Γράφει:
Πρόθεσή μας είναι το κτίσμα αυτό να αποτελέσει πυρήνα πολιτισμού
Bασικό μέλημα η διατήρηση της αυτονομίας των χώρων, αλλά με διαφορετική διάταξη
Ενδιαφέρον από τη Δημοτική Αρχή σε πρόσφατη συνάντηση
Μια πρόταση που θα ταράξει τα νερά της συριανής κοινωνίας έρχεται μέσω της Διπλωματικής Εργασίας τής σπουδάστριας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης Ερασμίας Γκατζόφλια. Σε αυτήν η κ. Γκατζόφλια μεταμορφώνει το κτήριο του θερινού κινηματογράφου «Παλλάς» σε έναν υπέροχο χώρο πολιτισμού, ενώ απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της εφημερίδας κάνει γνωστό ότι σε συνάντησή της με τη Δημοτική Αρχή, υπήρξε έντονο ενδιαφέρον για την πρότασή της.
«Η διπλωματική εργασία μου αποτελεί το τελευταίο τμήμα των εργασιών που οφείλουμε να περατώσουμε για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Καθώς και συνέχεια της ερευνητικής μου εργασίας με τίτλο: «Οι περίκλειστες διατάξεις στη δημόσια αρχιτεκτονική του νεοσύστατου ελληνικού κράτους και οι Πρώτοι Έλληνες Μηχανικοί» δηλώνει στο «Λ» κάνοντας γνωστό πως με την υποστήριξη και την καθοδήγηση των καθηγητών της, Μαρίας Αρακαδάκη και Σοφοκλή Κωτσόπουλου, της δόθηκε η ευκαιρία να αναλύσει το δομικό σύστημα του κτίσματος, αλλά και να υλοποιήσει μια ολοκληρωμένη πρόταση επανάχρησής του.
Ανάδειξη των τυπολογικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών του ιστορικού κτιρίου
Πως όμως το συγκεκριμένο κτίσμα επιλέχτηκε για την διπλωματική της εργασία;
«Επιλέχθηκε με αφορμή μια επίσκεψή μου στη Σύρο, στην Ερμούπολη συγκεκριμένα, όπου και εντόπισα ένα αρκετά ιδιαίτερο και μορφολογικά διαφορετικό δημόσιο κτίριο, το «Παντοπωλείον», το οποίο διαθέτει παρόμοια μορφολογικά και τυπολογικά χαρακτηριστικά με το «Λοιμοκαθαρτήριο» του νησιού, το οποίο βρίσκεται στο νότιο άκρο του λιμανιού» απαντά, σπεύδοντας να κάνει γνωστούς τους συγγενικούς δεσμούς της με τη Σύρο: «Η γιαγιά μου κατάγεται από τη Βάρη, την οποία έχω επισκεφτεί και διαμείνει πολλές φορές» λέει.
Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, στόχος της εργασίας της είναι η ανάδειξη των τυπολογικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών του ιστορικού κτιρίου, αλλά και η μελέτη της ένταξής του στην καθημερινή ζωή των πολιτών: «Αναλογιζόμενοι την θέση του και τους λόγους που οδήγησαν τους αρμόδιους στις μετέπειτα τροποποιήσεις του κτιριακού συνόλου, μέχρι και στην ερήμωση ορισμένων χώρων του στις μέρες μας, αποφεύγεται η πρόταση χρήσης του ως καταστήματα» τονίζει, προσθέτοντας: «Πρόθεσή μας, μέσω αυτής της μελέτης και της πρότασής μας για επανάχρηση, είναι το κτίσμα αυτό να αποτελέσει πυρήνα πολιτισμού. Βασικός στόχος της πρότασης επανάχρησης αποτελεί η αναζήτηση λειτουργιών άρρηκτα συνδεδεμένες με την κοινωνία του νησιού. Προτείνεται η ένταξη χώρων που σχετίζονται άμεσα με την παιδεία, την παράδοση, την αρχιτεκτονική κληρονομιά, τις τέχνες και τον πολιτισμό».
