Αρχές του Οκτώβρη οι Ναζί κατακτητές θορυβημένοι από την συνθηκολόγηση των Ιταλών, ξεκινούν τις επιθέσεις με μια πρωτοφανέρωτη φασιστική βία ..
αρχές του Οκτώβρη οι Ναζί κατακτητές θορυβημένοι από την συνθηκολόγηση των Ιταλών, ξεκινούν τις επιθέσεις με μια πρωτοφανέρωτη φασιστική βία σε όλη την Ελλάδα, με στόχο να πάρουν κάτω από τον έλεγχό τους τα ιταλοκρατούμενα μέρη, να πάρουν τα ιταλικά όπλα που παραδόθηκαν από τους Ιταλούς στον ΕΛΑΣ και τρίτο και σπουδαιότερο να τσακίσουν το αντάρτικο που φούντωνε και να δώσουν αιματηρό μήνυμα στους άμαχους, άντρες, γυναίκες, γέρους και παιδιά που στήριζαν τους αντάρτες.
Τα μεσάνυχτα της 15ης προς την 16η Οκτώβρη ένας γερμανικός λόχος από επίλεκτους πολεμιστές, από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας φτάνει στο Μάζι (Οινόη Αττικής) και μέσα από ένα δύσκολο μονοπάτι κατευθύνονται προς τις Πόρτες με προορισμό τη Πύλη.
Στόχος τους να βρουν τα όπλα που είχαν συγκεντρωθεί εκεί την προηγούμενη μέρα, να τιμωρήσουν του Πυλιώτες και να κάψουν την Πύλη.
Τα ξημερώματα του Σαββάτου 16 Οκτώβρη 1943 ξεκινάει μια θρυλική μάχη. Οι Πυλιώτες, ειδοποιημένοι, με επικεφαλής τον ηρωικό αλλά και τραγικό έφεδρο λοχία Στέφα Μαλιάτση τσακίζουν τους επιδρομείς. Το βράδυ της ίδιας μέρας ολόκληρη η δύναμη εξοντώνεται: 100 νεκροί και 42 εναπομείναντες πιάστηκαν αιχμάλωτοι.
Τις επόμενες δυο μέρες, 17 -18 Οκτώβρη 1943, πολύ ισχυρές γερμανικές δυνάμεις κτυπούν τα Δερβενοχώρια. Οι κάτοικοι της περιοχής μαζί με τους ΕΛΑΣίτες του 34ου Συντάγματος τους αντιμετωπίζουν με γενναιότητα. Δερβενοχωρίτες κάτοικοι και αντάρτες δίνουν χρόνο στα γυναικόπαιδα να απομακρυνθούν σώζοντας τις ζωές του και μαζί ότι πολύτιμο μπορούσαν να μεταφέρουν από τα σπίτια του.
Το απομεσήμερο της 18ης Οκτώβρη οι μαχητές των Δερβενοχωρίων αποφασίζουν να υποχωρήσουν συντεταγμένα αφήνοντας τους Γερμανούς, οι οποίοι δεν τόλμησαν να δοκιμάσουν την καταδίωξη, να πυρπολήσουν τα Κρώρα – σχεδόν όλα τα σπίτια – την Πύλη – τα περισσότερα — τα Σκούρτα και την Πάνακτο – λιγότερα, Τα Καβάσαλα γλύτωσαν για… γραφειοκρατικούς λόγους γιατί αν και ξεχωριστή κοινότητα ανήκει στην Πάνακτο και δεν αναφερόταν στη λίστα με τα χωριά που έπρεπε να καούν.