Το μαρμάρινο κυλινδρικό τροπαιο στα Λεύκτρα της Βοιωτίας. Αναστηλώθηκε από τον καθηγητή Ορλάνδο (1887-1979). Το Τρόπαιο έστησαν οι Θηβαίοι μετά τη νίκη τους επί των Σπαρτιατών το 371 πΧ. Στην περίφημη μάχη νικήθηκαν οι Σπαρτιάτες που μέχρι τότε ήσαν αήττητοι και την ηγεμονική θέση πήρε η Θήβα-
Ήταν 11,000 Σπαρτιάτες εναντίον 6,000 Θηβαίων. Ο Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας εφάρμοσε για πρώτη φορά στην ιστορία των πολέμων τη “λοξή φάλαγγα” χαρίζοντας τη νίκη στη Θήβα. Η ιστορία τον έκρινε σαν τον ευφυέστερο στρατηγό όλων των εποχών.
