Κίνησε η Όλγα μας πρωί από : Πάνος Ζέρβας
Κίνησε η Όλγα μας πρωί η Όλγα του Στραβάκου… ..μια αληθινή ιστορία Τραγούδι από την εποχή του εμφυλίου πολέμου.
Η Όλγα Στραβάκου σκοτώθηκε από όλμο που ξέφυγε, στην περιοχή της Ραψάνης, το 1948. Ο πατέρας της, πλούσιος τσέλιγκας χρυσοπλήρωσε το τραγούδι αυτό που το ζήτησε για να τιμηθεί η μνήμη της. Το τραγούδι γράφτηκε από τον Βάιο Μαλλιάρα που καταγόταν από τον Πυργετό. * «Σήμερα ελάχιστοι θυμούνται και ακόμα λιγότεροι επηρεάζονται πλέον από όσα έγιναν τότε» «Δεν ξέρω αν είναι αλήθεια αυτό που λες… Νομίζω ότι θα ισχύει σε είκοσι ή τριάντα χρόνια, όταν η γενιά μου θα έχει φύγει, αλλά σήμερα είναι πάρα πολλοί εκείνοι που θυμούνται και επηρεάζονται από όσα έγιναν τότε.
Ειδικά ο επιζών κόσμος του ΕΑΜ καλείται να εκτελέσει την τελευταία του σημαντική αποστολή. Να συντηρήσει το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα, υιού του πατρός του, της κατεξοχήν υπεύθυνης φιγούρας για τον Δεκέμβρη…» Ο τόνος του Ερμή είχε γίνει σαρκαστικός. «Αυτό που είπες ισχύει βέβαια για τις νεότερες γενιές. Για να φτάσουμε ως εδώ πέρασαν κιόλας πολλά χρόνια, ώσπου η ελληνική κοινωνία να βρει τις ισορροπίες της.
Στρεβλές και αντιαισθητικές ισορροπίες, κατά την ταπεινή προσωπική μου γνώμη, αλλά αυτό ελπίζω να μην προλάβουμε να το κουβεντιάσουμε σήμερα…» «Ουαί τοις ηττημένοις… Αλλά, οι νικητές;» είπε ο Κίμωνας καθώς κατευθύνονταν και πάλι προς την καφετέρια. Ο Ερμής στάθηκε για λίγο μπροστά σε μια διαφημιστική φωτογραφία του ΕΟΤ από τους Δελφούς. «Εκτός από τους νεκρούς, που υποθέτω περνάνε αυτοδικαίως σε ένα πεδίο απαθείας, όλοι οι εναπομείναντες ήταν ταυτόχρονα νικημένοι… Μην ετοιμάζεσαι να αντιδράσεις πάλι, θυμήσου ότι δεξιοί και αριστεροί σφαχτήκαμε επιδιώκοντας το ίδιο ακριβώς πράγμα – και οι δύο εκδοχές, σοσιαλισμός και καπιταλισμός, είναι εκδοχές του ιδίου, του δυτικού παραδείγματος. Αυτού που ήδη έχει χρεοκοπήσει στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, αυτού που οδηγεί ολόκληρο τον υπόλοιπο πλανήτη σε πολιτικό και οικολογικό αδιέξοδο…
Για ποιους νικητές, λοιπόν, μου μιλάς;» «Όλα λοιπόν έγιναν άδικα; Δεν είχαν νόημα;» Ο Ερμής ατένισε για λίγο τον νεαρό φοιτητή κι έσκυψε το κεφάλι. «Για ένα πουκάμισο αδειανό… Αυτή είναι η δική μου ετυμηγορία. Η ζωή κάνει κύκλους, η ιστορία κάνει κύκλους, οι άνθρωποι νομίζουν ότι κινούν την ιστορία προς τα εμπρός, ώσπου ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι αυτή έχει γυρίσει ακόμα πιο πίσω πίσω και από το σημείο εκκίνησης. Ο μύθος του Σίσυφου είναι ο κατ’ εξοχήν ιστορικός μύθος» «Δεν μίλησες καθόλου για την δική σου δράση και διαδρομή…» «Αυτό θα ήταν πραγματικά δύσκολο για μένα… Αν δεν υπάρχει πραγματική δικαίωση για ένα κίνημα, για μια επανάσταση, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική προσωπική δικαίωση για κάποιον που συμμετείχε όσο εγώ» «Ο εικοστός αιώνας υπήρξε αιώνας φρίκης…» Ο Ερμής τον κοίταξε συλλογισμένος και κούνησε το κεφάλι του δείχνοντας πως δεν συμφωνεί.
