «Ο ελληνισμός επέτυχε ως γένος, αλλ’ απέτυχε ως κράτος».Δεν είναι έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι κάθε φορά που σκέφτομαι το ελληνικό κράτος, αντί να μου ’ρθει στο μυαλό καμιά όμορφη γυναίκα, μου ’ρχεται η Ρωμάνα. Κι είναι και τ’ όνομά της που να πάρει η ευχή, με κάποιον τρόπο ταιριαστό για το συμβολισμό της ελληνικής κρατικής οντότητας… Ποια όμως είναι αυτή η Ρωμάνα; Είναι μια γυναίκα που αναφέρεται στο βίο του Απόστολου και Ευαγγελιστή Ιωάννη. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά…Όταν ήρθε η ώρα να σκορπίσουν οι Απόστολοι του Χριστού στα πέρατα του γνωστού κόσμου για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο, μαζεύτηκαν και ρίξανε τον κλήρο για να δούνε προς τα πού θα πάει ο καθένας. Στον Ιωάννη, τον αγαπημένο μαθητή του Χριστού, έλαχε η Μικρά Ασία. Κι ο Ιωάννης προς στιγμήν λύγισε, δυσανασχέτησε, ταράχτηκε.

Πώς ν’ αφήσει τα Ιεροσόλυμα και τους δικούς του ανθρώπους και να ξενιτευτεί στο άγνωστο; Σχεδόν αμέσως, όμως, συνήλθε, καθώς νομίζω θυμήθηκε όλα τα λόγια του Κυρίου που κατατείνουν στο «πλην ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ».

Κι αμέσως πήρε την πληροφορία που την μοιράστηκε με τον μαθητή και συνοδοιπόρο του τον Πρόχορο, πως ο Κύριος γι’ αυτήν του την αμφιταλάντευση θα τον παιδαγωγήσει. Γιατί «ον αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγεί δε πάντα υιόν ον παραδέχεται». Και τον Ιωάννη ο Κύριος τον αγαπούσε πολύ… Έτσι, στο θαλασσινό του ταξίδι προς την Έφεσο, τον πρώτο του προορισμό, ναυάγησε. Κι αφού θαλασσοδάρθηκε για σαράντα ημέρες ξεβράστηκε στην Έφεσο. Κι εκεί από τη «θάλασσα», έπεσε στα χέρια «γυνής» που τον έβαλε να δουλεύει στο «πυρ».Δηλαδή, αφού ξαναβρέθηκε με τον Πρόχορο, όπως ήταν κι οι δυο ταλαιπωρημένοι, πεινασμένοι κι άφραγκοι, μπήκαν στη δούλεψη μιας φοβερής αντρογυναίκας – της Ρωμάνας. Αυτή ήταν αρχιεπιστάτρια στο μεγαλύτερο λουτρό της Εφέσου που ανήκε στον Διοσκουρίδη, έναν πλούσιο και ισχυρό πολίτη. Η Ρωμάνα ήταν θεόρατη, παχύσαρκη, άσχημη, με μάτια γεμάτα πονηριά κι αυθάδεια. Σκληρή γυναίκα και κακιά. Ξακουστή για τη σωματική της δύναμη. Όταν έκανε κανένας από τους λουόμενους καμιά αταξία, τον πλάκωνε στο ξύλο.Τον Ιωάννη τον έκανε θερμαστή και τον Πρόχορο υδροχόο. Δουλεύανε για ένα κομμάτι ψωμί κι ανέχονταν τις ύβρεις και τις προσβολές της. Επειδή ο Ιωάννης στην αρχή δεν τα πολυκατάφερνε, μάλιστα, μια μέρα τον πλάκωσε στο ξύλο. Τον έβαλε κάτω η χοντρή και πού σε πονεί και πού σε σφάζει. Άκου να δεις ταπείνωση, για να μαθαίνεις.

Ο Υιός της Βροντής να τις τρώει από τούτο το περίεργο και θρασύτατο θηλυκό. «Έξω απ’ τ’ άδικο κι από κακιά γυναίκα», που λέει και το τραγούδι.

Η Ρωμάνα δεν δίστασε με δόλιο τρόπο, πλαστά έγγραφα και ψευδομάρτυρες να καταγράψει επίσημα τον Ιωάννη και τον Πρόχορο ως δούλους που της ανήκαν. Ακόμα κι αυτό το ανέχτηκε ο Ιωάννης με υπομονή. Ήξερε τι έκανε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος…Αυτή είναι λοιπόν η Ρωμάνα που μου ’ρχεται στο μυαλό όταν σκέφτομαι το ελληνικό κράτος. Αυτή είναι η ελληνική πολιτεία. Άσχημη, λαίμαργη, παχύσαρκη, δόλια, άδικη, ασυνεπής, ψεύτρα, διπρόσωπη, αυθαίρετη, αναίσθητη, αλαζονική, τυραννική. Κι άλλη χειρότερη παρομοίωση σαν κι αυτή για όλους τους κακούς κυβερνήτες και τους παρατρεχάμενούς τους δεν υπάρχει. Ρωμάνα…Ο Άγιος Ιωάννης πάντως, μετά τη δοκιμασία, τον πειρασμό και την ταπείνωση, υψώθηκε σε μέτρα δυσθεώρητα από τον Κύριο στην Έφεσο. Ξαναζωντάνευε νεκρούς, εκδίωκε δαίμονες, θεράπευε αρρώστους, κατανικούσε μάγους και έκανε κι άλλα πολλά απίστευτα και μεγαλειώδη θαύματα. Με κλάματα και σπαραγμό έπεσε η Ρωμάνα στα πόδια του και ζητούσε συγχώρεση. Με αγάπη την συγχώρησε, την στήριξε και την βάφτισε χριστιανή. Κι όχι μόνο αυτήν. Εκατοντάδες ακόμα πολίτες της Εφέσου που είδαν, ψηλάφησαν, βίωσαν και πίστεψαν.

Ας κάνουμε κι εμείς αν μπορούμε ό,τι κι ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος. Υπομονή και πολλή προσευχή. Ας έχουμε, εκτός από πίστη, και εμπιστοσύνη στον Θεό. «Καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει».

Ας μετανοήσουμε ειλικρινά. Πήραμε λάθος δρόμο κι επέτρεψε ο Θεός να είμαστε στα χέρια της Ρωμάνας εδώ και κάμποσες γενιές τώρα. Ήρθε η ώρα ν’ αλλάξουμε μυαλά. Κι έτσι θα σωθούμε… Κι εμείς και η κακομοίρα η Ρωμάνα.