Επιτόπια προσωπική έρευνα και φωτογραφική τεκμηρίωση
Ερωτηθείσα από που άντλησε τα στοιχεία γι’ αυτή την εργασία κάνει γνωστό πως αναζήτησε βιβλιογραφικό υλικό (μελετητικό και ερευνητικό), και επιλογή των κατάλληλων παραδειγμάτων καθώς και ανάλυσή τους, με βάση τα στοιχεία, τα οποία εντοπίστηκαν: «Η επιτόπια προσωπική έρευνα και η φωτογραφική τεκμηρίωση αποτέλεσαν πρωταρχική πηγή για την τεκμηρίωση της εργασίας, καθώς τα σχέδια και το φωτογραφικό υλικό των εσωτερικών χώρων σε πρωτόλεια μορφή, που μου παρείχαν οι δημόσιες υπηρεσίες Σύρου» λέει, υπογραμμίζοντας πως η βιβλιογραφική έρευνά της εστιάστηκε στη διερεύνηση ιστορικών στοιχείων της Σύρου και της Ερμούπολης και ειδικότερα στην αναζήτηση ιστορικών στοιχείων και σχεδίων τεκμηρίωσης για το κτίριο μελέτης καθώς και επιλογή και παρουσίαση χαρακτηριστικών δημοσίων κτιρίων: α) στην περιοχή μελέτης, β) σε αντίστοιχα παραδείγματα περίκλειστων διατάξεων στην Κωνσταντινούπολη και γ) στα νέα όρια του Νεοελληνικού Κράτους, όπως και στην επίδραση του περίκλειστου τύπου σε διοικητικά κτίρια.
Τεκμηριωμένες προτάσεις
Ποιες είναι οι προτάσεις της όμως ως προς τη διαμόρφωση του χώρου;
«Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι το ενδιαφέρον τοπικών παραγόντων διεθνώς για την αποκατάσταση και επανάχρηση τέτοιων ιστορικών οικοδομημάτων στο εξωτερικό είναι μεγάλο. Θεωρώ λοιπόν ότι κατ’ αντιστοιχία και στην Ελλάδα θα έπρεπε να δώσουμε περισσότερη έμφαση σε τέτοιου είδους κτίσματα.
Όσον αφορά το κτίριο μελέτης, προτείνεται μια σειρά επεμβάσεων βασικό μέλημα των οποίων είναι να διατηρηθεί η αυτονομία των χώρων, αλλά με διαφορετική διάταξη και σημείο αναφοράς το κεντρικό αίθριο, η όσο το δυνατόν αμεσότερη πρόσβαση στον χώρο για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα (ΑΜΕΑ) και η εγκατάσταση των απαιτούμενων δικτύων υποδομής (ύδρευση, αποχέτευση, επικοινωνίας, πυρασφάλεια), ώστε να δημιουργηθεί ένα άνετο περιβάλλον για τους χρήστες του.
Οι επεμβάσεις αποκατάστασης του κτιρίου αφορούν: Α) στην αποκατάσταση του κατακόρυφου φέροντα οργανισμού (εσωτερικά και εξωτερικά), όπου εμφανίζει σκαλότρυπες, πτώση συνδετικών κονιαμάτων και αρμολογημάτων, αλλά και κατακόρυφες ρηγματώσεις, Β) στην αποκατάσταση διακοσμητικών στοιχείων, όπως το γείσο, η περιμετρική ταινία και το κυμάτιο, Γ) στην προστασία από καιρικά φαινόμενα, Δ) στην απομάκρυνση ανεπιθύμητων στοιχείων, όπως οι καλωδιώσεις στις όψεις περιμετρικά της οικοδομής και Ε) στην προστασία των εσωτερικών χώρων από τυχόν υγρασία.
Ενώ, οι επεμβάσεις που στόχο έχουν την ομαλή ένταξη των νέων λειτουργιών στον χώρο, αφορούν: Α) στην ενσωμάτωση των μεταγενέστερων τροποποιήσεων στον σχεδιασμό, όπως η διάνοιξη των ανοιγμάτων από την πλευρά του δρόμου, αλλά και οι καμάρες στην ανατολική και δυτική όψη, Β) στην εγκατάσταση δικτύου ύδρευσης, αποχέτευσης, πυρασφάλειας και επικοινωνίας, όπου κρίνεται απαραίτητο, Γ) στην παροχή πρόσβασης σε ΑΜΕΑ, Δ) στην επαναφορά των ανοιγμάτων των χώρων στην πρωταρχική τους μορφή (εσωτερικά του αιθρίου), Ε) στην ενοποίηση ορισμένων χώρων μέσω της διάνοιξης ανοιγμάτων στις ενδιάμεσες τοιχοποιίες και ΣΤ) στην προσθήκη θερμομόνωσης και ηχομόνωσης όπου κρίνεται απαραίτητο, για την μέγιστη άνεση των χρηστών μέσα στους χώρους του κτιρίου.
