Ο Θανάσης Κοντάρης ήρθε από τη Σουηδία για να συμβάλει στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας στις Κυκλάδες, μετέτρεψε την κλινική της Σερίφου σε μια πρότυπη μονάδα, αλλά αναγκάστηκε να φύγει ξανά.
Γράφει: Γιάννης Πανταζόπουλος/lifo.gr
ΩΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΖΗΣΕ την απόλυτη μοναξιά. Άνθρωποι πέθαναν στα χέρια του ενώ θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. Έκανε πολλές καταγγελίες για την αδιαφορία του κράτους απέναντι στο υγειονομικό προσωπικό που στελεχώνει τα νησιά της άγονης γραμμής. Παραθέτοντας τις ελλείψεις και τις δυσάρεστες συνθήκες εργασίας στη Σέριφο είχε υποβάλει πριν δύο χρόνια ξανά την παραίτησή του. Την ανακάλεσε. Ήλπιζε ότι κάτι θα άλλαζε. Μέχρι τότε πρωτοπόρησε, κάνοντας την πρώτη επιτυχημένη θρομβόλυση στο ιατρείο του νησιού.
Τελικά, για ηθικούς κυρίως λόγους, αποφάσισε να συνεχίσει την πορεία του στην Κύπρο. Η απόφαση του τώρα είναι οριστική. Από την πρώτη στιγμή θα μου πει: «Ζω μια ιστορία σύγχρονης εξορίας». Κάπως έτσι περιγράφει την πολυκύμαντη διαδρομή του, ο γενικός γιατρός Θανάσης Κοντάρης.
Όλα ξεκίνησαν το 2018 όταν, παρασυρόμενος από το ρομαντικό ιδεώδες του «brain gain», επέλεξε να επιστρέψει απ’ τη Σουηδία, στην οποία πληρωνόταν πάρα πολύ καλά. Έκτοτε, έγινε γενικός γιατρός στο άγριο κυκλαδίτικο νησί. Ανταλλάσσοντας τα μοναδικά προνόμια που είχε στο νοσοκομείο της Στοκχόλμης, επέλεξε συνειδητά να έρθει στο μοναχικό πολυϊατρείο της Σερίφου, έχοντας ένα όραμα: να εξυπηρετήσει την παραμελημένη νησιωτική κοινότητα της Ελλάδας και να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση υπηρεσιών υγείας στις Κυκλάδες. Αφού διορίστηκε στο Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο, για επτά ολόκληρα χρόνια βρέθηκε αντιμέτωπος με αξεπέραστα εμπόδια και άλυτα προβλήματα.
Με τον τουρισμό να ανθεί και τις υποδομές να παραμένουν στάσιμες, η κρίση της υγειονομικής περίθαλψης στο Αιγαίο αποτελεί ένα ακανθώδες θέμα και η προσωπική ιστορία του Θανάση Κοντάρη έρχεται να μας υπενθυμίσει την υποστελέχωση σε νευραλγικές ιατρικές ειδικότητες, αλλά και γιατί το δικαίωμα των πολιτών στην περίθαλψη σε νησιωτικούς προορισμούς παραμένει προβληματικό και επισφαλές.
Να θυμίσουμε ότι τα κέντρα υγείας στα μικρά νησιά συχνά δεν διαθέτουν επαρκή εξοπλισμό ή τεχνολογία (π.χ. διαγνωστικά εργαλεία, Μονάδες Εντατικής Θεραπείας). Σε ορισμένες περιπτώσεις, ασθενείς με σοβαρά προβλήματα αναγκάζονται να μεταφερθούν με πλοίο ή ελικόπτερο σε μεγαλύτερα νοσοκομεία. Επίσης, οι γιατροί δεν έχουν τα κίνητρα προκειμένου να εργαστούν σε απομακρυσμένες περιοχές. Συγκεκριμένα, η μοναδική ιατρική μονάδα που υπάρχει στη Σέριφο, εξυπηρετεί 1.200 κατοίκους όλο τον χρόνο αλλά και έναν καλοκαιρινό πληθυσμό που διογκώνεται κατά 40%. Ωστόσο, στερείται βασικών υποδομών: δεν υπάρχει παιδίατρος, απουσιάζει το πρόγραμμα κατ’ οίκον φροντίδας και συχνά δεν υπάρχει τρόπος να απομακρυνθούν ασθενείς που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση όταν η κακοκαιρία δεν το επιτρέπει.
