Φανταστείτε ότι το μυαλό σας μένει κολλημένο σε μια συγκεκριμένη σκέψη ή μια εικόνα…
Κι ότι στη συνέχεια αυτή η σκέψη ή εικόνα επαναλαμβάνεται στο μυαλό σας ,ξανά και ξανά ότι κι αν κάνετε…
Δεν θέλετε να έχετε αυτές τις σκέψεις – είναι σαν μια χιονοστιβάδα…nullΜαζί με αυτές τις σκέψεις έρχεται κι ένα έντονο συναίσθημα ανησυχίας και άγχους…
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), είναι μία ψυχική πάθηση που χαρακτηρίζεται από παράλογες σκέψεις, ιδέες, εικόνες (εμμονές – ιδεοληψίες ή ψυχαναγκασμούς) και οδηγεί τους ασθενής σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές με αποτέλεσμα να γίνονται καταναγκαστικοί.
Τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχουν συμπτώματα εμμονών, καταναγκασμού ή και τα δύο. Μπορεί να εμφανίζουν συμπεριφορές οι οποίες επηρεάσουν όλες τις πτυχές της ζωής τους , όπως η εργασία, το σχολείο και οι προσωπικές σχέσεις. Αυτά τα άτομα μπορεί να μην συνειδητοποιούν ότι έχουν εμμονές που δεν είναι λογικές ή μπορεί να τις αγνοούν επίτηδες. Αλλά αυτό αυξάνει περισσότερο την κάθε εμμονή και το άγχος. Τελικά, φτάνουν στο σημείο προβαίνουν σε ψυχαναγκαστικές πράξεις, σε μια προσπάθεια να “απαλύνουν” τα αγχωτικά συναισθήματά τους.
Η OCD συχνά επικεντρώνεται γύρω από συγκεκριμένα μοτίβα. Το πιο κοινό και επαναλαμβανόμενο παράδειγμα είναι ο φόβος να μολυνθεί από μικρόβια. Για να κατευνάσει αυτόν τον φόβο του, μπορεί να πλένει ψυχαναγκαστικά τα χέρια του μέχρι του σημείου που το πλύσιμο γίνεται επώδυνο και η επιδερμίδα του είναι “σκασμένη”. Αυτό καταλήγει σε μια “τελετουργική” συμπεριφορά και έναν “φαύλο κύκλο” που είναι χαρακτηριστικό σύμπτωμα της OCD.
Συμπτώματα εμμονής:
Φόβος μόλυνσης από χειραψία ή από το απλό άγγιγμα αντικειμένων που έχουν αγγίξει και άλλοι άνθρωποι.
- Υπερβολή σε οποιανδήποτε πτυχή λούσιμο, βούρτσισμα δοντιών, χρήση της τουαλέτας, γενική περιποίηση εαυτού
- Υπερβολή στην καθαριότητα οικιακών ή άλλων αντικειμένων
- Αμφιβολίες για το αν έχουν κλειδώσει την πόρτα, σβήσει την κουζίνα ή το θερμοσίφωνο κλπ
- Έντονο στρες όταν τα αντικείμενα είναι άναρχα τοποθετημένα και όχι στην σειρά ή αν δεν “κοιτάνε” όλα προς το “σωστό” μέρος
- Σκέψεις αυτοτραυματισμού ή πρόκλησης τραυματισμού σε κάποιον άλλο
- Υβρεολογίες ή ανάρμοστη συμπεριφορά
- Αποφυγή χειραψίας και γενικότερα σωματικής επαφής
- Αυξημένο άγχος από δυσάρεστες σεξουαλικές επαναλαμβανόμενες εικόνες
Συμπτώματα καταναγκασμού:
- Το πλύσιμο των χεριών μέχρι το δέρμα να γίνει υπερβολικά ξηρό και ευαίσθητο
- Συνεχής έλεγχος για το αν οι πόρτες είναι κλειδωμένες, ή για το αν τα φώτα στο σπίτι είναι σβηστά ,αν είναι κλειστή η κουζίνα ή ο θερμοσίφωνας
- Το να μετράει κανείς ακολουθώντας μόνο συγκεκριμένη “τελετουργία”
- Το να επαναλαμβάνει κανείς διαρκώς και σιωπηλά μια προσευχή, μια λέξη ή μια φράση
- Το να τακτοποιεί κανείς κάθε αντικείμενο γύρω του με έναν συγκεκριμένο τρόπο που είναι πάντοτε ο ίδιος
Συσσώρευση αντικειμένων στο σπίτι που οδηγεί σε ακαταστασία (hoarding)
Τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως απότομα και τείνουν να ποικίλουν σε σοβαρότητα κατά τη διάρκεια της ζωή του ασθενούς ενώ γενικά επιδεινώνονται όταν το άτομο βιώνει αυξημένο στρες. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μια ισόβια διαταραχή, η οποία μπορεί να είναι τόσο σοβαρή και χρονοβόρα, ώστε να γίνει εμπόδιο για την ζωή του ασθενούς και για το περιβάλλον του.