Η διάκριση Ορεινών- Πεδινών, ανάγεται στην Εθνοσυνέλευση της Γαλλικής Επανάστασης του 1789. Τότε, οι ριζοσπαστικοί με τις πλέον επαναστατικές ιδέες, κατέλαβαν το άνω αριστερό μέρος της αίθουσας της Εθνοσυνέλευσης και ονομάσθηκαν Ορεινοί επειδή τα έδρανά τους ήταν στο ψηλότερο μέρος του αμφιθεάτρου. Μεταξύ των Ορεινών ήταν ο Νταντόν, ο Μαρά, ο Σαιν Ζυστ και άλλοι από την ομάδα των Επαναστατών της Γαλλικής Επανάστασης.
Για χρόνια πλάγιαζα νωρίς. Μερικές φορές, μόλις έσβηνα το κερί, τα μάτια μου έκλειναν τόσο γρήγορα, ώστε δεν πρόφταινα ν’ αναλογιστώ: «Με παίρνει ο ύπνος».
(οι πρώτες μνημειώδεις φράσεις από το «Αναζητώντας τον Χαμένο χρόνο»)
Marcel Proust, 1871-1922
Σπούδασε νομικά, πολιτικές επιστήμες και φιλοσοφία. Yπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους του 20ου αιώνα κι ένας από τους πιο σημαντικούς κριτικούς της εποχής του. Tο έργο του προκάλεσε έναν τεράστιο αριθμό από αναλυτικές εργασίες και συνθετικές μελέτες και επηρέασε πολλούς κατοπινούς λογοτέχνες. Το έργο της ζωής του ήταν το “Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο” που θεωρείται το καλύτερο μυθιστόρημα όλων των εποχών.
•Οι κάτοχοι του απροσμέτρητου πλούτου απαρτίζουν αρκετές «φυλές», ματαιόοδοξες ,ψωνισμένες,ανήθικες,βρώμικες,ξιπασμενες.
Μεταξύ όμως αυτών ξεχωρίζει μια την οποία υπολήπτομαι και θαυμάζω.Τη φυλή των υπέρ πλουσίων που απέκτησε το πλούτο χαρις στην επινοητητικοτητα ,την αυτοδημιούργητη τόλμη ,τη γνώση,αλλά και τη σκληρή προσωπική εργασία.
Όταν το τελικό αποτελεσμα πέρασε τα σαράντα κύματα και τους χιλιους κινδυνους αποτυχιας.Αυτή η φυλή είναι πηγή ραγδαίας κατακλυσμικής προόδου για την ανθρωπότητα.Αν και συχνά σκληροί στο επιχειρείν αξιοποιούν τη δυναμη προς θετική κατεύθυνση.
Σπάνε αβγά αλλά δημιουργούν την ομελέτα.Μια από τις μεγάλες δυνάμεις που διαθέτουν είναι η δυναμη να επιβάλλουν το θέμα της συζήτησης. •Ο Ελον Μασκ έκανε ένα tweet με μια λέξη ελληνική και την έγραψε και ελληνικά.ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ.Ουδεν άλλο.Μια λέξη.Ίσως την θυμήθηκε στο διήμερο που πέρασε στις Κυκλαδες.Δεν είναι λίγος χρόνος ένα διήμερο.Αυτοί οι άνθρωποι μαθαίνουν γρήγορα και συλλαμβάνουν τα «πέραν των πραγμάτων» νοήματα,κατα Ράμφο,αστραπιαία.Εκατομμυρια άνθρωποι ψάχνονται τώρα τι ήθελε να πει.Μεταξύ δε αυτών και κυβερνήσεις,γιατί μια λέξη όπως αυτή εν δυνάμει μπορει να επηρρεασει.Όχι βέβαια αν τη πω εγώ.Αν τη πει ο Ελον Μασκ ή ο Μπιλ Γκειτς. •Είναι προφανές ότι αναφερόταν στην Ουκρανία.Η πρωτογενής ελληνική ρίζα της διαλεκτικής είναι ο διάλογος.Ο τρόπος συνενόησης των ελευθερων ανθρώπων έλεγαν οι προγονοι μας ενώ ο τυραννος «μονολογεί».
Αλλά η διαλεκτική ως τρόπος σκέψης και κατανοησης του κόσμου,έχει αλλάξει ρότα στην μακραίωνη πορεία της.Δεν είναι μόνο ο διάλογος.Ειναι η αρμονική αλλά αεναως μαχόμενη συνύπαρξη-ενότητα-των αντιθεσεων.Ότι η «θέση» παράγει την «αντίθεση» και αυτά συναρμόζονται στην «σύνθεση» που με τη σειρά της αποτελεί μια «νέα θέση».Ο πρώτος νόμος του διαλεκτικού υλισμού.Από τον Χέγκελ στον Μαρξ και τον Έγκελς.Αλλά και στον πρόδρομο μεσαιωνικό καλόγερο που μίλησε για την Coincidentia oppositorum (η σύμπτωση των αντιθετων).Η μυστικη ενοτητα των αντιφάσεων του αείμνηστου φιλου μου Γιάννη Καραχισαρίδη,ενα έργο που άξιζε ένα μεγαλύτερο κύκλο προσοχής. •Ο Ελον Μασκ δεν φλυάρησε όπως εγώ.Έγραψε στο tweet τη λεξη ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ.Δηλαδή υπέδειξε την οδό και το εργαλείο της ειρήνης αλλά και την ετεροκλητη αντιθετική ουσία της. •Σας ζάλισα.
Καλημέρα σε όσους άντεξαν να το διαβάσουν.Πάω στο Δικαστηριο.Σε μια παρεμφερή διαλεκτική.
«Το ότι ερωτευόμαστε τόσο απότομα, οφείλεται μάλλον στο ότι η διάθεση για έρωτα έχει εκδηλωθεί πριν δούμε το προσφιλές πρόσωπο – η ανάγκη επινοεί τη λύση της.
Η εμφάνιση του προσφιλούς προσώπου δεν είναι παρά το δεύτερο στάδιο στην προγενέστερη ανάγκη να ερωτευτούμε.
Η ερωτική μας πείνα αρπάζεται από τα δικά του χαρακτηριστικά, και η λαχτάρα μας στερεοποιείται πάνω του».
«Σύμφωνα με τον Όσκαρ Ουάιλντ, κάθε φορά που ερωτευόμαστε, απαιτείται να θριαμβεύσει η ελπίδα επί της αυτογνωσίας.
Ερωτευόμαστε ελπίζοντας ότι δεν θα βρούμε στον άλλο όσα γνωρίζουμε ότι ενυπάρχουν σε μας: τη δειλία, την αδυναμία, την οκνηρία, την ανειλικρίνεια, τους συμβιβασμούς, την ωμή βλακεία.
