Τα προβλήματα από την υπερφόρτωση των μικρών παιδιών με δραστηριότητες – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Λίνα Γιάνναρου/καθημερινή

28.09.2023

Υπήρχαν µέρες πέρυσι, όταν πήγαινε στη Δ΄ Δημοτικού, που ο Χάρης επέστρεφε σπίτι στις 9 το βράδυ. Τελείωνε το σχολείο στις 4 και έφευγε για προπόνηση μπάσκετ δύο ωρών, τις οποίες διαδεχόταν μία ώρα τάε κβον ντο. «Παιδί μου, μήπως να διαλέξεις το ένα από τα δύο; Δεν κουράζεσαι;» τον ρωτούσε συχνά πυκνά η μητέρα του. «Οχι», της απαντούσε. Είχε βάλει στόχο να γίνει καλύτερος στο μπάσκετ για να μπορεί να παίζει άνετα με τους συμμαθητές του στο διάλειμμα, ενώ και το τάε κβον ντο έδειχνε να του ενισχύει την αυτοπεποίθηση, τον μάθαινε ισορροπία, σωματική και όχι μόνο.

Φέτος ο χρόνος του μοιράζεται μεταξύ μπάσκετ, αγγλικών, θεάτρου και ποδοσφαίρου. «Είναι και η δική μου ανασφάλεια που με οδηγεί να τον γράφω σε πολλά, είναι και ότι το σχολείο είναι αποστεωμένο σε σχέση με οτιδήποτε πέρα από τα μαθήματα», λέει η μητέρα του.

Η μικρή Ιωάννα, μαθήτρια φέτος της Α΄ Δημοτικού, θα ξεκινήσει σε λίγο καιρό πισίνα. «Δεν δέχθηκε να μπει στο δοκιμαστικό μάθημα του τάε κβον ντο και για το μπαλέτο αμφιταλαντεύομαι», λέει σχεδόν μονολογώντας η μαμά της. «Δεν τη βλέπω πολύ θερμή με την ιδέα και επίσης έχει ακριβύνει πολύ. Η σχολή χορού έχει ανεβάσει τα δίδακτρα 8%, οπότε πρέπει κι εγώ να θέσω προτεραιότητες. Αν της άρεσε πολύ, θα το σκεφτόμουν. Εχω κλείσει επίσης ένα δοκιμαστικό για θεατρικό παιχνίδι».

«Με το κινητό αγκαλιά αλλάζει όλη η εμπειρία του σχολείου»

Και οι δύο μαμάδες είναι εργαζόμενες – η πρώτη είναι στέλεχος σε εταιρεία επικοινωνίας, η δεύτερη είναι καθηγήτρια. «Σε αναμονή μπαλέτου πέρυσι έχω διορθώσει πολλά γραπτά», λέει η μητέρα της Ιωάννας. «Αλλες μαμάδες διάβαζαν το άλλο τους παιδί περιμένοντας ή δούλευαν κι αυτές». Και οι δύο δηλώνουν ότι τους προκαλεί στρες το θέμα των δραστηριοτήτων των παιδιών τους. Δεν είναι όμως λόγω των ατελείωτων πηγαινέλα. Είναι για την ουσία: Είναι όσα έχουν επιλέξει κατάλληλα για τα παιδιά τους; Κάνουν το καλύτερο που μπορούν γι’ αυτά;

Οπως λέει στην «Κ» η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου, η αρχή της σχολικής χρονιάς είναι ιδιαίτερα στρεσογόνος για τους γονείς και λόγω του «γρίφου» των δραστηριοτήτων. «Από τη μία έχουμε τις επιθυμίες των γονιών που θέλουν να βλέπουν τα παιδιά τους να κάνουν πολλά πράγματα, να ανακαλύψουν μια τυχόν κλίση ή να κάνουν αυτά που κάνουν τα παιδιά των φίλων τους, και από την άλλη τις επιθυμίες των παιδιών που ακούν τους φίλους και τους συμμαθητές τους και λένε “θέλω κι εγώ”. Δεν υπάρχει κανένα φίλτρο. Φορτώνουμε τα παιδιά με ό,τι ζητήσουν, χωρίς να συνυπολογίζουμε ότι από το σχολείο προκύπτουν και υποχρεώσεις. Από τη Β΄ Δημοτικού οι ρυθμοί είναι πολύ έντονοι». Οπως λέει, αυτό που ακούει συχνότερα από τους γονείς είναι ότι πιέζονται και οι ίδιοι αλλά και τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα να υπάρχουν εντάσεις, τσακωμοί.

