“Θαμμένα Όνειρα, Ζωντανές Αναμνήσεις” στην Τεχνητή Λίμνη του Μόρνου

Photo 78375028 © SOREAN STEFAN | Dreamstime.com

Θυμάμαι το Λιδωρίκι και την λίμνη του Μόρνου ως μια όμορφη, μεγάλη παράκαμψη στο δρόμο για την Παύλιανη. Μια παρέα συγγενών και φίλων όργωνε τη Στερεά Ελλάδα τη δεκαετία του 80 και εγώ στο πίσω κάθισμα ενός Wartburg να ρουφάω εικόνες από μια Ελλάδα που ενώ χάθηκε, είναι πάντα εκεί. Όταν πήρα στα χέρια μου το βιβλίο “Θαμμένα Όνειρα, Ζωντανές Αναμνήσεις” του Κωνσταντίνου Μπερτσιά όλες αυτές οι αναμνήσεις γύρισαν στο μυαλό μου.

Ο συγγραφέας άφησε τον τόπο του αρκετά χρόνια πριν την τελική χρήση της λίμνης για την υδροδότηση της Αθήνας. Αυτό που καταφέρνει στο βιβλίο του είναι να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη μέσα από τις περιγραφές του, άλλες με μυθιστορηματική γραφή, άλλες σε προσωπικό τόνο, καθώς αποτυπώνει όσα έζησε.

H ιστορία εξελλίσεται στα 18 κεφάλαια στην περιοχή της κοιλάδας που μετατράπηκε σε λίμνη, με όσα περιγράφονται στο βιβλίο των 194 σελίδων να αποτελούν μια γνήσια καταγραφή των λαϊκών παραδόσεων, του κύκλου της ζωής όπως τον όριζε η φύση, και των οικογενειακών και φιλικών δεσμών όπως νοηματοδοτούνταν στην ελληνική επαρχία μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο νεαρός Κώστας μεγαλώνει μέσα σε σκληρές αλλά βαθιά ανθρώπινες συνθήκες. Στα 18 κεφάλαια περιγράφονται, ευχάριστα για τον αναγνώστη, οι ελλείψεις, η εφευρετικότητα, η παιδική ηλικία, οι μυρωδιές από την τυρόπιτα της μητέρας, τα μακρυά μαλλιά μπροστά στον χωροφύλακα, το άλογο ως μέλος της οικογένειας, η συνεργατικότητα των οικογενειών.

Και στον αντίποδα το κάλεσμα της Αθήνας, είτε για σπουδές, είτε για ασφάλεια ή ακόμα και για ένα οικόπεδο στο Κολωνάκι που δεν αγοράστηκε ποτέ!

Το βιβλίο, προσωπικά, με παρακίνησε να ψάξω την ιστορία του τόπου και να επαναπροσδιορίσω την επόμενη εκδρομή μου. H ιστορία ξεκινάει πίσω στα τέλη της δεκαετίας του 60, με τα υδρόμετρα να δείχνουν ότι ο ποταμός Μόρνος ήταν “ικανός” μαζί με τα νερά των παραπόταμών του να ξεδιψάσει μια Αθήνα που όλο και μεγάλωνε χάρη στην έκρηξη της αστυφιλίας, το άτυχο αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων.

Τα πρώτα έργα ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ολοκληρώθηκαν το ’79 και η λίμνη με το φράγμα της και το κανάλι ξεκίνησαν να λειτουργούν το 1981. Όταν τα νερά υποχωρούν, το χωριό Κάλλιο έρχεται στην επιφάνεια δημιουργώντας ένα απόκοσμο σκηνικό. Η κοιλάδα, όμως, που πρόσφερε ζωή στις οικογένειες της περιοχής είναι πλέον η λεκάνη της λίμνης.

Το οξύμωρο είναι ότι η λίμνη είναι ενταγμένη στο Natura και αποτελεί σπουδαίο υδροβιότοπο. Έκλεψε μα έδωσε και ζωή. Το βιβλίο πέρα από τον τοπικό του χαρακτήρα αφήνει σπουδαίο αποτύπωμα για τις μνήμες που κρατάει ζωντανές. Τα τοπωνύμια, τις συνήθειες, τα πάθη, τις λύπες και τις χαρές των ανθρώπων. Διαβάζεται ευχάριστα και σας το προτείνω ανεπιφύλακτα.

*
Ο Άρης Γαβριελάτος είναι διευθυντής περιεχομένου της αθηΝΕΑς. Είναι κοινωνιολόγος με μεταπτυχιακές σπουδες στον Κοινωνικό Αποκλεισμό και το Φύλο. Αρθρογραφεί για βιβλία, θέατρο και μουσική, ενώ αγαπημένο του hobby είναι το ορεινό τρέξιμο