Κυκλώνουμε σε ένα ερωτικό σιρίτι τον καλό μας ή την καλή μας, και αποφασίζουμε πως, κατά κάποιον απροσδιόριστο τρόπο, ότι περικλείεται από αυτό δεν θα βαρύνεται από τα δικά μας ελαττώματα και άρα θα είναι αξιέραστο.
Βρίσκουμε στο προσφιλές μας πρόσωπο μια τελειότητα που αδυνατούμε να την διακρίνουμε στον εαυτό μας και ελπίζουμε ότι, μέσω της ένωσης μας μαζί του, κάπως θα γίνει και θα καταφέρουμε να διατηρήσουμε (παρά τις αντενδείξεις της αυτογνωσίας μας) μια έστω επισφαλή πίστη στο ανθρώπινο γένος».
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Αλέν ντε Μποττόν, Μικρή Φιλοσοφία του Έρωτα, εκδ. Πατάκη.
O Αλέν ντε Μποτόν (Alain de Botton) (20 Δεκεμβρίου 1969) είναι Ελβετός συγγραφέας, φιλόσοφος και τηλεοπτικός παρουσιαστής. Ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα βιβλία και οι εκπομπές του πραγματεύονται σύγχρονα θέματα τονίζοντας τη σχέση της φιλοσοφίας με την καθημερινότητα. Σε ηλικία 23 ετών, εξέδωσε τη Μικρή φιλοσοφία του έρωτα (Εκδόσεις Πατάκη 2003), η οποία πούλησε δύο εκατομμύρια αντίτυπα. Άλλα σημαντικά βιβλία του είναι Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου (Εκδόσεις Πατάκη 2006), Περί του κοινωνικού status (Εκδόσεις Πατάκη 2005), και Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας (Εκδόσεις Πατάκη 2007). Τον Άυγουστο του 2008, ίδρυσε μαζί με άλλους ένα νέο εκπαιδευτικό κέντρο στο κεντρικό Λονδίνο το Σχολείο της Ζωής. Το Μάιο του 2009, ήταν ένας εκ των ιδρυτών ενός νέου αρχιτεκτονικού οργανισμού ονόματι Living Architecture. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, ο Αλέν ντε Μποτόν ανακηρύχθηκε επίτιμος εταίρος του Βασιλικού Ινστιτούτου Βρετανών Αρχιτεκτόνων ως αναγνώριση των υπηρεσιών του στην αρχιτεκτονική. Το 2011, ο Μποτόν εξελέγη Εταίρος της Βασιλικής Εταιρίας Λογοτεχνών.
Η ενασχόληση του Γάλλου μαθηματικού Εμίλ Μπορέλ με το πόκερ τον οδήγησε, το 1921, να διερευνήσει το ζήτημα της ύπαρξης μιας βέλτιστης στρατηγικής, η οποία, αν ακολουθηθεί, υπερισχύει όλων των υπολοίπων. Η έννοια της εξαπάτησης βρέθηκε στο επίκεντρο της μελέτης του Μπορέλ «La théorie du jeu et les équations intégrales à noyau symétrique gauche», που ξεκίνησε από τις στρατηγικές του πόκερ και διευρύνθηκε σε τομείς όπου εμφανίζεται η έννοια της σύγκρουσης, όπως η οικονομία, η γεωπολιτική και οι κοινωνικές σχέσεις.
Γράφει οΜιχαήλ Μακεδόνας, φοιτητής επί πτυχίω
Πατέρας της θεωρίας παιγνίων θεωρείται ο Τζον φον Νόιμαν, ο οποίος όρισε ως παίγνιο «κάθε κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων στην οποία ο κάθε παίκτης καλείται να λάβει μια απόφαση, γνωρίζοντας ότι και οι άλλοι παίκτες παίρνουν αποφάσεις και ότι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης ορίζεται από το σύνολο των αποφάσεων που έχουν λάβει οι παίκτες». Στο άρθρο του «Theory of Parlor Games», το 1928, απέδειξε μαθηματικά ότι υπάρχει πάντα ένας ιδανικός τρόπος δράσης σε παιχνίδια δύο παικτών όπου το κέρδος του ενός είναι πάντοτε η ζημιά του άλλου. Το βιβλίο των Τζον φον Νόιμαν και Όσκαρ Μόργκενστερν «Theory of Games and Economic Behavior», του 1944, αποτελεί την αφετηρία της θεωρίας παιγνίων ως μιας μαθηματικής επεξήγησης των οικονομικών συγκρούσεων1.
Συνοψίζοντας το δόγμα Χαρσανί – Ώμαν: «Άτομα με ίδια πληροφόρηση θα κάνουν ακριβώς τις ίδιες προβλέψεις». Το θεωρητικό αδιέξοδο της ύπαρξης συγκρούσεων μεταξύ ορθολογικών παικτών, των οποίων οι πεποιθήσεις είναι ευθυγραμμισμένες με συνέπεια, εξηγείται από τη θεωρία παιγνίων ως αποτελέσματα της ασυμμετρίας πληροφόρησης, δηλαδή της απόκρυψης πληροφοριών. Ως «αντεπιλογή» (adverse selection), στα προβλήματα της θεωρίας παιγνίων, ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία «προσελκύεις εκείνους με τους οποίους έχεις την μικρότερη επιθυμία να συνεργαστείς». Κάθε ασφαλιστήριο συμβόλαιο αποτελεί ένα “στοίχημα” μεταξύ της ασφαλιστικής εταιρείας και του υποψήφιου πελάτη της. η θεωρία παιγνίων –όταν εμφανίζεται το πρόβλημα της ανεπιθύμητης επιλογής– προτρέπει σε προβληματισμό ως προς τα κίνητρα με βάση τα οποία κάποιος εκφράζει έντονη επιθυμία συνεργασίας και απαντά πως η βέλτιστη στρατηγική προσέγγιση είναι «να προτιμάς εκείνους οι οποίοι έχουν τη μικρότερη επιθυμία να συνεργαστούν μαζί σου». Ο κίνδυνος στην προκειμένη περίπτωση σε ό,τι αφορά τις ασφαλιστικές εταιρείες αφορά στην απόκρυψη πληροφοριών πριν τη σύναψη συμβολαίου.
Η ασύμμετρη πληροφόρηση εμφανίζεται και μετά τη σύναψη ενός ασφαλιστικού συμβολαίου. Οι ασφαλιστικές εταιρείες αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο εμφάνισης ηθικού κινδύνου (moral hazard), κίνδυνο της αρνητικής επιρροής της σύναψης ενός ασφαλιστικού συμβολαίου στη συμπεριφορά του ασφαλισμένου, δηλαδή το ενδεχόμενο αλλαγής της στάσης του απέναντι στον ασφαλισμένο κίνδυνο, αφού πλέον η επέλευσή του θα του κοστίσει λιγότερο.