3 «Όλοι οι αιώνες της ανθρώπινης ιστορίας είναι αιώνες φρίκης, ακόμα και αυτοί που εξιδανικεύει η επίσημη, η σχολική Ιστορία. Αυτοί, ίσως είναι οι χειρότεροι…» Ο Κίμωνας τον κοίταζε δύσπιστα, αλλά είχε κουραστεί κι αυτός. Το εικοσάχρονο κεφάλι του προσπαθούσε απεγνωσμένα να παραμερίσει όσα ήδη θεωρούσε ως δεδομένα. Καταλάβαινε ότι έπρεπε να τα δει όλα από την αρχή. Ο Ερμής έκανε λίγα βήματα στην ομίχλη, ο Κίμωνας δεν τον διέκρινε. Τον άκουγε όμως, μουρμούριζε κάτι σαν τραγούδι. Ξαφνικά ο Ερμής άρχισε να τραγουδάει δυνατά, με τον παραδοσιακό τρόπο. «Άειντε ορέ Κίνησε η Όλγα μας πρωί Ορέ ν- η Όλγα του Στραβάκου Την μάνα της να πάει να ιδεί Άειντε ορέ τη μάνα της να πάει να ιδεί ααααα-χ απάνω στη Ραψάνη μωρέ κι ο Χάρος την περίμενε Άειντε κι ο Χάρος ν’ απ’ όλους διάλεξε ωωωωωχ, ωωωχ ορέ την Όλγα χαϊδεμένη μωρέ, τα νιάτα της μωρέ, δε σκέφτηκε…» Ο Κίμωνας έμεινε καθηλωμένος. Ποια ήταν η Όλγα; «Η Όλγα Στραβάκου. Μια κοπέλα γύρω στα δεκαοχτώ, κόρη ενός πλούσιου τσέλιγκα, του Γιώργη Στραβάκου. Σκοτώθηκε κατά λάθος στη Ραψάνη, το Σεπτέμβρη του 1948» «Πως σκοτώθηκε;»
4 «Μόλις είχε γυρίσει στο σπίτι της, βγήκε στο μπαλκόνι. Στο χωριό ήταν αντάρτες κι απέξω στρατός, που χρησιμοποίησε όλμους. Ένας απ’ αυτούς ξέφυγε και τη σκότωσε» «Και το τραγούδι;» «Ένα χρόνο μετά ο πατέρας της πήγε στον Βάιο Μαλλιάρα και τον παρακάλεσε – θέλω Μαλλιάρα να μου το φτιάξεις το κορίτσι τραγούδι!» Έμειναν για λίγο σιωπηλοί, άναψαν τσιγάρα. «Το τραγούδι ηχογραφήθηκε στα 1950 και το βρήκα σ’ ένα δισκοπωλείο στο Παρίσι, το είχε Έλληνας και έφερνε δίσκους για την ελληνική του πελατεία. Πήρα το δισκάκι γιατί μου άρεσε ο Μαλλιάρας, ήταν από τους μεγάλους κλαριτζήδες της εποχής του. Ένας θεός ξέρει πόσες φορές το άκουσα, ο δίσκος έλιωσε στο πικάπ. Αλλά τις λεπτομέρειες για την Όλγα τις έμαθα χρόνια αργότερα» Ο Ερμής αναστέναξε. «Δε λέει να σηκωθεί αυτή η ομίχλη…»
(Απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Το νησί της Καλυψώς». Υπό έκδοση, στις εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ. Η συζήτηση γίνεται τον Ιούνιο του 1982, στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στον φοιτητή Κίμωνα και τον Ερμή, βετεράνο του Εμφυλίου