Στη συζήτησή μας, ο Θανάσης Κοντάρης επισημαίνει: «Βασική παθογένεια του ΕΣΥ αποτελούν οι Κυκλάδες. Όλες οι κυβερνήσεις στρουθοκαμηλίζουν σε ό,τι έχει να κάνει με το δίπτυχο “Υγεία-Κυκλάδες”». Ο ίδιος θεωρεί αποτυχημένα τα κίνητρα που δίνονται στους γιατρούς στις άγονες περιοχές και γι’ αυτό υπογραμμίζει: «Δικαιολογημένα παραμένουν άγονες οι θέσεις ιατρών στις Κυκλάδες. Για 51 θέσεις ιατρών εκδηλώθηκε ενδιαφέρον μόνο για 18 εξ αυτών, στην τελευταία προκήρυξη». Και αναρωτιέται: «Ποιος σοβαρός επιστήμονας θα μετοικήσει σε ένα νησί, δίχως καμία πρόνοια και πολιτική για την υγεία, για τις νέες οικογένειες και τους ηλικιωμένους;».
Στην ανάρτηση του το 2023 που είχε γίνει viral, είχε θίξει αναλυτικά όλα τα προβλήματα που αντιμετώπιζε. Ανεκπαίδευτοι γιατροί, γραφειοκρατικές αμέλειες και σωματική εξάντληση. Αν και είχε ανακαλέσει την παραίτησή του μετά τις κυβερνητικές υποσχέσεις για ενίσχυση (ένας θερινός γενικός ιατρός και ένας παιδίατρος μερικής απασχόλησης), οι ενέργειες που έγιναν ήταν προσωρινές. Η επιστημονική ανασφάλεια και απομόνωση, η απουσία της κοινωνικής πρόνοιας για τις οικογένειες και τους ηλικιωμένους, καθώς και η απουσία δραστηριοτήτων για τα παιδιά του, ήταν οι λόγοι που συνετέλεσαν στην αναγκαστική φυγή του από το νησί. «Η απόφασή μου πάρθηκε σε συνεννόηση με την οικογένειά μου. Και το έκανα με βαριά καρδιά αφού δεν ήθελα να φύγω από ένα μέρος που λατρεύω. Αναλογιστείτε όμως ότι πρόκειται για ένα νησί που λειτουργεί ως τουριστικό θέρετρο. Ο μεγάλος μου γιος, αντί να παίζει σε παιδική χαρά, μεγάλωνε σχεδόν μέσα στο ιατρείο που εργαζόμουν», αφηγείται.
«Αφήνω πίσω μου το καλύτερα οργανωμένο μικρό ιατρείο των Κυκλάδων, με ιατρούς και υπόλοιπο προσωπικό υποαμοιβόμενους, που κάνουν τα πάντα για σώσουν ανθρώπινες ζωές κάτω από συνθήκες απομόνωσης».
Τη Σέριφο την αγάπησε. Ως εκ τούτου, θέλησε να αγοράσει ένα σπίτι για να μπορεί να μείνει εκεί με την οικογένειά του. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει, ο δήμος δεν μπορούσε πλέον να του προσφέρει το επίδομα σίτισης και στέγασης και ο λόγος ήταν η απόκτηση ιδιόκτητου σπιτιού στο νησί. «Το θεώρησα μεγάλη προσβολή, όχι μόνο σε οικονομικό αλλά σε ηθικό επίπεδο», αναφέρει. Από την άλλη ο δήμος να σημειώσουμε ότι αποφάσισε να αναδιανέμει τα χρήματα του ιατρείου σε άλλους δημόσιους υπαλλήλους ανάμεσα σε αυτούς και σε αστυνομικούς. Και προσθέτει: «Για την άσχημη κατάσταση της δημόσιας υγείας και τις επισφαλείς υπηρεσίες στις Κυκλάδες η ευθύνη βαραίνει, όχι μόνο το υπουργείο υγείας και την κάθε κυβέρνηση, αλλά και τους δήμους των μικρών νησιών. Οι δήμοι δεν είναι άμοιροι ευθυνών για τη σημερινή κατάσταση στην υγεία και απαιτείται συνεργασία μεταξύ τους και δράση. Γίνονται ανώφελες διακομιδές στο υποστελεχωμένο νοσοκομείο της Σύρου.
Ποιος επωφελείται από τις διακομιδές αυτές; Το κόστος κάθε μιας με το ιδιωτικό -πορτοκαλί- πλωτό ξεπερνά τα 4000-5000 ευρώ. Επίσης, οι κινητές μονάδες ΚΟΜΥ. Ωραία τα βίντεο, μα δυστυχώς δεν αρκούν. Υπάρχει πρόληψη; Όχι, αφού εδώ δεν μπορούν καν να αντιμετωπίσουν εγκεφαλικά και εμφράγματα. Ξέρετε πόσα εμφράγματα μυοκαρδίου έχουμε στις Κυκλάδες ετησίως; Πόσα από αυτά αντιμετωπίζονται σωστά; Ποια η θνητότητα εμφραγμάτων μυοκαρδίου Κυκλαδιτών σε σχέση με αυτών που ζουν σε αστικές περιοχές; Πόσα περιφερειακά ιατρεία έχουν θρομβόλυση; Σε πόσα περιφερειακά ιατρεία χορηγείται θρομβόλυση σε ασθενείς όταν χρειαστεί; Πόσα εγκεφαλικά; Πόσα λαμβάνουν θρομβόλυση/θρομβεκτομή; Κανένα είναι η απάντηση, με οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται για το κόστος που επιβαρύνεται ο ασθενής και η οικογένειά του. Αλλά και σε κόστος του ίδιου του κράτους. Πόσοι ιατροί (αγροτικοί και μη) έχουν εκπαιδευτεί σε ATLS και ALS; Ξέρετε κάτι; Όσοι ιατροί είναι εξαιρετικοί στη δουλειά τους επιστρέφουν στην Ελλάδα, υπογράφοντας συμβάσεις με ιδιωτικά κέντρα. Ελάχιστοι ρομαντικοί επιστρέφουν στο ΕΣΥ».