● Τα «μεταχειρισμένα αυτοκίνητα» Το υπόδειγμα «μεταχειρισμένων αυτοκινήτων» του Τζορτζ Άκερλοφεξηγεί τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ασυμμετρία πληροφόρησης σε μια αγορά: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μια αγορά μεταχειρισμένων όπου την πληροφορία για το αν ένα αυτοκίνητο είναι σε καλή ή σε κακή κατάσταση την έχουν οι πωλητές. Ο αγοραστής δεν μπορεί να μαντέψει ποια είναι η κατάσταση των αυτοκινήτων κι έτσι επιλέγει να ξοδέψει ένα ποσό που αντιστοιχεί στη μέση ποιότητα των αυτοκινήτων. Ένα αυτοκίνητο σε καλή κατάσταση δεν θα μπορούσε να πωληθεί στη μέση τιμή, δηλαδή σε τιμή χαμηλότερη της αξίας του, κι έτσι αποσύρεται από την αγορά. Η απόσυρση του καλού μεταχειρισμένου αυτοκινήτου μειώνει τη μέση ποιότητα και άρα τη μέση τιμή. Το αμέσως επόμενο ακριβότερο (στη βάση της πλήρους πληροφόρησης) μεταχειρισμένο αυτοκίνητο αποσύρεται ακολούθως από την αγορά για τους ίδιους ακριβώς λόγους και αυτό θα συμβαίνει έως ότου τα αυτοκίνητα που θα μείνουν στην αγορά θα είναι αυτά τα οποία κανείς δεν θα θέλει να αγοράσει. Αντίστοιχα, αν η ασφαλιστική αγορά επιχειρούσε να στηριχθεί στους φέροντες τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποψήφιους πελάτες, θα κατέρρεε. Η αύξηση της τιμής των ασφαλίστρων, δηλαδή, είναι μια αντανάκλαση της ασυμμετρίας πληροφόρησης.
● Το δίλημμα του φυλακισμένου Στην εφαρμογή του διλήμματος του φυλακισμένου2 σε δυοπώλιο, οι δύο επιχειρήσεις – κρατούμενοι επιλέγουν να πωλούν το προϊόν τους σε ισορροπία Nας και όχι στο κατά Παρέτο άριστο σημείο –δηλαδή στο σημείο μέγιστης συνολικής ωφέλειας– και χάνουν κέρδη. Υπάρχει, όμως, ένας κερδισμένος αυτού του «laissez faire»: οι καταναλωτές. Ο ιδιωτικός ανταγωνισμός του δυοπωλίου οδηγεί σε κοινωνικό όφελος, αποκαλύπτοντας έτσι την ύπαρξη του «αόρατου χεριού» του Άνταμ Σμιθ.
● Η «κατάρα του πλειοδότη» Ο όρος «κατάρα του πλειοδότη»3προκύπτει από το ενδεχόμενο ο νικητής ενός πλειστηριασμού τελικά να έχει υπερτιμήσει το αντικείμενο που απέκτησε. Τον όρο αυτόν πιθανότατα δεν τον γνώριζαν οι εταιρείες που πλειοδότησαν και απέκτησαν, έναντι τεράστιων ποσών, τους τρεις σταθμούς παραγωγής λιγνίτη της κοιλάδας Latrobe. Οι νικητές της διαδικασίας υπέβαλαν προσφορές με βάση τις τιμές του υψηλότερου επιπέδου του εύρους διαφορών των τιμών των διαφορετικών μελετών. Οι διαφορετικές προσφορές ήταν προϊόντα διαφορετικών εκτιμήσεων για μια κοινή αξία. Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι ακόμα και η μέση προσδοκία των εταιρειών ήταν αισιόδοξη. Κάτι αντίστοιχο συνέβη με τη δημοπρασία για τις άδειες κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενιάς το 2000 στη Γερμανία.
Οι “στροφές” του οικονομικού κύκλου της ασφαλιστικής αγοράς συχνά είναι απότομες. Φοβούμενες να είναι οι πρώτες που θα αυξήσουν τα ασφάλιστρα, οι ασφαλιστικές εταιρείες ανέχονται τη μείωση των κερδών για αρκετά χρόνια, αφήνοντας την οικονομική πίεση να αυξηθεί. Κάθε υποψήφιος πελάτης μιας ασφαλιστικής εταιρείας μπορεί να δει και να συγκρίνει τις τιμές των καλύψεων των εταιρειών πολύ εύκολα πλέον, μέσω ευρέως διαδεδομένων ηλεκτρονικών εφαρμογών, και οι περισσότεροι, λόγω οικονομικού αναλφαβητισμού, επιλέγουν τη χαμηλότερη τιμή. γι’ αυτόν τον λόγο τα χαμηλά ασφάλιστρα τροφοδοτούν τις πωλήσεις και είναι ζωτικής σημασίας για τον ανταγωνισμό.
Η αβεβαιότητα σε σχέση με την πρόβλεψη μελλοντικών ζημιών μπορεί να αφήσει «περιθώριο επηρεασμού» της κρίσης του underwriter και έτσι εμφανίζεται το φαινόμενο της «κατάρας του πλειοδότη» στην ασφαλιστική αγορά, όταν δηλαδή οι εταιρείες που κερδίζουν τον ανταγωνισμό της αγοράς έχουν θέσει τις τιμές επικίνδυνα χαμηλά. Αρκούν ελάχιστοι «παρεκκλίνοντες νικητές» για να οδηγηθεί ολόκληρη η αγορά προς τον οικονομικό κίνδυνο, αφού οι υπόλοιποι παύουν πλέον να είναι συντηρητικοί και προσπαθούν να διατηρήσουν το μερίδιο αγοράς και τα έσοδα από τα ασφάλιστρα ακολουθώντας την αγέλη, εκτός κι αν καταφέρουν να συνεργαστούν.
● Παίγνια μηδενικού, μεταβλητού & θετικού αθροίσματος O ανταγωνισμός μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών μπορεί να αναπαρασταθεί με ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, όπου το κέρδος του ενός αποτελεί ζημία για τον αντίπαλο. Η συνεργασία μεταξύ των ασφαλιστικών είναι ένα παίγνιο θετικού αθροίσματος, κατά το οποίο οι βέλτιστες στρατηγικές είναι αυτές που αυξάνουν τις αποδόσεις σε πεδία κοινής ωφέλειας, όπως η αύξηση της ζήτησης και η διεύρυνση της αγοράς. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να χαρακτηρίσουμε τον συνανταγωνισμό ως ένα παίγνιο μεταβλητού αθροίσματος, όπου συνυπάρχουν τόσο ανταγωνιστικά όσο και κοινά συμφέροντα. Η κατάταξη των παιγνίων μεταβλητού αθροίσματος σε συνεργατικά ή μη-συνεργατικά σχετίζεται με τη δυνατότητα ή όχι των παικτών να συντονίσουν τις στρατηγικές τους πριν από την έναρξη του παιγνίου, μέσω επικοινωνίας.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες πρακτικά συνεργάζονται και συμμετέχουν σε ένα παίγνιο θετικού αθροίσματος, όταν στο πλαίσιο της «φάσης επενδύσεων» αποφασίζουν να χρηματοδοτήσουν από κοινού π.χ. αντιπυρικές υποδομές ή νοσοκομειακό εξοπλισμό, στην κατεύθυνση της μείωσης του κινδύνου που έχουν ήδη αναλάβει, αλλά η φάση των «πωλήσεων συμβολαίων» αποτελεί ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, όπου τα κέρδη της μιας εταιρείας δεν μπορούν να αυξηθούν παρά μόνο εάν μειωθούν τα κέρδη των υπολοίπων.