Ο σκοπός των επεμβάσεων που αναφέρθηκαν, είναι η ανάδειξη των ιδιαίτερων τυπολογικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών του κτιρίου και ο σεβασμός των ιστορικών του φάσεων μέσω της ανάδειξής τους. Η πρόθεση της διάνοιξης των ανοιγμάτων εσωτερικά του αιθρίου έχει ως στόχο την λειτουργία του κτιρίου ως ένα ενιαίο σύνολο, αλλά και την αξιοποίησή του ως χώρος εκδηλώσεων πέρα από σημείο αναφοράς. Η επαναφορά του αιθρίου στην πρωταρχική του μορφή θα φέρει μνήμες από το παρελθόν, της λειτουργίας του ως Δημοτική Αγορά.
Αξίζει να αναφερθεί πως σημεία που κτιρίου που έχουν καθαιρεθεί ή καταστραφεί, θα αντικατασταθούν, όπου είναι εφικτό, με όμοια μορφολογικά στοιχεία (υλικό και χρώμα) και θα υιοθετηθεί και ο ίδιος τρόπος κατασκευής.
Όσον αφορά το αίθριο, πέρα από την καθημερινή του χρήση του ως πλατεία (καθώς, όπως έχει ήδη αναφερθεί, προτείνεται η είσοδος στον εκάστοτε χώρο να πραγματοποιείται εσωτερικά και όχι από την πλευρά του δρόμου, όπως γίνεται μέχρι τις μέρες μας), πρόθεσή μας είναι να αξιοποιείται και ως χώρος συναθροίσεων, εκδηλώσεων, φεστιβάλ, κ.α., αλλά και για την εξυπηρέτηση των χώρων, όπως για παράδειγμα του αναψυκτηρίου και του εκθεσιακού χώρου.
Αρχικά, θεωρείται υψίστης σημασίας τόσο για την αξιοποίηση του αιθρίου όσο και για την άμεση σχέση αυτού με τα καταστήματα, το δάπεδό του να επανέλθει στην πρωταρχική του στάθμη. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την ακριβή του στάθμη, επομένως προτείνεται η διερεύνησή του.
Λόγω του προσανατολισμού του ιστορικού κτιρίου, κρίθηκε απαραίτητη η τοποθέτηση στεγάστρων στις μεγάλες του πλευρές για την σκίαση των χώρων εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά, ώστε η περιδιάβαση των επισκεπτών καθώς και η στάση τους να επιτυγχάνεται με τις καλύτερες δυνατές προδιαγραφές. Προτείνεται, ακόμα, η χρήση μηχανισμού στα στέγαστρα, προκειμένου αυτά πέρα από σκίαστρα, να αξιοποιούνται και ως στέγαστρα σε περιπτώσεις κακοκαιρίας.
Πέρα από την άνεση των επισκεπτών, η δημιουργία μιας τέτοιας κατασκευής θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως στοιχείο αναβίωσης των στοών που υπήρχαν στην πρωταρχική μορφή του κτίσματος, όπως προκύπτει και από τα ιστορικά στοιχεία.
Προκειμένου δε να οριοθετηθεί ο χώρος, προτείνεται η τοποθέτηση παρτεριών σε όλες τις πλευρές, αλλά και η διαφοροποίηση των υλικών, που θα χρησιμοποιηθούν. Τα παρτέρια της Νότιας όψης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους μόνιμους χρήστες του χώρου προκειμένου να φυτευτούν διάφορα βότανα και αρωματικά φυτά μεσογειακού τύπου.
Ένα, ακόμα, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που εμφανίζεται στην αρχική μορφή του κτιρίου, όπως και στα αντίστοιχα των στρατώνων, είναι το κεντρικά τοποθετημένο υδάτινο στοιχείο. Προτείνεται, λοιπόν, η ελαφρά υποβάθμιση ενός τμήματος του χώρου το οποίο θα μπορεί να γεμίζει νερό και λειτουργώντας ως δεξαμενή είτε να παρέχει δροσιά στους επισκέπτες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είτε να δημιουργεί ένα ιδιαίτερο περιβάλλον μέσω της αντανάκλασης στην επιφάνειά του της εικόνας των νεοκλασικών κτιρίων που το περιτριγυρίζουν. Παράλληλα, μπορεί να αποτελέσει και έναν χώρο παιχνιδιού για τους μικρούς επισκέπτες ή να κοσμεί τον χώρο, όταν αυτός αξιοποιείται για εκδηλώσεις.
Τέλος, για την συλλογή των ομβρίων υδάτων και της απορροής στο δίκτυο της πόλης, προτείνεται η χρήση σχαρών, η τοποθέτηση στον χώρο, στις όψεις των καταστημάτων, όπου υπάρχουν πλακίδια, υδατοδιαπερατού τάπητα, αλλά και η δημιουργία μιας ελαφριάς κλίσης στο αίθριο προς το κλιμακοστάσιο της εισόδου».
Πηγή: logotypos