Στη συνέχεια, περιγράφει ένα από τα τελευταία περιστατικό που κλήθηκε να διαχειριστεί και είναι άκρως ενδεικτικό: «Ήταν βράδυ και χρειάστηκε να αντιμετωπίσω ένα περιστατικό μιας γυναίκας ηλικίας 54 ετών, η οποία είχε κοιλιακό άλγος. Κάλεσα το ΕΚΑΒ και η απάντηση που έλαβα ήταν ότι “Δεν κινείται τίποτα λόγω κακοκαιρίας. Γιατρέ κάντε υπομονή”. Την ίδια στιγμή, επειδή ήταν βράδυ, δεν μπορούσε να προσγειωθεί ελικόπτερο, γιατί το ελικοδρόμιο του νησιού παραμένει προβληματικό. Το επόμενο πρωί, όταν ήρθε τελικά το ελικόπτερο, η γυναίκα εν μέσω πτήσης έπαθε ανακοπή καρδιάς με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή της. Ως γιατρός δεν μπορείς να μην αισθάνεσαι μια τεράστια απογοήτευση». Πριν φύγει, ο κ. Κοντάρης μετέτρεψε την κλινική της Σερίφου σε μια πρότυπη μονάδα. Αλλά αυτό το πιστώνει στους ντόπιους και όχι στο κράτος.
Με τον τουρισμό να ανθεί και τις υποδομές να παραμένουν στάσιμες, η κρίση της υγειονομικής περίθαλψης στο Αιγαίο αποτελεί ένα ακανθώδες θέμα και η προσωπική ιστορία του Θανάση Κοντάρη έρχεται να μας υπενθυμίσει την υποστελέχωση σε νευραλγικές ιατρικές ειδικότητες αλλά και γιατί το δικαίωμα των πολιτών στην περίθαλψη σε νησιωτικούς προορισμούς παραμένει προβληματικό και επισφαλές. Στο σημείο αυτό αναφέρει: «Είναι απορίας άξιο ότι κανείς ποτέ δεν ρώτησε την άποψη μου για το πώς μπορεί ένα ιατρείο να γίνει πρότυπο. Κανείς δεν με ρώτησε ποια είναι η γνώμη για τα προβλήματα που επικρατούν τόσα χρόνια. Αντιθέτως, με θεωρούσαν δεδομένο». Οι κάτοικοι στο άκουσμα της είδησης ότι αποχωρεί από τη Σέριφο στενοχωρήθηκαν.
Πριν φύγει, ο κ. Κοντάρης μετέτρεψε την κλινική της Σερίφου σε μια πρότυπη μονάδα. Αλλά αυτό το πιστώνει στους ντόπιους και όχι στο κράτος. Από δω και πέρα ποιες σκέψεις κάνει; «Αφήνω πίσω μου το καλύτερα οργανωμένο μικρό ιατρείο των Κυκλάδων, με ιατρούς και υπόλοιπο προσωπικό υποαμοιβόμενους, που κάνουν τα πάντα για σώσουν ανθρώπινες ζωές, κάτω από συνθήκες απομόνωσης. Αφήνω πίσω μου -ύστερα από 7 χρόνια προσπαθειών – μια πρότυπη μονάδα υγείας, για την οργάνωση της οποίας δεν ευθύνεται ο υπουργός, αλλά οι κάτοικοι και επισκέπτες της Σερίφου, όπως και το εξαιρετικό προσωπικό. Ευχαριστώ όσους στάθηκαν αρωγοί και βοήθησαν όλα αυτά τα 7 χρόνια να πιάσουμε το άπιαστο. Πέντε κούτες, τρεις βαλίτσες και φύγαμε», καταλήγει. Τα αποχαιρετιστήρια λόγια του: «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ήρωα, ούτε αναντικατάστατο. Αυτό ωστόσο που με ενοχλεί είναι ότι το σύστημα δεν ακούει ποτέ αυτούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή».
πηγή: lifo.gr