Βιβλιογραφία
Βαρουφάκης Γιάνης (2007), Θεωρία Παιγνίων: H Θεωρία που φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κοινωνικές επιστήμες, Εκδόσεις Gutenberg.
Bazerman M.H., Samuelson W.F., 1983, I won the auction but don’t want the prize, Journal of Conflict Resolution, 27, pp. 618-634.
Harrington S., Danzon P., 1994, Cutting in liability insurance markets, Journal of Business, 67(4), pp. 511-538.
John Kay, 2007, H αλήθεια για τις αγορές, εκδόσεις Κριτική.
Klemperer P., 2004, Auctions: Theory and Practice, Princeton University Press.
Rothschild M., Stiglitz J. E., (1976), Equilibrium in Competitive Insurance Markets: An Essay on the Economics of Imperfect Information, Quarterly Journal of Economics, Vol. 90, pp. 630-639.
•Ρήσι Σουνακ 42 ετών. Πρωθυπουργός της γηραιάς Αλβιώνο. Η οικογένεια του από την Σινταγκάρ του Παντζάμπ, στο Νταρελσαλάμ της Τανζανίας και από κει ο Ρίσι στην Οξφόρδη, στο Στάνφορντ και τώρα στην Ντάουνινγκ street 10.
Ο βαθύπλουτος πεθερός και η ικανότατη στο επιχειρείν σύζυγος από την Καρνατάκα της Ινδίας, το πρώην βασίλειο της Μισόρ. Σε όποιον αρέσει, εμένα πάντως μου αρέσει, αν και δεν ξέρω τι ψάρια πιάνει. Αρχή άνδρα δείκνυσι. •Πολύ θέλω να το δω. Πως θα είναι ο ινδουιστικός όρκος ενώπιον του άρτι, μεταξύ άλλων τίτλων,ορκισθέντος ως «θεματοφύλακος της -αγγλικανικης-Πίστεως» βασιλέως Κάρολου. Πως θα το πάρει η queen consort που φέρεται ότι ανησυχούσε αν θα γεννηθεί μελαψός πριγκηψ. •Πάντως οι Σκωτσέζοι δεν φαίνεται να ενθουσιάστηκαν. •Καλά ένας δισεκατομμυριούχος θα ασχοληθεί με τους φτωχούς; Ε είπαμε μη τα θελουμε και όλα. Torry ινδικής καταγωγής μάλλον θα διαφυλάξει τις εγγλέζικες κάστες ως κόρη οφθαλμού.
Με τους ψυχικά απόκληρους τα πράγματα παίρνουν αναπάντεχες τροπές καμιά φορά. Για να νιώσει κανείς έναν τέτοιο, θα πρέπει να έρθει πολύ κοντά του και να αφουγκραστεί εκείνη τη ρωγμή ή μάλλον όχι τόσο τη ρωγμή, όσο τη στιγμή που αυτή η ρωγμή κατάφερε να σπάσει τον φλοιό του εγκεφάλου του και να χύσει τους νευρικούς νευρώνες του έξω.
Σ’ ένα απομονωμένο χωριό της Δυτικής Ελλάδος στα είκοσι μου χρόνια, ένα καλοκαίρι οπωσδήποτε θανατερό για την πρωτεύουσα, βρέθηκα να απολαμβάνω την ησυχία που μου παρείχε τούτο το απόμερο μέρος. Βλέπετε η ζωή, λειτουργώντας με μυστήριους τρόπους καμιά φορά, δημιουργεί μια περίεργη φούσκα, για λίγο μόνο καιρό, όσο να δημιουργήσει συνθήκες κατάλληλες για την μετέπειτα πορεία του καθενός.
Σ’ εκείνο το χωριό λοιπόν, που ουδέποτε είχα ψάξει να το βρω μέσα στα σχολικά βιβλία της Γεωγραφίας έμαθα μια ιστορία που λίγο πολύ θα σας τη διηγηθώ όπως πάνω κάτω μου την είπε εκείνος. Δεν σκοπεύω να χρησιμοποιήσω λογοτεχνικές πινελιές για να την χρωματίσω ή να την ωραιοποιήσω, διότι φαντάζομαι, χωρίς να το ξέρω με βεβαιότητα, πως ούτε και σ’ εκείνον θα άρεσε να πειράξω το παραμικρό.
Στο χωριό ο Θωμάς είχε έρθει στα 1939. Στη δύσκολη ζωή του αγρότη, που την έμαθε απ’ τον πατέρα του, μπορεί να φανταστεί κανείς ότι δεν είχε και κάτι συνταραχτικό να περιμένει. Ξυπνούσε πάντοτε στις 5 το πρωί και ζαλωνόταν στη πλάτη το τσαπί ν’ ανέβει στο ρουμάνι. Ήτανε είκοσι χρονώ. Τα ρούχα του γεμάτα κοπριές και χώματα. Υπήρξε όμως, λέγανε, καλό παιδί. Με το τραγούδι έφευγε και με αυτό γυρνούσε πολύ αργά κάθε βράδυ. Κι η μάνα του, η κυρά Μαργάρω ήταν περήφανη που την είχε αξιώσει ο θεός με τέτοιο γιο.
Ξημέρωνε άσχημος καιρός εκείνα τα πρωινά. Το έβλεπες στον ουρανό που είχε ώς και το χρώμα αλλάξει. Όμως ο Θωμάς είχε πάντα ένα τραγούδι στα χείλη, ένα τραγούδι που μίλαγε για μια κατσαρομάλλα λυγερή που τη λέγανε Μαρία. Θα σας το τραγουδούσα αν ήξερα πως τρέχανε τα λόγια, μου το τραγούδησε μία φορά σε μια αναλαμπή του, μα ήταν τόσο σύντομη που μόλις που θυμάμαι κάτι σαν τ’ άναρθρα επιφωνήματα ενός πληγωμένου ζώου.
