Μαζαρέκα από Πυργάρι

ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΑ ,  ΤΟΠΟΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ..απονΧ Μίχα
(Αρχαίες Ευνοστίδες – Μαζαρέκα Σκούρτων )Ευνοστίδαι :

Ήταν   Αττικός Δήμος ,  που είχε επώνυμο  τον θρυλικό  Ταναγραίο ήρωα  Εύνοστο . Ανήκε  αρχικά  στην Αντιγονίδα και αργότερα στην Πτολαιμαίδα Φυλή . Αναφέρεται  σε κατάλογο των Δήμων της Αττικής του 229- 200 π.χ  και   βρισκόταν βόρεια της Πάρνηθας , κοντά στην οδό του Απόλλωνος που περνούσε στην κοιλάδα του Ασωπού κοντά στην Τανάγρα .
Η θέση αυτή , όπως προσδιορίζεται ,  από τις διάφορες Ιστορικές πηγές ,  σε συνδυασμό πάντα και με τα σημερινά ευρήματα  της Αρχαιολογικής υπηρεσίας ,  βρίσκεται  εντός των  Γεωγραφικών και Διοικητικών ορίων , της Τοπικής Κοινότητας Σκούρτων Δερβενοχωρίων  , του νεοσύστατου Δήμου Τανάγρας και συγκεκριμένα  στην θέση Μαζαρέκα  .
Ο Ιστορικός  Γεώργιος   Τσεβάς  στο Βιβλίο του η Ιστορία των Θηβών και της Βοιωτίας (1926) αναφέρει το πόλισμα αυτό ως Ευνοσιδαις , πιθανόν από παράφραση της λέξης και το τοποθετεί  , στην ίδια περιοχή  και ειδικότερα σε απόσταση μίας ώρας  περίπου από τα Σκούρτα , στις παρυφές της βουνοκορφής  Πυργάρι , όπου βρίσκονται και  τα ερείπια αρχαίου πύργου (φρουρίου ) ,  σε ύψος 736 μ  . Δηλαδή στην βορειοδυτική πλευρά της Πάρνηθας , κοντά στην Αρχαία Τανάγρα ,  ανατολικά και  Βόρεια των Δερβενοχωρίων πολύ κοντά στα  σύνορα με την Αττική ( Μαυρόρεμα) και στα Βόρεια του Πύργου αυτού , όπου πράγματι σύμφωνα και με νεότερες έρευνες της Αρχαιολογικής υπηρεσίας και του Πανεπιστήμιου STANFORD USA  , σώζονται ερείπια  οικισμού κλασικών χρόνων .
Είναι γνωστό ότι εξω από την πόλη  της Τανάγρας μεταξύ πολλών άλλων  σπουδαίων μνημείων και Ιερών , υπήρχε το τέμενος του Αχιλλέα  και ηρώο του Ευνόστου. Ο Παυσανίας επαινούσε τον τρόπο με τον οποίο οι Ταναγραίοι είχαν διατάξει τα Ιερά τους λέγοντας ότι από όλους τους Έλληνες ,.. οι Ταναγραίοι  είχαν κανονίζει ΄΄ καλύτερα τα των θεών΄΄  , επειδή είχαν κτίσει τους ναούς τους , Ψηλότερα από την Πόλη ,΄΄ εν τόπο καθαρώ και εκτός των ανθρώπων”

Πυργάρι 736 μέτρα

Ο Ευνοστος ήταν  Μυθικός  ήρωας του Δήμου των Ευνοστιδών και κατ’ άλλους  δαίμονας  , γιος  του Ελιέα και της Σκιάδας, που τον λάτρευαν ιδίως στην Τανάγρα ως προστάτη των Ποντοπόρων από τις τρικυμίες (πράγμα που εξηγεί και το όνομά του , καλή επιστροφή ) , αλλά και των στεριανών από τους σεισμούς και την ξηρασία  . Για τον Ευνοστο παραδίδει ο Πλούταρχος που αντλεί τις πληροφορίες του από την ποιήτρια Μύρτιδα από  την Ανθηδόνα , η οποία υπήρξε και δασκάλα του Πινδάρου  ότι επειδή ο ήρωας Έυνοστος ανατράφηκε από την νύμφη Ευνόστη , πήρε από εκείνη το όνομά του . Ήταν ωραίος , δίκαιος , αυστηρός , ζούσε με σωφροσύνη και εγκράτεια και δεν ανταποκρινόταν στον παράφορο  έρωτα της κόρης του Κολωνού και εξαδέλφης του   Όχνας ,    η οποία για να τον εκδικηθεί,  κατήγγειλε στους  αδελφούς της Έχεμο , Λέοντα , Βουκόλο   , ότι εκείνος αποπειράθηκε να την βιάσει . Τα αδέλφια της οργίστηκαν και μετά από παρότρυνση της Όχνας , έστησαν ενέδρα στον νεαρό Ευνοστο και τον σκότωσαν . Όταν όμως αποδείχθηκε η αθωότητά του , καθώς η Όχνα  μετάνιωσε για την πράξη της και αποκάλυψε την αλήθεια στον πατέρα του Ευνόστου, ο οποίος πληροφόρησε με την σειρά του τoν Κολωνό ,  η Όχνα  αυτοκτόνησε ,  πέφτοντας από  Βράχο και τα αδέλφια της καταδικάστηκαν να ζουν αιώνια κυνηγημένοι, φεύγοντας μακριά από την πατρίδα τους  .
Οι Ταναγραίοι τιμώντας την αρετή του Ευνόστου του έστησαν ηρώο   και το περιέβαλαν με άλσος . Το τέμενος αυτό έμεινε άβατο και απροσπέλαστο για τις γυναίκες . Μάλιστα όταν είχαν σεισμούς , ανυδρία η θεομηνίες οι Ταναγραίοι απορούσαν και αναζητούσαν μήπως κάποια γυναίκα είχε ξεφύγει από την προσοχή των φυλάκων και είχε πλησιάσει το άλσος  του . Πίστευαν επίσης , ότι επιφανείς άντρες ,  είχαν συναντήσει τον Ευνοστο να πηγαίνει προς την θάλασσα για να πλυθεί (λουστεί) προκειμένου να εξαγνιστεί , επειδή κάποια γυναίκα είχε μπει στο τέμενος του και το είχε μολύνει  .  Την παράδοση την σχετική με τον Ευνοστο την αναφέρει εκτός από τον Πλούταρχο  και ο Διοκλής ο Πεπαρήθιος , στο έργο του Περί Ηρώων .
Οι Αρχαίες Ευνοστίδαις σε συνδυασμό πάντα  με τις  πηγές που προσδιορίζουν την θέση της  και με τα σημερινά ευρήματα της αρχαιολογικής σκαπάνης  ,  ταυτίζονται με τις Ευνοσίδαις που αναφέρει ο Τσεβάς   και   η αναμφισβήτητη  θέση της ,  κατά πλήρη  ακολουθία και  αντιστοιχία  όλων των στοιχείων είναι η σημερινή Μαζαρέκα  με την απέραντη θέα στην Ταναγραική γή και τον Ευβοϊκό κόλπο , αναδεικνύοντας έτσι περίτρανα  και την  Ιστορική σχέση,  στους αιώνες , των Δερβενοχωρίων με την Τανάγρα .