•Η πιό ενδιαφέρουσα ιδέα που διατυπώθηκε στη μεταπολιτευτική μας δημοκρατία,με τη προσδοκία της μεγάλης δομικής αλλαγής στο κράτος -δεινόσαυρο ,ήταν η ιδέα του επιτελικού Κράτους.Απλή απλούστατη σαν το νερό και γι αυτο εξόχως σημαντική.Τι εννοούμε με αυτο;Το σύστημα μας είναι πρωθυπουργό κεντρικό στο έπακρο.Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον Πρωθυπουργό.Τα πάντα εξαρτώνται από αυτόν .Είναι ο παντοδύναμος -αδύναμος του συστήματος.Γιατί ενώ έχει τη δυναμη δεν έχει τη δυνατότητα ούτε καν τη γνώση μιας τεράστιας γκάμας προβλημάτων.Και όταν παριστάνει ότι την έχει την πληρώνει χοντρά ,όπως τώρα ο Μητσοτάκης.Γιατί δεν την έχει.Ο Πρωθυπουργός έχει βαρειά ατζέντα.Δεν προφταινει .Τόσο απλά.Δεν μπορεί να ξέρει πως αλλάζουν τα κλειδιά στη Λάρισα ούτε αν η γέφυρα των Σερβιων έχει ρωγμές.
•Παράλληλα το Κράτος μας δεν είναι εννιαίο κράτος.Είναι μια χαλαρή συνομοσπονδία φορέων.Δεν ξέρει η δεξιά τι ποιει η αριστερά.Οι αρμοδιότητες είναι διασπασμένες.Ο συντονισμός απίθανα δύσκολος.Οι αρμοδιότητες είναι οι εξουσίες υπουργειων φέουδων ,φορέων τιμαρίων ,που τις κρατούν σαν λάφυρο,τρόπαιο,ζηλοτυπως σαν να είναι οι μόνοι κυρίαρχοι του κόσμου τούτου.Πίσω από κάθε τραγωδία κρύβεται η βαθειά αυτή δυσλειτουργία.
•Αυτό πήγε να διορθώσει το επιτελικό κράτος.Ένα Μαξιμου ισχυρό ,με τεχνοκράτες ,που λειτουργεί ως στρατηγείο,στο όνομα του Πρωθυπουργού,καταργεί τα φεουδα και επιβάλλει την συντονισμένη κοινή δράση.Στο όνομα του παντοδύναμου Πρωθυπουργού.Αρχηγού παρόντος πασα αρχή παυσατω.Αυτή είναι η λογική.Όχι ότι έχει ο καθεις στη γκλαβα του αλλά προς μια κατεύθυνση.Στη θέση ενός Μαξίμου όπως το ξέραμε.Γεμάτο με παραγοντίσκους της κακιάς συμφοράς,πρωθυπουργικούς κόλακες,που ενίοτε επωμίζονται περίεργες δουλειές.Είναι ένα σύστημα που οι πρώτοι που δεν το γουστάρουν είναι ορισμένοι υπουργοί που νοιωθουν να μικραίνει η περιωπη τους.Ποιος είναι αυτός που θα μου πει εμένα είναι η συνήθης αποστροφή.
•Λειτούργησε αυτό;ασφαλώς και ναι.Σε πολλά θέματα και αρκετά καλά.Πολιτική προστασία,πληροφορική,Τηλεεκπαίδευση -εργασία είναι ορισμένα παραδείγματα.Αλλά το παλαιοκομματικό γονίδιο,δεξιό κατα βάση αλλά όχι μόνο,δεν το νικάς εύκολα.Ξυπνα από τη νάρκη σαν αναερόβιο μικρόβιο.Άλλο για παραδειγμα,ένα άσημο φέουδο-αυτό το κουμανταρεις- και άλλο ένα καραμανλικό φέουδο.Αυτό σε κουμαντάρει.Σε κουμαντάρουν και οι ίντριγκες που δημιουργούνται.Σε κουμαντάρουν και οι ίδιες οι προσωπικές ανεπάρκειες υου Πρωθυπουργου που θέλγεται με την αίγλη του παντοκράτορα και ενίοτε την καταχράται..Κανένα σύστημα δεν είναι τέλειο.Ακόμα και όταν το διοικεί η τεχνητή νοημοσύνη.
•Η μεγάλη όμως απώλεια της περιόδου είναι η ισοπεδωτική κριτική της ιδέας του επιτελικού κράτους.Αυτό συμβαίνει.Είναι άλλο να επικρίνεται η κυβέρνηση για τις αποτυχιες της και άλλο να τίθεται εν αμφιβολω μια ιδέα που είναι η μόνη που μπορεί στη πράξη να κάνει δουλειά,παρά τις όποιες αδυναμίες.Γιατι αυτά τα δυο συγχέονται με τρόπο ολέθριο.Λες και πριν το «επιτελικο κράτος» του Μητσοτάκη υπήρξε η τελειότητα.Η κριτική αυτή είναι κούφια.Οπισθοδρομική.Αντί να επικρίνουν τη φθορά της ιδέας βάλλουν κατα της ιδέας καθεαυτής.Προτείνουν την ολική επαναφορά.Ίσως με σύμβουλο στρατηγικού σχεδιασμού τον αγαπημένο του Αδωνι πρωτοπόρο της φαρμακευτικής κάνναβης.
•Για την ιστορία.Ο πρώτος που επιχείρησε την ιδέα του επιτελικού Μαξίμου ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου.ΣΕΠΚΕ το έλεγαν.Σύστημα εποπτείας και παρακολούθησης κυβερνητικού έργου.Το ανέθεσε σε ένα καθηγητή σύμβουλο του,πολυ ικανό άνθρωπο ,που μου διαφεύγει τωρα το όνομα του.Αλλά δεν του έδωσε την απαραίτητη δυναμη.Ποιος είναι αυτός που θα με ελέγξει έλεγαν οι υπουργοί.Ετσι διαφορα άξια στελέχη της Γενικής Γραμματείας του Πρωθυπουργού έφευγαν άπρακτα .Κατέγραφαν αλλά κανείς δεν ασχολιόταν μετά.Ο Γιώργος είχε ιδέες αλλά είχε και ένα κουσούρι.Συχνά τις άφηνε στη μέση.
•Κάτω λοιπόν το επιτελικό κράτος.Θελουμε ένα διάχυτο,άναρχο Κράτος να κάνει ο καθείς ότι γουστάρει.Έτσι το βρήκαμε γιατί να το αλλάξουμε.
Πάνος Μπιτσαξής