Η Μαρία, αυτή για την οποία μιλούσε το τραγούδι του Θωμά, ήταν ένα κορίτσι στα δεκαοχτώ που δεν το είχε ακόμη ψήσει πολύ ο ήλιος. Είχε όμως όλη τη φλόγα της νιότης της, τόσο ψηλά υψωμένη, τόσο περήφανη που ούτε ο Θωμάς δεν μπόρεσε να μη την αγαπήσει. Ήταν αταίριαστα παιδιά, εκείνη με μαύρα κατσαρά μαλλιά, όπως και στο τραγούδι, λευκή και με πιγούνι που φανέρωνε τον χαρακτήρα της. Εκείνος πάλι, ένα παιδί ψηλό, ηλιοκαμένο με κόκκινα παράξενα μαλλιά, που ξάνθιζαν στις άκρες όταν ξεχνιότανε να κουρευτεί.
Κι ενέδωσαν στην τρέλα της αγάπης. Τότε μόνο, τον καιρό που προηγήθηκε της τρέλας, ήτανε ο Θωμάς ο εαυτός του και ψυχικώς καλά. Τότε μόνο, τον καιρό που προηγήθηκε της ηρεμίας, ήταν η Μαρία δροσερή σαν εκείνο το τραγούδι.
Πολύ γρήγορα έφτασε και στο χωριό τους ο πόλεμος. Οι άντρες φύγανε για τα βουνά. Μα ο Θωμάς δεν ήθελε να πάει. Ανησυχούσε για τη μάνα του, για τη Μαρία και τη γη. Ήτανε, βλέπετε, βαθιά δεμένος και με τα τρία σημεία της ασήμαντης ζωής του. Η Μαρία πάλι ανένδοτη. Έφτυνε εμπρός τους στα φανερά όπου απαντούσε στο δρόμο της εχθρούς. Στην αρχή εκείνοι γελούσαν και θαύμαζαν το θράσος στης κοπέλας. Εκείνη, ο πατέρας της μάλλον, έκρυβε στο καφενείο της οικογένειας αντάρτες και αγωνιστές. Μα οι άλλοι το έμαθαν.
Όταν άκουσε τους πυροβολισμούς ο Θωμάς δεν πίστεψε πως ήτανε και τόσο πολύ αργά. Αλλά ποτέ δεν είχε και πολύ καλή σχέση με τον χρόνο∙ καθώς ανέβαινε στα χωράφια του, σταμάταγε, ή κυλούσε πολύ πιο αργά απ’ το συνηθισμένο.
Πρώτα πυροβόλησαν τον πατέρα. Μετά εκείνη, που πήγε να τον σώσει. Κι έπειτα τη μάνα της, είπαν για παραδειγματισμό. Ο Θωμάς φτάνοντας, πήρε στα χέρια το κορμί της· όπως του φάνηκε βαρύ, κοιτούσε τριγύρω τους συγχωριανούς, μη ξέροντας τι να το κάνει.
Όταν σας ανέφερα στην αρχή για τη ρωγμή, το έκανα γιατί σε τούτο ακριβώς το σημείο κάθε φορά που μου το έλεγε, έσπαγε πάντα η φωνή και μετά δεν μπορούσα για μέρες πολλές να καταλάβω τι μου έλεγε. Μετά, ερχόταν μόνος του και συνέχιζε την εξιστόρηση από κείνο το σημείο, που επιμελώς το απέκρυπτε στη μνήμη, να μου μιλά για τα υπόλοιπα. Δεν έλαβε μέρος στην αντίσταση, δεν θα τον έπαιρνε κανένας. Σταμάτησε να πηγαίνει στα χωράφια. Τα χωράφια έγιναν ένα μεγάλο δάσος. Δεν πλενόταν κι ούτε έτρωγε σε τραπέζι, μόνο μάζευε τα μήλα που έπεφταν απ’ τις μηλιές. Η μάνα του λίγο καιρό μετά, μέσα στην κατοχή, πέθανε κι αυτή από τον καημό της, οι χωριανοί είπανε απ’ την πείνα, που να ξέρανε κι αυτοί.
Ένα βράδυ, μήνες μετά το φονικό, ο δρόμος του αργά το βράδυ τον έφερε μόνο του έξω από το καφενείο. Παρατημένο και κλειδωμένο. Έσπασε με μια πέτρα το παράθυρο και κατοίκησε εκεί. Δεν έβγαινε πολύ τη μέρα, λες και το φως του ήλιου του έκανε κακό. Μόνο τις νύχτες έβγαινε και πήγαινε εκεί που είχαν θάψει ο πρόεδρος και οι συγχωριανοί τη Μαρία και τους δικούς της. Κοιμότανε πάνω στο μνήμα της, κουλουριαζόταν σαν το δαρμένο το σκυλί επάνω εκεί στο μάρμαρο και μόλις έβγαινε το πρώτο φως της μέρας, προτού τον δει κανείς, ξαναγυρνούσε στο λαγούμι του.
Μια φορά έτυχε να τον δω, γυρίζοντας με το πρώτο φως της μέρας και τρόμαξα πολύ. Πήγαινε σα χαμένος και τραγουδούσε – Μαρία, κατσαρομάλλα λυγερή. Τα κατακόκκινα μαλλιά του είχαν μακρύνει αρκετά και τα γαλάζια μάτια του πετούσαν σπίθες. Του μίλησα, γιατί άκουσα την ιστορία του και γίναμε κάπως σαν φίλοι. Δεν μου απάντησε. Δεν με αναγνώρισε. Μόνο τον σταμάτησε ο ήχος της φωνής μου.
Ξαναγύρισε ακριβώς κατά πίσω, από κει που ερχόταν, τρέχοντας. Με μια ανάσα έτρεξα ξοπίσω. Και κει τον είδα να κρύβεται πίσω από το μνήμα της Μαρίας που είχε πλέον κρυφτεί από χορτάρια κι από βάτα. Λυπήθηκα. Και του το είπα. Και μου απάντησε πότε ήταν η τελευταία φορά που εκείνος λυπήθηκε στη ζωή του. Ήταν ένας πόνος αλλόκοτος. Χαρά μαζί και πόνος. Στην Απελευθέρωση, όταν όλος ο κόσμος, η χώρα, το χωριό αγκαλιαζότανε στους δρόμους και χτύπαγε τις καμπάνες για τα νέα τα χαρμόσυνα, ο Θωμάς πήγε μέρα στο κοιμητήριο για ν’ απαντήσει τη Μαρία.
Όλοι τριγύρω χαίρονταν, ενώ εκείνος στεκότανε μπροστά της μουρμουρίζοντας. Ποιος ξέρει τι της έλεγε. Δεν έμαθε κανείς. Δεν το ξανάπε άλλη φορά. Εκείνη μοναχά, τη μία. Κι άλλους που ρώτησα δεν γνώριζαν να μου το πουν.