Το σχολείο αρχίζει, τι κάνουμε;

«Φορτώνουμε τα παιδιά με ό,τι ζητήσουν, χωρίς να συνυπολογίζουμε ότι από το σχολείο προκύπτουν και υποχρεώσεις».

Εγγραφή με κανόνες

Η επιλογή και η εγγραφή των παιδιών σε δραστηριότητες πρέπει να διέπεται από ορισμένους κανόνες. «Θα πρέπει φυσικά να αρέσει στο παιδί, να μην αγκομαχά πηγαίνοντας, και να βλέπουμε εξέλιξη. Σημαντικό είναι επίσης να είναι κοντά στο σπίτι ώστε να μην υπάρχει μακρινή μετακίνηση. Ιδανικά πρέπει να επισκεφθούμε τον χώρο για να τον γνωρίσει το παιδί πριν ξεκινήσει τα μαθήματα. Να έχουμε δει σχετικά βίντεο. Να μας έχει εξηγήσει ο δάσκαλος τι απαιτήσεις έχει η δραστηριότητα και σε περίπτωση που πρόκειται για επιθυμία του παιδιού, να έχει προηγηθεί συζήτηση μαζί του για το πώς προέκυψε αυτή η επιθυμία. Αν γραφτεί μαζί με φίλο ή φίλη, αυτό θα βοηθήσει στη συνέπεια στο μέλλον. Πολλά παιδιά σταματούν γιατί ακριβώς δεν έχει γίνει αυτή η έρευνα προηγουμένως».

Γενικά, καλό είναι στην Α΄ Δημοτικού να ξεκινούν με μία δραστηριότητα και να προσθέσουν κάτι ακόμη την επόμενη χρονιά. «Ζούμε σε μια κοινωνία υπερκατανάλωσης και επηρεασμού και ο γονιός πρέπει να βάζει όρια. Να πει στο παιδί του “μπορείς να κάνεις μία δραστηριότητα φέτος”», λέει η Αντιγόνη Γινοπούλου. Πώς; Η ειδικός δίνει ένα παράδειγμα: «Επειδή αυτή την εποχή έχεις αρκετά φορτωμένο πρόγραμμα, δεν μπορούμε να προσθέσουμε κάτι άλλο αυτή τη στιγμή. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η σχολική χρονιά και το ξανασυζητάμε. Δεν σου λέω οριστικό όχι, αλλά ότι θα το ξαναδούμε σε τρεις μήνες που θα έχουμε ξεκάθαρη εικόνα και για την ανταπόκριση στις υποχρεώσεις που ήδη έχεις».

Εκφραση άγχους

Η υπερφόρτωση των παιδιών με δραστηριότητες μπορεί τελικά να τα εξαντλήσει σωματικά αλλά και συναισθηματικά. Πολλά παιδιά που δεν είναι συνηθισμένα στο διάβασμα, φτάνει βράδυ και δεν έχουν τελειώσει και αγχώνονται. Δεν είναι σπάνιο να βγάλουν άρνηση, να δηλώνουν ότι δεν θέλουν να διαβάσουν, ότι δεν τους αρέσει το σχολείο, ότι θέλουν να σταματήσουν από τη δραστηριότητα που άρχισαν.

«Πρόκειται για ασυνείδητη έκφραση άγχους», εξηγεί. «Ο γονιός όμως το εκλαμβάνει είτε ως βαρεμάρα είτε ότι ο ίδιος δεν κάνει κάτι καλά. Βλέπουμε γονείς και παιδιά πελαγωμένα. “Τόσα κάναμε, τόσο τρέξαμε και τελικά τα παράτησε όλα γιατί βαρέθηκε”. Συχνά μάλιστα είναι ο αγχωμένος γονιός που επηρεάζει το παιδί. Του δημιουργεί ο ίδιος άγχος περνώντας του ότι “πληρώνω και δεν σου αρέσει”. Γι’ αυτό πρέπει να τεθούν όρια. Τα παιδιά από μόνα τους δεν μπορούν να τα θέσουν στον εαυτό τους. Είναι ο ρόλος του γονιού».