•Δια χειρός Μυρωνα Μπικακη έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο των καλών μας ιστορικών Σοφίας Λαΐου και Μαρίνου Σαρηγιαννη.
Εκεί διασώζεται η αφήγηση ενός μεσαίου Οθωμανού αξιωματούχου του Γιουσούφ Μπέη έγκλειστου στο Ναύπλιο κατα τη πρώτη του πολιορκία του 1821.
Όταν τη διαβάσεις κάτω από τις γραμμές αντιλαμβάνεσαι τις πνευματικές ιδεολογικές απολήξεις, την κοσμοαντίληψη, της τρέχουσας νέο οθωμανικής ρητορικής του Ερντογαν, του Μπαχτσελι ακόμα και του Κιλιντσαρογλου. Έρχεται κατευθείαν νηματοειδώς, από το ιστορικό τους ασυνείδητο.
•Το Υψηλον Κράτος δεν είναι η Τουρκία. Ο Γιουσούφ δεν αυτοπροσδιορίζεται ως Τούρκος. Είναι το Κράτος της θεϊκής θέλησης τη Δικαιοσύνη του οποίου εκφράζει ο Σουλτάνος. Το Κρατος των πιστών. Ο Γιουσούφ είναι ενας πιστος. Έχει καθήκον να υποτάσσει και να επεκτείνεται. Η υποταγή είναι κάτι σαν ιεροπραξια. Μεταξύ αυτών διαφεντεύει δικαιωματικά στην «Άσπρη θάλασσα», το Αιγαίο.
Η αντιπαλότητα βιώνεται ως θρησκευτική πολύ λίγο ως εθνική. Πιστοί και άπιστοι. Οι Τούρκοι δεν είχαν ακόμα εφευρεθεί.
«Για τοο λόγο αυτό είναι γνωστά σε μικρούς και μεγάλους τα άτιμα έργα των Ρωμιων άπιστων τα οποία εμφανίστηκαν απροσδόκητα στις μέρες μας» γράφει ο Γιουσούφ.
•Όμως ο Γιουσούφ είχε για την εποχή του μόρφωση και συναναστροφές με άπιστους. Έτσι συλλαμβάνει περιφερειακά την εθνική διάσταση. Πρωτοφανής ενάργεια για τη γενική κοσμοαντίληψη του.
Αναφερόμενος στην Τριπολιτσά όπου το αίμα έτρεξε κρουνός γράφει:
«Αυτό ήταν το θέλημα του Παντογνώστη Θεού. Διότι η ανθρώπινη φύση και όλα τα διαφορετικά ΕΘΝΗ, υπόκεινται στη δίψα για ανεξαρτησία και μόνο εξ ανάγκης προσποιούνται ότι συναινούν και δέχονται τη δουλεία και την υποταγή. Σύμφωνα με τη θρησκευτική εχθρότητα που είναι γραμμένη στις καρδιές τους και το αίσθημα της ήττας από τη δυναμη των όπλων όποτε μπορέσουν θα αδράξουν την ευκαιρία να διαπράξουν προδοτικές και αποτρόπαιες πράξεις και να προκαλέσουν προβλήματα.
Όποτε οι Ρωμιοί άπιστοι έβγαιναν από τα όρια της υποταγής αυτό οφειλόταν στο θρησκευτικό μισος. Προσπαθούσαν να υφάνουν το δίχτυ της μοχθηρίας και να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες τους..κοντόφθαλμοι ραγιάδες».
•Στο μιλιέτ των Ρωμιων όπως το αποκαλεί ο Γιουσούφ ο θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός κάλυπτε τις πολυποίκιλες διαιρέσεις και αντιπαλότητες. Δεν είχαν ανακαλυφθεί οι Τούρκοι αλλά ακόμα στο λαό ούτε και οι Έλληνες Χριστιανοί που μιλούσαν τη ρωμεικη γλώσσα. Γιόρταζαν κατα τον Γιουσούφ τη γιορτή «του κόκκινου αβγού». Ειδωλολάτρες.
•Ευκολοανάγνωστο και χρήσιμο βιβλίο με λίγο παραφορτωμένη σε λεπτομέρειες εισαγωγή.
Πάνος Μπιτσαξής