Με τα χρόνια σταμάτησε το τραγούδι της Μαρίας. Κανένας δεν ήξερε τι έλεγε ανάμεσα από τα βρώμικα, λευκά του γένια. Κι ένα πρωί, το 2000 που ήμουνα πια χρόνια ξενιτεμένος, έμαθα πως τον βρήκανε επάνω στο τάφο της Μαρίας κοκαλιασμένο από το κρύο, κι αν δεν είχε πάει κάποιος του δήμου να καθαρίσει το ρουμάνι θα έμενε για μέρες ξεχασμένος πάνω εκεί. Και λυπήθηκα όταν έμαθα τον δεύτερο του θάνατο. Γιατί ο πρώτος ήταν μια ρωγμή – εκεί κάπου το ’40 που χύθηκαν οι λογικοί νευρώνες του έξω. Τον έθαψαν δίπλα στην Μαρία. Χωρίς να ξέρουν, κάνανε το σωστό. Έτσι θα το ήθελε κι αυτός. Η δική του απελευθέρωση έφτασε με εξήντα χρόνια καθυστέρηση. Άλλωστε, ποτέ δεν είχε καλή σχέση με τον χρόνο.
Raul Perez: Αληθινός, Ειλικρινής, Ταπεινός, Ιδιοφυής και Οινοποιός
Ο οινοποιός, που φιλοξενεί στην νέα έκδοση του το Wine Trails αυτό το Σάββατο, κοιτάζει τους πάντες στα μάτια διαθέτοντας αφοπλιστική ειλικρίνεια. Λατρεύει τον τόπο του το Bierzo, τα καλοφτιαγμένα πούρα, να επαναφέρει στην επιφάνεια παλαιές τεχνικές διαχείρισης τόσο στο αμπέλι όσο και στο οινοποιείο.
Έχει ταξιδέψει στις σημαντικότερες οινοπαραγωγικές περιοχές του πλανήτη κι έχει συνεργαστεί με βαριά χαρτιά και μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου αμπελώνα. Μιλά για χρήση δρυός στα λευκά ως το φυσικότερο πράγμα στο κρασί και για βιολογική ωρίμανση(flor) στα κόκκινα σαν να συμβαίνει ατέρμονα από την πρώτη καταγεγραμμένη οινοποίηση. Είναι ο άνθρωπος που ο σπουδαίος ALVARO PALACIOS αποκαλεί δημόσια ο ένας και μοναδικός δάσκαλός μου.
Ποια θεωρείται την πιο ισχυρή τάση στο κρασί αυτή τη στιγμή?
Αναμφίβολα τα θειώδη. Όλος ο κόσμος μιλά για αυτά και ξεκάθαρα υπάρχει απαίτηση για μείωση αν όχι εξάλειψη τους. Η άνοδος των κρασιών ελάχιστων επεμβάσεων, των πορτοκαλί και των κρασιών δίχως θειώδη οφείλεται ξεκάθαρα σε αυτή την τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μεταξύ των οινόφιλων. Προσωπικά πιστεύω πως πρόκειται για μόδα, για κάτι παροδικό καθώς οι περισσότεροι οινόφιλοι αγνοούν βασικά στοιχεία τόσο γύρω από το κρασί όσο και γύρω από τη χρήση των θειωδών γενικά. Αρχικά είμαι της λογικής χρησιμοποιώ τόσο όσο χρειάζεται το κρασί σύμφωνα με το πώς έχω εργαστεί σε προηγούμενα στάδια. Ποτέ υπερβολές. Θεωρώ πως η δαιμονοποίηση των θειωδών στο κρασί είναι θέμα άγνοιας και μη κριτικής σκέψης. Κανείς δεν μιλά για τα θειώδη στα αποξηραμένα φρούτα και κάποια κονσερβοποιημένα τρόφιμα όπου δια νόμου μπορεί να είναι πολλαπλάσιες οι συγκεντρώσεις τους.
Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο ποιο σημαντικός παράγοντας ποιότητας σε ένα κρασί?
Αναμφίβολα είναι ο τόπος, το μέρος όπου πραγματοποιείται η αμπελοκαλλιέργεια. Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός και ταυτόχρονα εξίσου σημαντικός στην παραγωγή πραγματικά σπουδαίων κρασιών. Είναι αυτό που οφείλει ένας παραγωγός να κάνει. Να μπορεί να αισθανθεί το μέρος, να μπορεί να νιώσει τη ροή του κι αυτά να τα μεταφέρει μέσα στη φιάλη. Ακούγεται απλό αλλά το να καταφέρει ένας άνθρωπος να νιώσει ένα συγκεκριμένο τόπο και τη ροή του, τη ροή της ενέργειάς του δεν είναι απλό πράγμα. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για περισσότερα από ένα διαφορετικά μέρη.
Ποια είναι η σχέση σας με τη χρήση δρυός στο κρασί?
Θεωρώ τη δρυ πολύ σημαντικό πράγμα για τα κρασιά και ιδιαίτερα για τα λευκά . Πρόκειται για ένα πολυεργαλείο η χρήση του οποίου εξασφαλίζει σημαντικά και διαφορετικά οφέλη. Αυτό νιώθω πως είναι το κλειδί στη σχέση κρασιού και δρυός που καλείται να ισορροπήσει ο άνθρωπος. Η χρήση της δρυός ως μακιγιάζ αρωμάτων και γλυκήτητας μόνο κατασροφικά αποτελέσματα μπορεί να έχει για ένα κρασί. Ένα λευκό κρασί που ζυμώνει σε δρύινο περιέκτη έχει εντελώς διαφορετική συμπεριφορά ζύμωσης αρά και οργανοληπτική έκφραση σε σχέση με το ίδιο κρασί όταν ζυμωνεται σε ανοξείδωτο χάλυβα, Διαθέτει επίσης διαφορετική πιο στιβαρή δομή και απαιτεί μικρότερης έκτασης αν όχι μηδενική χρήση σταθεροποιητικών υλικών δηλαδή στο τέλος της ημέρας παράγει λιγότερα περιβαλλοντικά κατάλοιπα.
Τι μπορεί να προσφέρει η βιολογική ωρίμανση σ’ ένα ξηρό, ήρεμο μη ενισχυμένο κρασί?
Αν ανατρέξει κανείς στην πρώτη ερώτηση που συζητήσαμε λαμβάνει αυτόματα και την πρώτη απάντηση. Τα κρασιά που ωριμάζουν υπό καθεστώς βιολογικής ωρίμανσης (flor) έχουν σημαντικά μικρότερες ανάγκες από τη προστατευτική δράση του θειώδους κατά το στάδιο της ωρίμανσης. Σίγουρα δεν είναι κάτι απλό και σίγουρα κάποιος θα πρέπει να γνωρίζει καλά τι κάνει για να αποφύγει εκτροπές κι οργανοληπτικές αλλοιώσεις. Εμείς δεν εμβολιάζουμε για να δημιουργηθεί το επιθυμητό προστατευτικό πέπλο . Διαθέτουμε τη γνώση και την εμπειρία ώστε να μπορούμε να ακολουθούμε τη δημιουργία του. Πάντα με χαροποιεί η ανάπτυξη του επιθυμητού βιολογικού πέπλου σε κάθε ένα από τα βαρέλια μας ξεχωριστά. Ένα επιπλέον στοιχείο που αποκτά ένα κρασί που ωριμάζει υπό αυτό το καθεστώς είναι η οργανοληπτική πολυπλοκότητα και ιδιαίτερα αν μιλάμε για ερυθρά ξηρά κρασιά.
Γιατί κάποιος να προτιμά τις μακρές και παρατεταμένες εκχυλίσεις?
Με κάθε μέθοδο αλλά και με κάθε διαφορετική εφαρμογή της αυτός που ασκεί τις εφαρμογές αποκτά πρόσβαση σε διαφορετικές εκφράσεις για τις ίδιες ποιοτικές παραμέτρους. Οι εκχυλίσεις μας είναι μακριές, ξεπερνούν τις 40 ημέρες οπότε για πολύ κόσμο είναι μακριές. Δεν έχω την ίδια οπτική. Θεωρώ πως οι εκχυλίσεις που εφαρμόζουμε είναι προσεκτικές και ιδιαίτερα απαλές. Έτσι για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα υπολογίζουμε τον χρόνο ουσιαστικά με διαφορετικό τρόπο. Δεν είμαστε έντονοι κι απότομοι. εργαζόμαστε με τέτοιους τρόπους ώστε τα φαινολικά να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους κι όχι απλά να εκχυλίζονται και να συσσωρεύονται. Αυτό όπως αντιλαμβάνεται καποιος εκτός απο συγκεκριμένη στόχευση απαιτεί και χρόνο. Με τη δική μας προσέγγιση στο τέλος της εκχύλισης το κρασί είναι εκεί. Είναι εκεί φωτεινό.
Γιὰ τὸ παιδὶ ἰσχύει περισσότερο κι ἀπὸ τὸν ἐνήλικο τὸ σοφιστικό: «Καλὸ εἶναι ὅ,τι μὲ συμφέρει». Ἴσως ἕνας δάσκαλος νὰ καταφέρει νὰ τὸν ἀγαπήσουνε οἱ μαθητὲς τῆς τάξης του. Ὅμως ποιός ἀπ’ αὐτοὺς θὰ λυπηθεῖ ἂν μάθει πὼς ὁ δάσκαλος ἀρρώστησε; Τὸ ἀντίθετο. Ὅλοι θὰ χαροῦνε, γιατί, καθὼς θυμούμαστε κι ἀπὸ τὰ δικά μας σχολικὰ χρόνια, ἀρρώστια τοῦ δασκάλου σημαίνει «ὄχι μάθημα». Καὶ πόσοι ἀπὸ μᾶς δὲν εὐχηθήκανε τὸ θάνατο ἐκείνου ποὺ κάποτε μᾶς ἐχτύπησε, εἴτε ξένος ἤτανε, εἴτε ὁ ἴδιος ὁ πατέρας μας; Μπορεῖ κιόλας νὰ προσευχηθήκαμε, μὲ τὴν ἁπλοϊκὴ πίστη ἐκείνης τῆς ἡλικίας, γιὰ τὸ κακό του.
Ὅλα τοῦτα ‒ καὶ πόσα ἄλλα! ‒ νομίζω πὼς εἶναι ἐλάχιστα ἀθῶα κι ἀγγελικά. Τὸ παιδὶ στὰ δέκα ἢ στὰ δώδεκα χρόνια του ἔχει μέσα του τὸ σπέρμα ὅλων τῶν κακιῶν ποὺ θ’ ἀναπτυχθοῦν ἀργότερα. Ὅπως ἔχει καὶ τὸ σπέρμα τῶν ἀρετῶν. Στὰ τριάντα ἢ στὰ σαράντα του θά ’χει τὰ ἴδια προτερήματα καὶ τὰ ἴδια ἐλαττώματα τῆς σχολικῆς ἡλικίας περισσότερο ἐξελιγμένα. Τίποτ’ ἄλλο.
ΓΙΩΡΓΗΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ
[1] Το διήγημα του Σαρτρ «Ἡ παιδικὴ ἡλικία ἑνὸς ἀρχηγοῦ», γραμμένο το 1938, είναι το τελευταίο και εκτενέστερο της συλλογής πέντε διηγημάτων Ο τοίχος. Σύμφωνα με τα αρχειακά ευρήματα ο Γιώργης Μανουσάκης είχε αγοράσει και διαβάσει το βιβλίο το 1961, μόλις δηλαδή είχε εκδοθεί από τις εκδόσεις Δέλτα σε μετάφραση Όθωνος Αργυροπούλου. Η συζήτησή του στην επιφυλλίδα με «έναν πατέρα» και η μεταξύ τους διαφωνία φαίνεται τέχνασμα, για να εκθέσει με επιχειρήματα τη θέση του ότι η παιδική αθωότητα είναι μύθος.
Στις 24 Οκτωβρίου 1970, ο αθλητής του Παναθηναϊκού Χρήστος Παπανικολάου επιτυγχάνει νέο παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα επί κοντώ με επίδοση 5,49 μ. Είναι το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ από έλληνα αθλητή στον στίβο…
Ήταν ένα φθινοπωρινό σαββατιάτικο απομεσήμερο στο Στάδιο Καραϊσκάκη, όταν ξεκίνησε η διεθνής συνάντηση στίβου μεταξύ των μικτών ομάδων Αθηνών και Βελιγραδίου, με ένα πρωταγωνιστή, τον Χρήστο Παπανικολάου. Ο 29χρονος αθλητής από το Διάβα Καλαμπάκας θα προσπαθούσε να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ του αγωνίσματος, που κατείχε ο μεγάλος του αντίπαλος, ανατολικογερμανός Βόλφγκανγκ Νόρντβιγκ με 5,46 μ. Γύρω στους 10.000 θεατές πήραν θέσεις στις εξέδρες του φαληρικού σταδίου με την κρυφή ελπίδα να γίνουν μάρτυρες ενός ιστορικού γεγονότος.
Ο αθλητής του Παναθηναϊκού ήταν ιδιαίτερα φορμαρισμένος, με επιδόσεις πάνω από τα 5,40 μέσα στο 1970. Τα προηγούμενα χρόνια είχε διαγράψει μια λαμπρή πορεία στο άλμα επί κοντώ και ήταν από τους κορυφαίους του αγωνίσματος. Είχε, όμως, αποτύχει σε δυο μεγάλες διοργανώσεις (Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού το 1968 και Πανευρωπαϊκούς της Αθήνας το 1969) να κατακτήσει μετάλλιο, σκορπώντας απογοήτευση στους Έλληνες φιλάθλους, Η κατάρριψη του παγκοσμίου ρεκόρ ήταν η εκπλήρωση μιας οφειλής προς αυτούς.
Η στιβική συνάντηση του Σταδίου Καραϊσκάκη ξεκίνησε στις 3 μετά το μεσημέρι. Ο Παπανικολάου εμφανίσθηκε στον αγωνιστικό χώρο στις 3:45 μ.μ. μαζί με τους συναθλητές του και επευφημήθηκε από το πλήθος. Το αγώνισμα του άλματος επί κοντώ άρχισε στις 4 μ.μ. από χαμηλά ύψη. Στις 5:10 κι ενώ ο πήχυς βρισκόταν στο 4,40 άρχισε να πνέει αντίθετος άνεμος, που δυσκόλευε τις προσπάθειες των επικοντιστών. Τότε, ο έφορος του αγωνίσματος έδωσε εντολή να χρησιμοποιηθεί το δεύτερο σκάμμα, προς τον Πειραιά και το αγώνισμα ξανάρχισε. Έως τις 5:30 που άρχισε τις προσπάθειές του ο Παπανικολάου, οι αντίπαλοί του είχαν εγκαταλείψει τον αγώνα. Ο δεύτερος του αγωνίσματος Παντελής Νικολαΐδης (αθλητής του Ολυμπιακού και μετέπειτα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ) έμεινε στα 4,40 μ. και ακολούθησε ο Καράγιοβιτς με 4,20. Ο Ηλιάδης, που συμμετείχε εκτός
Ο John D. Rockefeller ήταν ένας από τους πλουσιότερους επιχειρηματίες όλων των εποχών. Έζησε σχεδόν έναν αιώνα. Ήταν 98 ετών όταν έφυγε από τη ζωή. Ίδρυσε την εταιρεία πετρελαίου Standard Oil και διετέλεσε πρόεδρός της για 29 χρόνια.
Ο Rockefeller ήταν πιστός αναγνώστης των «New York Times». Ωστόσο, τα άσχημα νέα στην εφημερίδα τού προξενούσαν ένα αίσθημα λύπης και πάντα τούς παραπονιόταν. Πρόκειται για τα δύσκολα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετέπειτα, τότε που η παγκόσμια οικονομία κινούνταν γρήγορα προς τη «Μεγάλη Ύφεση».
Οι υπάλληλοι του Rockefeller λέγεται ότι σκέφτηκαν μια έξυπνη ιδέα. Θα σάρωναν τις καθημερινές εφημερίδες, ειδικά τους New York Times, και θα συγκέντρωναν τα καλά νέα που, παρουσιάζοντας μια νέα τετρασέλιδη εφημερίδα στον αμερικανό μεγιστάνα.. Θα ονομαζόταν «Η Εφημερίδα των Καλών Νέων».
Πράγματι, φημολογείται ότι το έκαναν και ότι ο Rockefeller πέθανε ευτυχισμένος, διαβάζοντας το φύλλο των καλών ειδήσεων για το υπόλοιπο της ζωής του.
•Δια χειρός Μυρωνα Μπικακη έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο των καλών μας ιστορικών Σοφίας Λαΐου και Μαρίνου Σαρηγιαννη.
Εκεί διασώζεται η αφήγηση ενός μεσαίου Οθωμανού αξιωματούχου του Γιουσούφ Μπέη έγκλειστου στο Ναύπλιο κατα τη πρώτη του πολιορκία του 1821. Όταν τη διαβάσεις κάτω από τις γραμμές αντιλαμβάνεσαι τις πνευματικές ιδεολογικές απολήξεις, την κοσμοαντίληψη, της τρέχουσας νέο οθωμανικής ρητορικής του Ερντογαν, του Μπαχτσελι ακόμα και του Κιλιντσαρογλου. Έρχεται κατευθείαν νηματοειδώς, από το ιστορικό τους ασυνείδητο. •Το Υψηλον Κράτος δεν είναι η Τουρκία. Ο Γιουσούφ δεν αυτοπροσδιορίζεται ως Τούρκος. Είναι το Κράτος της θεϊκής θέλησης τη Δικαιοσύνη του οποίου εκφράζει ο Σουλτάνος. Το Κρατος των πιστών. Ο Γιουσούφ είναι ενας πιστος. Έχει καθήκον να υποτάσσει και να επεκτείνεται. Η υποταγή είναι κάτι σαν ιεροπραξια. Μεταξύ αυτών διαφεντεύει δικαιωματικά στην «Άσπρη θάλασσα», το Αιγαίο.
Η αντιπαλότητα βιώνεται ως θρησκευτική πολύ λίγο ως εθνική. Πιστοί και άπιστοι. Οι Τούρκοι δεν είχαν ακόμα εφευρεθεί. «Για τοο λόγο αυτό είναι γνωστά σε μικρούς και μεγάλους τα άτιμα έργα των Ρωμιων άπιστων τα οποία εμφανίστηκαν απροσδόκητα στις μέρες μας» γράφει ο Γιουσούφ. •Όμως ο Γιουσούφ είχε για την εποχή του μόρφωση και συναναστροφές με άπιστους. Έτσι συλλαμβάνει περιφερειακά την εθνική διάσταση. Πρωτοφανής ενάργεια για τη γενική κοσμοαντίληψη του. Αναφερόμενος στην Τριπολιτσά όπου το αίμα έτρεξε κρουνός γράφει: «Αυτό ήταν το θέλημα του Παντογνώστη Θεού. Διότι η ανθρώπινη φύση και όλα τα διαφορετικά ΕΘΝΗ, υπόκεινται στη δίψα για ανεξαρτησία και μόνο εξ ανάγκης προσποιούνται ότι συναινούν και δέχονται τη δουλεία και την υποταγή. Σύμφωνα με τη θρησκευτική εχθρότητα που είναι γραμμένη στις καρδιές τους και το αίσθημα της ήττας από τη δυναμη των όπλων όποτε μπορέσουν θα αδράξουν την ευκαιρία να διαπράξουν προδοτικές και αποτρόπαιες πράξεις και να προκαλέσουν προβλήματα.
Όποτε οι Ρωμιοί άπιστοι έβγαιναν από τα όρια της υποταγής αυτό οφειλόταν στο θρησκευτικό μισος. Προσπαθούσαν να υφάνουν το δίχτυ της μοχθηρίας και να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες τους..κοντόφθαλμοι ραγιάδες». •Στο μιλιέτ των Ρωμιων όπως το αποκαλεί ο Γιουσούφ ο θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός κάλυπτε τις πολυποίκιλες διαιρέσεις και αντιπαλότητες. Δεν είχαν ανακαλυφθεί οι Τούρκοι αλλά ακόμα στο λαό ούτε και οι Έλληνες Χριστιανοί που μιλούσαν τη ρωμεικη γλώσσα. Γιόρταζαν κατα τον Γιουσούφ τη γιορτή «του κόκκινου αβγού». Ειδωλολάτρες. •Ευκολοανάγνωστο και χρήσιμο βιβλίο με λίγο παραφορτωμένη σε λεπτομέρειες εισαγωγή.
